Eğitimde Teknoloji Kullanımı Uz. Şenay KOCAKOYUN Distance Learning Center Near East University Nicosia, Northern Cyprus e-mail: senaykocakoyun@gmail.com Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi’ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders çeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır © 2014 Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi uzem.neu.edu.tr

Eğitimde Teknoloji Kullanımı 6. DERS İlk ve Orta Öğretimde Öğretimsel Amaçlı Teknoloji Kullanımı

Özet: İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında teknolojiden yaralanmanın neden önemli olduğu tartışılarak teknolojinin eğitime katkıları vurgulanmıştır. İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında teknolojiden ne kadar yararlanılabileceği sorgulanmış ve araştırmalara göre anlatılmaya çalışılmıştır. Teknolojilerden yeterince yaralanamamanın nedenleri analiz edilerek çözüm önerileri sunulmuştur.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? Bilgi teknolojileri konusunda yaşanan olağanüstü gelişmeler, okullarda öğretim teknolojilerini büyük ölçüde etkilemiş kara tahtaların yerini akıllı tahtalar, tepegözlerin yerini projeksiyon cihazları almış, kağıt kalem gerektiren uygulamaların yerini ise bilgisayar uygulamarına bırakmıştır. Yüksek kalitenin göstergesi teknolojidir. Bu bütün öğretmenler ve araştırmacılar tarafından kabul edilmiştir.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? Bilgi teknolojilerinin özellikle bilgisayar ve internet ile sağladığı fırsatlar doğrultusunda, öğretim teknolojileri dört temel kategoride ele alınmaktadır. Bunlar (Hall ve Israel, 2004): Öğreticiler: Bu teknolojiler, ders veya çalışma kitabı şeklindedir ve bilgisayar destekli öğretim ve entegre öğrenme sistemini içerir. Keşif Araçları: Öğrenciler yeni şeyler keşfetmek için yazılımın içerisinde özgürce gezinirler. Uygulamalar: Yazılı görevleri, veri analizi ve diğer görevleri kolaylaştırmak için kelime işlemci, veri tabanları, elektronik tablolar gibi uygulamalar kullanılır. İletişim: Uzaktan Eğitim ağları ve diğer etkileşimli teknolojileri kullanarak öğrenci ve öğretmenlerin birbirlerine mesaj göndermesini sağlayan uygulamalardır. Web 2.0, sohbet odaları bunlara örnek verilebilir.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? Bilgi teknolojileri problem çözme sürecinde sorgulamaya dayalı olarak bilgiye erişme açısından öğrencilerin ilgisini çekme açısından öğrencilerin ilgisini çekme ve öğrenme konusunda öğrencileri destekleme potansiyeline sahiptir.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? 1980 ile 2000 yılları arasında öğrenme aracı olarak teknolojiyi inceleyen 3500’den fazla araştırma içerisinden seçilen 311 araştırma üzerinde bir meta analiz yapılmıştır. Yapılan bu meta analizle elde edilen sonuçlar özetlenmiştir. Okuma ve dil eğitimi sanatlarına odaklanan çalışmalar, teknolojinin farkındalık, kelime bilgisi geliştirme, okuduğunu anlama ve yazılım alanlarında bir öğrenme açısından önemli avantajlar sağladığını göstermektedir. Teknoloji destekli uygulama yapan öğrencilerin, geleneksel öğretim alan öğrencilere göre hedeflenmiş matematik konularını anlama düzeyleri daha yüksektir. Fen eğitimi alanında yapılan çalışmalarda simülasyonların yararlılıkları, gerçek dünya sorunları ile ilgili videoların akademik başarı açısından önemi vurgulanmıştır.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? Sosyal bilgilerin öğretimi ile ilgili araştırmalarda öğrencilerin sosyal bilimlerle ilgili konularda çoklu ortam sunumları hazırlamalarının öğrenme konusunda avantaj sağladığı vurgulanmıştır. Eğitim teknolojisinin özellikle özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler üzerinde önemli olumlu etkileri vardır. Konuşma tanıma uygulamalarının, öğrenme güçlüğü yaşayan bireyler için özel bir değeri vardır.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? Öğrenme ortamlarında teknoloji tabanlı araçların kullanılması, öğrenmeyi garanti etmez, “bunlar ancak tutarlı bir eğitim anlayışının bir parçası olmalıdır”. Bir başka araştırmada bilgisayarların her alanda pozitif katkılarının olmadığını, bilgisayar destekli eğitimin her zaman öğrencilerin akademik başarılarına pozitif yönde katkı sağlamayacağını belirtmişlerdir (Kulik, 2004). Özetle Clark (1994) medyanın öğrenme, akademik başarı ve motivasyonun üzerinde doğrudan etkisinin bulunmayacağını bu etkinin ancak medyayı doğru kullanmak ve medya ile sunulan bilginin doğru kodlanması ile ilgili olduğunu ifade etmektedir.

