SİFİLİZ
ETKEN Troponema pallidium Spiral şeklinde Hareketli Uçları sivri ve düz Kolay boyanmaz Besiyerlerinde üretilemediği yani kültürü yapılamadığı için antijenik yapısı tam olarak çözülememiştir
Karanlık alan mikroskobunda görülebilir Spiroket kendi ekseni etrafında dönme bükülme,uzayıp kısalma hareketi yapar
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Cinsel yolla Transplasental yolla enfekte anneden bebeğe Daha az olarak kan transfüzyonu ve deri teması Kuluçka süresi 21 gün olmakla birlikte 3 ay gibi uzun bir sürede olabilir
BELİRTİLERİ PRİMER SİFİLİZ SEKONDER SİFİLİZ LATENT SİFİLİZ GEÇ SİFİLİZ KONJENİTAL SİFİLİZ
PRİMER SFİLİZ Etkenin giriş yerinde lezyon (Şankr) çıkar Süre 10-90 gün olabilir Şankr başta genital organlarda olmak üzere (vagen,labia,penis,serviks) vücudun herhangi bir yerinde olabilir Şankr sert,ağrısız olabilir Bölgesel lenf bezlerinde şişme görülür Lezyonlar bol miktarda şankr içerir
PRİMER SİFİLİZ Ağrısız olması herpes lezyonundan ayrılmasını sağlar Tedavi edilmediği durumlarda büyük olasılıkla ikinci safhaya geçer
SEKONDER SİFİLİZ Etkenin alınmasından 6-12 hafta vücut yüzeyinde döküntüler görülür Kırmızı, kahverengi döküntüler halinde en çok el ayası, ayak tabanında görülür Bazen çok soluktur ve bu dönem de farkedilmeden geçebilir ve hasta yıllar sonra üçüncü safhaya geçebilir Özellikle anogenital bölgede lezyonlar
SEKONDER SİFİLİZ Döküntü dışında ateş Lenf bezlerinde büyüme Baş ağrısı, halsizlik, adele ağrıları Nedensiz kilo kaybı olabilir Ağız,boğaz,dudak iç mukozası ve serviks gibi mukozalarda ağrısız lekeler görülür Alopecia görülür,özellikle kulak arkası saçlarda ve kaşlarda
Secondary syphilis
Reddish papules and nodules over much of the body due to secondary syphilis
LATENT SİFİLİZ ERKEN LATENT SİFİLİZ 4 yıla kadar hiçbir sifiliz bulgusu vermez GEÇ LATENT SİFİLİZ 4 yıldan daha uzun bir sürede hiçbir sifiliz bulgusu vermez YANİ spesifik treponemal testlerin pozitif olup klinik bulgunun olmadığı dönemi tanımlar
LATENT SİFİLİZ Bu dönemde karakteristik hiçbir bulgu yoktur ve hastalar tamamen sağlıklı görünümdedir Ancak kan transfüzyonu ile yada trasplasental geçiş ile anneden bebeğe bulaştığı görülebilir Bu aşamada tanı sadece serolojik testlerle konur
GEÇ SİFİLİZ İlk evreden 15-20 yıl sonra bu evre bulgu vermeye başlar Beyin, sinirler, göz, kalp, karaciğer, eklemler ve her türlü organ tutulabilir Felç, uyuşukluk, demans-bunama, psikolojik görünümlü rahatsızlıklar (organik beyin sendromu), eklem ağrıları ve şişlikler gibi pek çok bulgusu olabilir.
