AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI DESTEK PERSONELİ MESLEĞİNDE TEMEL İLKELER VE UYGULAMALAR Prof.Dr.Serap ÇETİNER

Ağız ve Diş Sağlığı Teknikerliği Ülkemizde son yıllarda adı geçmeye başlayan ve batılı ülkelerdeki diş hemşiresi, diş hekimi asistanı veya dental-oral hijyenistlerin görevini üstlenecek olan meslek alanının adıdır.

Ağız ve diş sağlığı teknikeri; -hasta muayenesinde hekime yardımcı olan, -tedavi malzemelerini hazırlayan ve kullanıma hazır halde tutulmasını sağlayan sağlık personelidir.

Dört Elli Diş Hekimliğinin Temeli Hekim ve asistanın güvenli, stresten uzak ve üretken bir ortamda birlikte çalışmalarının sağlanabilmesidir.

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI TEKNİKERİNDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Kişisel Özellikleri İnsan sever, saygılı ve saygı uyandıran bir yapıya sahip olmalıdır. Sağlık hizmeti almak isteyen bireyler kendilerinin sağlık personeli tarafından özel olarak algılandıklarını görmek isterler.

Bu nedenle yaşı ne olursa olsun isminin sonuna hitap ederken bey veya hanım sıfatlarını getirmek gerekir. Gelişime ve öğrenmeye açık kişiliklerinin olması, azimli, kararlı ve tutarlı olmaları; ağız diş sağlığı teknikerlerinin taşıması gereken en önemli özelliklerdendir.

Dış Görünümleri Herşeyden önce bir sağlık personelinin dağınık, bakımsız veya yağlı görünümlü saçlarla vermesi kabul edilebilir bir durum değildir. Sağlık personelinin kıyafeti lekesiz, ve temiz olmalıdır. Pedodonti uygulamaları gibi çocukla- ra yönelik işlemlerde, bu hasta grubuna sevimli görünecek iş kıyafetleri tercih edilmelidir.

Diş hekimliği uygulamaları; ellerin, hastanın ağzına sokulmasıyla verilen bir hizmettir. Her ne kadar eldiven kullanılsa da hastaların uygulama öncesinde gördükleri kirli el ve tırnaklar uygulama sırasında midelerinin bulanmasına sebep olabilir.

Ağız diş sağlığı personelinin kirli, lekeli veya çürük dişlere sahip olması hastalar tarafından hoş karşılanmaz. Çürük veya kirli dişler hem görüntü olarak kötü bir izlenim yaratır hem de kokuya sebep olarak hastaları rahatsız edebilir.

Ağız diş sağlığı personelinin vücut ve ter kokularının dışında ferah, temiz ve güzel kokular yayması gerekir. Ayrıca sağlık personeli kişisel bakımına da, fiziksel görünümüne özen göstermelidir.

İletişim Becerileri Hasta karşılanmasında personel güler yüzlü, samimi ve saygılı bir tavır sergilemelidir. Bu durum ağrılı gelen ve endişeli olan hastaların uygulamaya hazır hale gelmesi için çok önemlidir.

Yüz Yüze İletişim Kuralları Sağlık personeli öncelikle diyaloga girdiği kişinin gözlerine bakarak konuşmalıdır. Hastalarımızın isimlerini aklımızda tutmamız, doğru telaffuz etmemiz ve hasta- mıza isminin sonuna bey veya ha- nım getirerek hitap etmemiz çok ö- nemlidir.

Hastayla iletişim kurarken herhangi bir sebepten ötürü karşı tarafta oluşabilecek gerginlik, bizim tavırlarımız nedeniyle arttırılmamalı; iyileştirici bir tavır sergilenmelidir.

Telefonla İletişim Kuralları Diş hekimliğinde, telefondaki ses aynı zamanda kliniğin imajıdır. Yardımcı personel telefonla iletişim kurarken zaman zaman başka bir işi de yönetmesi gerekebilir. Başarılı bir yardımcı perso- nel bu iletişimi sağlıklı bir şekilde yapabilmelidir.

Yazılı İletişim Kuralları Yazılı evrak üzerindeki ifadeler kanıt değeri taşıdığı için verilmek istenen mesajın açık ve anlaşılır bir şekilde yazılması gerekmektedir. Yardımcı personel bu konuda da bilgi sahibi olmalıdır.

Randevuların hastalara sadece özel olarak bildirilmesi, unutmalara veya yanlış hatırlamalara neden olabilmektedir. Bu nedenle randevu saati ve tarihi hastaya yazılı bir şekilde verilmelidir.

Radyoloji Merkeziyle İletişim Birçok ağı diş sağlığı merkezinde ağız içi görüntüleme cihazları olmasına rağmen ağız dışı görüntüleme sistemleri bulunmamaktadır. Bu nedenle yardımcı personel hastanın radyoloji istek formunu doğru ve eksiksiz bir biçimde doldurabilecek bilgiye sahip olmalıdır.

Depo ve İmplant Firmaları İle İletişim Yardımcı personel klinikte hangi malzemenin ne kadar kullanıldığını bilmeli ve stoklarda ne kadar kaldığı hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Gerektiğinde bu stokları kontrol edip hekime danışıp firmayla veya depoyla iletişime geçip gerekli malzemeleri temin edebilmelidir.

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RİSKLERİ Ergonomik Risk Faktörleri ve Bunlara Bağlı Oluşabilecek Sorunlar: Sırt, omuz ve boyunda ağrıları, El ve bilek bölgesine ait sorunlar:Karpal tünel sendromu, Bel ağrısı, Taban düzleşmesi, ayak kemiklerinde rahatsızlık, Varis, Göz veya kulak problemleri,

Bulaşıcı Hastalıklara Bağlı Olarak Gelişebilecek Sorunlar Enfeksiyon hastalıklarının bulaş yolları vardır ve bu hastalıklara karşı gerekli önlemler alınmazsa sağlık personeli ve hekim ciddi risk altındadır.

Meslek uygulamalarında HIV enfeksiyonu olasılığı oldukça düşük olmasına karşın sonuçları üzücü olduğundan gerekli önlemler alınmalıdır.

Hepatit C enfeksiyonlarında olumsuz sonuçlar söz konusudur. Bu nedenle Hepatit C ve HIV’e karşı gerekli önlemler alınmalıdır.

Alet Yaralanması ve Bulaşıcı Hastalıkların Engellenmesi Kullanılan delici, kesici aletlerin kullanımı ve tıbbi atık kutularına atılması konusunda yardımcı personel bilgi sahibi olmalıdır. Yanlış Kullanım Doğru Kullanım

Operasyon sırasında kullanılan eldivenin uygun şekilde giyilmesi ve çıkarılması sağlık personelinin kendisini koruması açısından oldukça önemlidir.

Psikolojik Faktörlere Bağlı Gelişebilecek Sorunlar Çalışma koşullarının tekdüzeliği, yani yapılan işin bir yaratıcılık ortaya konulmadan tekrarlanıyor olması, işin veya iş ortamının sevilmemesi personelin psikolojik açıdan etkilenmesine sebep olabilir.