Eğitimde Teknoloji Kullanımı Uz. Şenay KOCAKOYUN Distance Learning Center Near East University Nicosia, Northern Cyprus e-mail: senaykocakoyun@gmail.com Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi’ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders çeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır © 2014 Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi uzem.neu.edu.tr

Eğitimde Teknoloji Kullanımı 3. DERS Oluşturmacı Perspektifinden Teknolojinin Öğrenme-Öğretme Sürecine Entegrasyonu

Giriş Teknolojiyi eğitimde iki farklı bakış açısının ışığı altında kullanmak mümkündür. Birinci bakış açısına göre, teknoloji geleneksel öğretim yolu olan öğretmenden öğrenciye bilgi aktarma sürecini destekler. Öğretmen, teknoloji yardımıyla bilgisini öğrencilere aktarır. İkinci bakış açısına göre, teknoloji öğrencilerin işlenen konu ile ilgili bilgi oluşturmasına yardımcı olur. Öğrenciler araştırır, hangi bilgilerin gerekli hangilerinin gereksiz olduğunu sorgular ve öğretmenine bilgisini ispat etmek için teknoloji kullanarak tasarladığı bir materyali sunar.

Oluşturmacılığın öğretim teknolojisine uygulanması ikinci bakış açısına paraleldir. Öğretmen bilgi aktarmaz, öğrencilerin bilgiyi oluşturmasına yardımcı olan bir rehber görevini üstlenir.

Oluşturmacılık “bir teori olmaktan ziyade bir bilgi kuramı, insanın nasıl öğrendiğini açıklamaya yönelik bir felsefi yaklaşımdır” (Schunk, 2009: s.236). Oluşturmacı bakış açısına göre bilgi bilenden bağımsız değildir, dolayısı ile dışarıdan bireyin zihnine transfer edilemez. Her bireyin oluşturduğu anlam, birbirinden farklı olabilir. Dolayısıyla anlamlar, bireyden bireye farklılık gösterir.