GEÇ SİFİLİZ Tedavi edilmeyen vakaların 1/3 ünde görülür Lezyonlar GOM adını alır
KONJENİTAL SİFİLİZ Anneden bebeğe plasenta yoluyla geçer Bebek anne karnında ölebilir,doğum sonrası ölebilir,sağlam doğup tedavi edilmezse birkaç hafta içinde şiddetli enfeksiyon bulguları olabilir 1-ERKEN KONJENİTAL SİFİLİZ 2-GEÇ KONJENİTAL SİFİLİZ
1-ERKEN KONJENİTAL SİFİLİZ Belirtiler ya doğarken vardır veya birkaç hafta sonra çıkar Bebeğin el ve ayak içi tabanında içi su dolu kabarcıklar vardır Özel bir nezle hali Kanlı müküslü,burun akıntısı Tırnak deformiteleri Alopecia Hepatosplenomegali
2-GEÇ KONJENİTAL SİFİLİZ 8-15 yaşlarında ortaya çıkar Deri döküntüleri vardır Kemik ve dişlerde deformiteler vardır Hutchinson dişleri,çökük burun görülür Sağırlık (8.kafa çifti tutulur) Spastie Körlük gelişebilir
TANI Etken primer ve sekonder devrede pozitiftir Latent ve pozitif devrede tanı konmaz Serolojik ve Bakteriyolojik testler yapılarak tanı konur VDRL,TPHA tanıdaki serolojik testlerdir PCR son yıllarda yapılmaya başlanmıştır
EPİDEMİYOLOJİ Eğitimin olmadığı her toplumda görülür
KOMPLİKASYONLAR Gebelikteki sifiliz; Düşük,ölü doğum ,Anomalili bebekler Aort anevrizması,aort yetmezliği Kemik,diş deformiteleri Hidrosefali Körlük Sağırlık
KORUNMA Eğitim Cinsel tercih ve partner sıklığı Tedavinin önemi anlatılmalı
BAKIM Hastalar ayaktan tedavi edilir,yatırılmaz Bulaştırıcılık süresince kan vermeleri engellenmeli Hastaya kullanılan pansuman atıkları steril edilmeden atılmamalı Pansuman malzemeleri steril edilmelidir Hasta komplikasyonlar yönünden takip edilmelidir
GONORE
ETKEN Neisseria gonorrhoeae
ETKEN Gram negatif diplokoklar Aerob Kahve çekirdeği biçiminde Düz yüzleri birbirine bakar Çukulata besi yerinde ürerler Üreme ortamına % 5 CO² ilave edilmelidir(mumlu kavanoz-desikatör) Kuruluk,güneş ışığı,nemli ısı ,soğuk,alkalı PH son derece duyarlıdır
ETKEN Kültür için örnek alımı ve Laboratuvar ortamına göndermede son derece dikkatli olmak gerekir BOS sıvı kültürleri hasta başı yapılmalıdır
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Cinsel yol Doğum kanalından yeni doğana Kuluçka süresi 2 -6 gün
BELİRTİLERİ KADINDA Asemptomatik Genellikle kadında tanı, erkeğin tanısı konduktan sonra konur Belirti veren kadında (genellikle 7-21 gün) Üretra ağzından sarımtırak,kötü kokulu akıntı Sık ve ağrılı idrar yapma
BELİRTİLERİ Erken tedavi edilmezse,mesane,serviks,uterus,tuba,overler enfekte olur Pelvik ağrı
BELİRTİLERİ ERKEKTE 2-7 gün içinde idrar yaparken sızı Üretra ağzından irinli sarı akıntı gelir İdrar yapma sık ve ağrılı
TANI Akıntılardan alınan materyalin mikroskobik incelenmesi yapılarak tanı konur Kültür zorda olsa yapılabilir
EPİDEMİYOLOJİ Eğitimin olmadığı her toplumda görülür Kadınlarda asemptomatik seyrettiğinden erkeklerde fazla görülür Dünyada veneral hastalıkların başında gelir
KOMPLİKASYONLAR Erkek ve kadında kısırlık Yeni doğanda körlük,menengit Konjonktivit PID Pelvik peritonit Dış gebelik
KORUNMA Eşler mutlaka birlikte tedavi edilmelidir Eğitim Cinsel tercih ve partner sıklığı Tedavinin önemi anlatılmalı
BAKIM Hastalar ayaktan tedavi edilir,yatırılmaz Eşlerin birlikte tedavisi anlatılmalı Kültür sonuçları negatif gelinceye kadar korunmasız ilişki yasaklanır Üretral akıntıların gözle temasının olmaması konusunda hastalar eğitilmelidir