Okulda Teknoloji Neden Kullanılmalıdır? Öğretimsel bir katkının sağlanabilmesi ancak bu donanıma uygun içeriklerin geliştirilmesi ve bu içeriklerle birlikte medyanın doğru yöntem ve tekniklerle kullanılması ile mümkün olabilir.

Okullarda Teknoloji’den Yeterince Yararlanılıyor mu? Teknolojilerin öğrenme-öğretme ortamlarına yeterince katkı sağlayabilmesi doğru planlamaya, doğru içerikler ve teknolojiler doğru kullanmaya bağlıdır.

Okullarda Teknoloji’den Yeterince Yararlanılıyor mu? Bu çerçevede sınıflarda teknolojiden yeterince yararlanabilmek için takip edilmesi gereken planlama aşamaları sıralanmıştır (Cradler, 2000): Planlama komitesinin oluşturulması Diğer okullar ile koordinasyon Eğitim programlarındaki ihtiyaçların belirlenmesi Mevcut teknoloji alt yapısı ve diğer kaynakların belirlenmesi Okul teknolojik planı ile müfredat programlarının entegrasyonu Hedeflere göre aktivitelerin belirlenmesi Sınıf düzeyinde teknoloji kullanımı Öğretmen /personel eğitimi Değerlendirmenin planlanması Bütçenin oluşturulması Uygulama, izleme ve geliştirme faaliyetleri

Sınıf içi planlama adımları şöyle özetlenebilir (Cradler, 2000): Öğrenci ve öğretime dönük ihtiyaçların belirlenmesi Özel sınıf içi öğretim faaliyetlerinin planması Teknoloji tabanlı uygulamaların planması Öğretmenlerin gelişimine dönük faaliyetlerin planlaması Sınıf içi performansa dayalı değerlendirme etkinliklerinin planlanması Donanım, yazılım ve internet bağlantısı gibi ihtiyaçların belirlenmesi Bu planın uygulanabilmesi için bütçenin planması

Bu planların başarılı olabilmesi için bazı faktörler sürekli göz önünde bulundurulmak zorundadır (Cradler, 2000): Öğretmenlerin teknolojiyi kullanmaları için bir nedenlerinin olması gerekir. Öğretim programlarının teknoloji ile entegre olması gerekir Benzer teknoloji uygulamalarına dönül tecrübelerin paylaşılması gerekir Uygun teknolojij alt yapının mevcut olması gerekir Teknolojik planların gözden geçirilmesi ve güncellenmesi gerekir Teknolojik açıdan toplumsal destek ve katılım gereklidir

Okullarda Teknoloji’den Yeterince Yararlanılıyor mu? Bu sorunun cevabı; Önceki slaytlarda ifade edilen maddelerin her birindeki yargıları ne kadar yerine getirdiğimiz ile ilgilidir. İfade edilen planlama süreçleri dikkate alındığında öğretmenin kendi teknolojik planı yapması ve gerekli alt yapının oluşturulması önümüzdeki yıllarda en önemli güçlükler arasındadır.

Okullarda teknolojiden yeterince yaralanılmamasının pek çok nedeni olabilir. Çakır ve Yıldırım (2009) tarafından yapılan bir araştırmada bilgisayar öğretmeni adayları ve bilgisayar öğretmenlerine göre teknoloji entegrasyonunu etkileyen birçok faktörün olduğu sonucuna varılmış ve bunlar şöyle özetlenmiştir: Okullarda teknolojiye sınırlı erişim Kalabalık sınıflar Bilgisayar sayısının yetersizliği Öğretmenin teknolojiye karşı tutumlarının düşük oluşu Öğretmenin alanda yetersiz oluşu Donanım ve yazılım eksikliği Teknoloji entegre edilmiş derslerin uygulanmasındaki zamanın yetersizliği Yeni teknolojik gelişmelerin yeterince kullanılmaması

Teknoloji Kullanım Düzeyi Öğretmenlerin genellikle teknojiye dönük algılari, tutumları olumlu ve teknolojinin eğitime katkısı açısından beklentileri de yüksektir. Ancak öğretmenler ders planlarında teknolojiye yer vermemekte, teknolojiyi çoğunlukla sınav sorusu hazırlama, not hesaplama, ders notu hazırlama gibi amaçlar için kullanmakta, eğitimsel amaçlar için çoğunlukla kullanmamaktadır.