Oluşturmacı Öğrenmenin İlkeleri Öğrenme, aktif bir süreçtir. Öğrenme, öğrenmenin gerçekleştiği bağlama bağımlıdır. Öğrenme bir kavramsal değişim sürecidir. Öğretim gelişimin önünde olmalıdır. Öğrenme otantik, bütün ve gerçektir. İnsanlar öğreniren öğrenmeyi öğrenir. Anlam oluşturmada önemli olan zihindir. Öğrenme gelişimin bri sonucu değil, bir gelişim olayıdır. Öğrenmek anlık bir durum değildir zaman ister. Motivasyon gerekli bir husustur.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Bilgisayar ve internet teknolojilerindeki gelişme ve yaygınlaşma oluşturmacı ilkelerin öğretim alanına uygulanmasına büyük katkı sağlamıştır.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğretmenlerin “en iyi nasıl öğretim yapılabilir?” sorusuna odaklanması yerine öğrencilerin en etkili şekilde nasıl öğreneceklerine odaklanmaları gerektiğini belirtir. Bu noktada öğretim teknolojileri öğretmenlere etkili bir öğrenme çevresi tasarlamada önemli olanaklar sunmaktadır. Ancak teknolojinin rolü bilgi aktarmak değil, oluşturmacı anlayış temelinde öğrenenin aktif anlam oluşturmasını sağlayacak bir tarzda entegrasyon gerektirir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğrenme teknolojileri yapılandırmacı yaklaşımın etkili uygulanmasına katkı sağlamaktadır. Ancak bu Alkan, Deryakulu ve Şimşek’in (1995) belirttiği gibi dolu teknolojilerle değil boş teknolojilerle sağlanabilir. Bu teknolojinin Tip II kullanımına işaret etmektedir. Tip II kullanımını “teknoloji sınıfta öyle bir şekilde kullanılmalıdır ki, teknoloji olmadan o şekilde öğretmek mümkün olmasın” (Perkmen&Tezci, 2011:s.4) şeklinde ifade etmek mümkündür. Bu durum öğreciye bir takım bilgilerin yazılımlarla sunulmasını değil, bizzat öğrencinin oluşturmacı anlayışa dayalı olarak içerik alanında materyal hazırlamasını ya da çalışma yapmasını gerektirir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Boş teknoloji anlayışı, öğrencilerin teknolojiyi kullanarak araştırması, kendi zihinsel modelini inşa etmesi, öğrenme sürecini yönetmesi, içerikteki çoklu bakış açılarına ulaşması ve öğrendiklerini yansıtmasını gerektirir... Çoklu ortam Hiper metin, hiper ortam Etkileşimli CD’ler Bilgisayar temelli laboratuvarlar Ağ araştırması Simülasyonlar Etkileşimli Video Dijital ya da elektronik kavram haritaları gibi uygulamalar bunlara örnek gösterilebilir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğretim teknolojileri alanına oluşturmacı yaklaşım yeni bir bakış açısı katmıştır. Bu gerek araçlar olarak teknolojinin nasıl kullanılacağı, gerek öğrenme çevrelerinin ve öğretimin nasıl tasarımlanacağına ve yönetileceğine yönelik bir etkidir. Teknoloji, hem sözel hem de görsel öğeleri bir araya getirdiğinden görsel ve sözel düşünceyi birleştirerek düşünmeye olanak sağlar.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Oluşturmacı ilkelere dayalı öğretim teknolojisi uygulamaları öğrenen rollerinde de değişimi beraberinde getirmiştir. Bu uygulamalar, araştıran sorgulayan, teknolojiyi kullanan, üst düzey düşünen bir öğrenen profili getirmiştir. Öğrenenler, teknolojiyi anlam oluşturmak için kullanmalıdırlar. Teknoloji öğrenenlere hazır formda bilgi sunmaz. Öğrenen teknolojiyi kullanarak aktif şekilde bilgi oluşturur. Öğrenme sosyal olduğu kadar bireysel bir süreçtir. Bu nedenle öğrenenler, teknoloji ile sosyal ortamlarda iletişim ve etkileşim kurmak için sorumluluk alırlar. Öğrenci sadece kendi öğrenme sorumluluğunu üstlenmez aynı zamanda başkalarının öğrenmesine de katkıda bulunur.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğretim teknolojileri perspektifinden oluşturmacı yaklaşım, öğretmenlerin rollerinin de değişmesine neden olmuştur. Öğretmenlerin öğretim metodlarında daha yaratıcı olmaları gerekmektedir. Çünkü teknoloji görsel ve işitsel öğeler sunar ve daha yaratıcı tasarımlar tasarlama imkanı vermektedir. Ancak bu tasarım, içerik alanının öğrenciye sunumu değil, öğrencilerin bizzat içerik alanıyla etkileşime girmesine ve öğrendiklerini yansıtması için uygun bir öğrenme çevresi tasarlamasını gerektirir. Öğretmenlerden birer öğretim tasarımcısı olarak teknolojiyi bir araç olarak kullanması değil, programa entegre edebilmesi beklenmektedir. Bu nedenle öğretmenlerde yaratıcılık olması gereken bir özellikliktir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Teknoloji, sosyal, işbirlikli, destekleyici bir öğrenme çevresinin tasarlanmasına olanak verir. Öğrenenlerin öğrenme kapasitesinin geliştirilmesine, dikkat ve motivasyonunun arttırılıp geliştirilmesine, sosyal sorumluluk üstlenmelerine, öğrenmeye yönelik duyuşsal özelliklerin kazanılmasına ..................................katkı sağlamaktadır.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Oluşturmacı yaklaşımın öğretim teknolojisi alanındaki önemli etkilerinden biri de; etkili entegrasyonlar için çözümler üretmesidir. Çünkü oluşturmacı yaklaşım, teknolojinin entegrasyonunun, teknolojinin kendisi olmadığına vurgu yapmaktadır. Temel vurgu ise içerik ve etkili öğretimsel uygulamalar üzerinde olmuştur. Öğretim teknolojisi etkili öğretimsel uygulamalar yapmak için öğrenme çevrelerinin tasarlanmasına vurgu yapar.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Oluşturmacı yaklaşım açısından öğretim tasarımcısı, öğrenme için ürünler hazırlayan kişi değildir. Öğretim tasarımcısı öğrenmenin kolaylaştırıcısı gibidir. Öğretmen teknolojiyi bilgi aktarmak için değil, öğrenenlerin kendi anlamlarını oluşturmalarına destek olmak için kullanır.

Öğretim tasarımcıları; Öğrencilerin öğrenmesi için içinde bilginin arandığı, sorgulandığı ve öğrenme çevresi ile aktif etkileşim sağlandığı bir ortam yaratır. Örneğin; Bilgisayar temelli öğretim, web destekli öğrenme çevreleri, çevrim içi eğitim, İnternet temelli eğitim gibi uygulamalarla öğrenme çevreleri tasarlanır.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğretim tasarımı, öğrenenlerin gelecekteki öğrenme gereksinimleri olduğu fikrini ve ihtiyacını çıkarmalıdır. Oluşturmacı öğrenme çevreleri, karmaşık ve gerçek yaşam durumlarına dayalı problemlerin çözümlenmesinde teknolojinin kullanılmasını sağlar.

Geleneksel ve Oluşturmacı Öğretim Tasarımı Geleneksel öğretim tasarım anlayışında doğrusal ardışık, sistematik bir öğretim tasarlanır. Önceden belirlenmiş bir içeriğin yapılandırılması ve aktarımı söz konusudur. Oluşturmacı ilkere dayalı öğretim tasarımında ise zengin, gelişimsel, takım çalışması, işbirliği ve yansıtmacı, doğrusallık yerine sarmal belki de kaotik öğrenme çevrelerinin tasarımlanması önemlidir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğretim teknolojisi alanı, yaşamın doğal karmaşıklığını gerek senaryolar, gerekse modelleme ve sanal ortamlar ve similasyonlarla sunma olanağına sahiptir. Teknolojinin öğrenme-öğretme sürecine etkili entegrasyonu oluşturmacı perspektifinden öğretim teknolojisi uygulamaları ile daha mümkün görünmektedir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Öğrencilerin öğrenme etkinliğine doğrudan katılmaları sağlanır. Teknolojinin sağladığı olanaklarla farklı öğrenme düzeylerine sahip öğrencilere öğrenme olanağı sunar. Öğrenenler için internet gibi araçlarla geniş ölçüde enformasyon sağlanabilir. Teknolojiyi bir araç işlevi gibi ele almaz. Yani teknoloji, öğrenme teorisinin bir parçası haline gelir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi İnternet araçlarının sağladığı olanaklar, oluşturmacı ilkere dayalı öğretim tasarımının uygulamasını destekler. Elektronik posta, tartışma grupları ve formlar gibi ortamlarda içeriğin uzmanlarla tartışılması, işbirliği gibi etkinliklere olanak verir.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi İletişim teknolojileri uzaktan eğitimde eşzamanlı ve eşzamansız, iletişim olanakları sunar. Öğrenenler işbirlikli çalışma, tartışma, bir araştırma yürütme, uzmanlardan fikir alma, ortak bir platform oluşturma gibi oluşturmacı ilkeri uygulamaya dönüştürebilmektedir.

Oluşturmacı paradigmaya dayalı öğretim teknolojisi alanındaki değişimin ortaya koyduğu süreçler aşağıda özetlenmiştir. Öğrenciler arasında sosyal etkileşim ve işbirliğini gerekli kılan etkinlikler düzenlenir. Etkileşimli ortamlar sağlanır. Bilginin yapılandırılmış bir biçimde sunumu yerine, öğrencilerin aktif olarak oluşturması sağlanır. Öğrenenlere kendi öğrenmelerini yansıtma olanağı verir. Anlamlı ve üst düzey (eleştirel) düşünme becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacak ortam oluşturur. Sosyal etkileşim ve konuşarak öğrenmeyi sağlar.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Oluşturmacılık, öğrenenlerin ne kadar ile değil, nasıl öğrendiği ve bu süreçte yaşananlar öenmli olarak görüldüğünden degerlendirme süreç odaklılığı ve öznel deneyimlerin açığa çıkarılmasını gerekli kılmaktadır.

Oluşturmacılık ve Öğretim Teknolojisi Ayrıca bilişsel öğeler kadar ve belki daha fazlası ile düşünme becerilerinin gelişimi, duyuşsal unsurların, öz değerlendirme gibi özelliklerin değerlendirilmesi önemlidir. Bu durumda öğrenenlerin teknoloji algılama biçimleri, teknolojiden öğrenmenin onların duygu ve düşüncelerindeki etkisinin ele alındığı değerlendirme süreçlerine yer vermek gerekmektedir.