Teknolojiden Yeterince Faydanılamamasının Nedenleri Öğretmenler bilgissayar destekli uygulamaları, web destekli uzaktan eğitim uygulamaları, java ve flash gibi programları ve internet tabanlı öğretim teknolojilerini kullanma veya bu teknolojilerden yararlanarak öğretim materyali geliştirme konusunda yeterli donanıma sahip değildirler. Bu yüzden Word, Excel ve Powerpoint gibi programlarla sınırlı kalınmaktadır.

Okularda Teknolojiden Yeterince Yararlanılması Nasıl Sağlanabilir? Teknolojinin ilk ve ortaöğretim kurumlarında daha etkin kullanılabilmesi için alanyazında bazı önerilere rastlanmaktadır (Yıldırım, 2007); Hizmetiçi eğitim faaliyetleri yerel düzeyde, eğer mümkünse her bir okulda düzenlenmeli Bilgi teknolojisi sınıfları için zamanında ve uygun teknik destek sağlanmalıdır Her öğrenciye bilgisayar düşecek şekilde sınıflar planlanmalı Öğretmenlerin teknoloji kullanmaları konusunda motivasyonlarını arttracak çalışamalar yapılmalı Öğremenlerin yeteklerinin geliştirilebilmesi için öğretmenlere ucuz bilgisayar ve internet bağlatısı sağlanmalı

Çağıltay ve arkadaşları (2001) tarafından yapılan araştırmada da şunlar önerilmektedir: Öğretmenler de bu konuda eğitilmelidirler Okullar eğitim teknolojisi konusunda uzman kişiler tarafından desteklenmelidir Öğretim programları yeniden düzenlenmelidir Öğretmenlerin sürekli iletişimlerinin sağlanacağı sanal topluluklar oluşturulabilir

Göktaş ve arkadaşları (2008) tarafından yapılan bir araştırmada ise bilgi teknolojilerini derslere bütünleştirmede her şeyin öğretmenlerden beklenmemesi gerektiği ifade edilmiştir. MEB ‘in bu konuda çeşitli öğretim etkinlikleri ve hizmetler hazırlayarak öğretmenlerin kullanımına sunabileceği ifade edilmektedir. Öğretmenlerin bu etkinlikleri ilgili Web sayfalarından indirerek derslerine yararlanabilecekleri, ayrıca öğretmenlerin de kendi hazırladıkları etkinlikleri ilgili sayfaya ekleyerek platformun zenginleşmesine katkıda bulunabilecekleri vurgulanmaktadır.

Beşoluk ve arkadaşları (2010) tarafından yapılan araştırmada öğretmen ve öğretmen adaylarının daha fazla eğitim teknolojileri ile ilgili eğitim alma ihtiyacı içinde olduğu ifade edilmektedir. Fakültelerinde ilgili derslerin hizmet içi eğitim programlarının içeriklerinin periyodik olarak gözden geçirilmesi önerilmektedir.

Öğretmenlerin bilgi ve beceri eksikliklerini kapatlamaya dönük teknik, pedagojik destek ve rehberlik hizmetlerinin sağlanması diğer bir çözüm önerisidir. Bu paralelde her okulda Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi’ne benzer bir “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Rehberlik Servisi” gibi bir birimin kurulması hem okul içi eğtiim faaliyetlerinin yürütülmesi açısından, hem de öğretmenlerin karşılaştıkları anlık problemlerin çözümüne destek sağlamak açısından önemli katkılar sağlayabilir.

Teknoloji entegrasyonunun sağlanması açısından önerilen diğer çözüm yolları ise; Sanal eğitim portallar oluşturmak suretiyle bilgi, belge, materyal ve tecrübe paylaşımının sağlanması; elektronik destek sistemleri kurularak öğretmenlerin ve öğrencilerin değişen teknolojilere dönük sürekli bilgilendirilmelerininin sağlanması ve öğretim programlarının sürekli güncel tutularak teknolojik entegrasyona yönelik tedbirlerin alınması olarak sıralanabilir.

Sonuç Alanyazında yer alan çözüm önerileri çoğunlukla iş başında eğitimi kapsar nitelikltedir. Öğretmenlerin eğitimi ile ilgili pek çok sorun eğitim fakültelerinde çözülmelidir. Öğretmen adaylarına, bilgi teknolojileri ile ilgili gereksinim duyacakları donanım, öğrencilikleri sürecinde eğitim fakültelerinde kazandırılabilirse, teknoloji entegrasyonunun en önemli engellerinden birisi ortadan kaldırılmış olacaktır.