Oluşturmacı Öğretim Teknolojisi Uygulama Örnekleri 1. Web Tabanlı Eğitim Web teknolojilerin gelişmesi de oluşturmacı ilkelerin öğrenme-öğretme sürecine entegrasyonuna önemli katkılar sağlamıştır. Proje tabanlı eğitim, araştırma yoluyla öğretim, araştırma temelli projeler, buluş yoluyla öğrenme gibi oluşturmacı öğrenme-öğretme ilkeleri açısından önemli etkinlikler düzenlenebilmektedir. Öğrenenlerin “yapılması gerek ne?”, “ihtiyacım olanı nasıl bulabilirim?” gibi oluşturmacı yönelimine dayalı soruların cevaplarını araştırmasına olanak sağlayan uygulamalara olanak verir.

Oluşturmacı Öğretim Teknolojisi Uygulama Örnekleri Günümüzde çok sayıda, araştırmaya dayalı öğretim uygulamasına uygun web siteleri mevcuttur. Araştırma ve incelemeye dayalı bir öğretim tasarımı olan “inquiry” enstitüsü buna örnek verilebilir. Burada öğrenenler için çeşitli etkinliklerin nasıl hazırlanacağına yönelik bilgi ve uygulama örnekleri verilir. Kaynak: http://www.exploratorium.edu/ifi/index.html

Web Temelli Araştırmaya Dayalı Öğretim Uygulama Örneği: Inquiry Enstitüsü Web Sayfası

Tartışma Forumları:Bilgi oluşturmada yaygın olarak kullanılmaktadır Tartışma Forumları:Bilgi oluşturmada yaygın olarak kullanılmaktadır. Tartışma forumları, işbirlikli öğrenme çevresi sağlamakta ve öğrencilerin çevrim içi tartışma ortamına katılımını kolaylaştırmaktadır.

Ağ Araştırması(WebQuest): Öğrenenlerin araştırma yapmasına dayanan bir etkinliktir. Öğrenenlerin zengin bir enformasyonu ağ üzerinden araştırarak erişmeleri sağlanmaktadır. İnternet teknolojilerinin sınıfta kullanılarak oluşturmacı yaklaşıma dayalı bir öğretimin gerçekleştirilmesine olanak sağlar.

Oluşturmacı Öğretim Teknolojisi Uygulama Örnekleri 2. Bilişsel Araçlar Olarak Bilgisayar Uygulamaları Bilişsel araçlar, veritabanları, uzman sistemleri, çoklu ortam uygulama yazılımları, bilgisayar simülasyon oyunları, hesaplama tabloları, bilgisayar temelli konferans, bilgisayar programlama dilleri bütün bunlar içindedir. Bilişsel araçlar, öğrenenlere yeteneklerinin ötesinde zihinsel işlemler yapmalarına yardımcı olur. Öğrenenlere organize etme, yönetme, karar verme, anlamlı öğrenme, öğrenmelerini kontrol olanağı sağlar. Öğrenenlerin birer tasarımcı olmasına imkan verir. Öğrenciler öğrendiklerini sunmakla görevlidirler.

Excel’de hazırlanmış bir tasarım örneği yer almaktadır

Oluşturmacı Öğretim Teknolojisi Uygulama Örnekleri Bu tasarımda öğrenenlere bir görev verilmiştir. Öğrenenler verilen grafikte çeşitli değerler girerek ve rakamları değiştirerek öğretmen rehberliğinde öğrenirler. Yapılan öğretim tasarımında öğrencilere, doğrudan bir formül ve yasalar sunmak yerine öğrencilerin yasaları kendisinin keşfederek öğrenmesine olanak verir.

Sonuç Oluşturmacılığın kökenleri çok eskiye dayansa da eğitim alanındaki uygulamaları bilgisayar ve internet teknolojilerinin yaygınlaşması ile etkili olmuştur. Bunun nedenlerinin başında bu teknolojilerin oluşturmacı ilkeleri uygulamasına sağladığı katkılardır. Oluşturmacılığın bilişsel, sosyo-kültürel ve radikal bakış açılarına dayalı ilkelerin öğretim ilkelerine dönüştürülmesi teknolojinin “boş teknolojiler” bakış açısından tasarlanması ile mümkündür.