EĞİTİM ve ÖĞRENME

İLETİŞİM- ÖĞRETİM İletişim; bir kişinin diğerlerini etkilediği tüm süreçleri kapsar İletişim; fikirlerin, duyguların, düşüncelerin,niyetlerin ve gereksinimlerin insanlar arasında karşılıklı iletildiği bir süreçtir.

mesaj B A geri bildirim

EBE/HEMŞİRENİN HASTAYA OLAN YAKLAŞIMININDA; Amaçlı bir iletişim, anlayış ve motivasyon gerekir Güven verici bir ilişki gerekir.

Hastanın güven gereksinimi vardır. Farklı bir ortam, çevre değişikliği Yeni tedavi Bilinmezlik Tehlike ve riskler Olumsuz geçmiş deneyimler Destek kaynaklarının olmaması Kayıp,kriz ve benzeri durumlar….. Bireyin, anksiyete, öfke ve engellenme yaşamasına neden olur.

Hasta hastaneye geldiğinde bir takım beklentileri vardır; Anlaşılmak Doğru-uygun tedavi ve bakım almak Sorunun çözümlenmesi, sağlığına kavuşma Rahatlama Bilgi verme Zarar görmeme, güvenli bir çevre Mahremiyetin korunması

Kişinin hastalık/hastaneye yatma konusunda verdiği tepkiler; İnkar Öfke-kızgınlık Anksiyete Depresyon Pazarlık Kabullenme-uyum

DEPRESYONDAYIM UNUTULDUM…………..

Aktif bir dinleyici olmak, geri bildirim vermek HASTA/BİREY-SAĞLIK PERSONELİ ARASINDAKİ GÜVEN İLİŞKİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN-I; Aktif bir dinleyici olmak, geri bildirim vermek Hastayı veya bireyi kendine özgü bir insan olarak kabul etmek ve bunu hissettirmek Hastaya güvende olduğunu ve kendisi için çalışıldığı hissini vermek

HASTA/BİREY-SAĞLIK PERSONELİ ARASINDAKİ GÜVEN İLİŞKİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN-II; Kendine özgü duygu, düşünce ve inançlarının olduğunu kabul etmek Durumu ile ilgili gerçeği iletmek Hasta-bireye karşı tutum ve ifadelerin birbiriyle tutarlı olması Önyargısız olmak

GÜVEN İLİŞKİSİNİN ÖZELLİKLERİ; SICAKLIK (SAMİMİYET) SAYGI EMPATİ İÇTENLİK

SORU TİPLERİ; 1- KAPALI UÇLU SORULAR Ağrınız ne zaman başladı? Daha önce hastaneye yattınız mı?

2- AÇIK UÇLU SORULAR AĞRILARINIZDAN BİRAZ BAHSEDEBİLİRMİSİNİZ? SİZİ ENDİŞELENDİREN DURUMLAR NELER? HASTALIĞINIZ HAKKINDA NELER BİLMEK İSTERSİNİZ?

3- YÖNLENDİRİCİ SORULAR GÜN BOYU AKTİF MİSİNİZ? NASIL BİR HASTALIĞIN OLDUĞUNU BİLİYOR MUSUN?

4- BELİRLEYİCİ SORULAR İNSANLAR BÖYLEDİR DEMEKLE NE DEMEK İSTİYORSUNUZ?

ÖĞRETME-ÖĞRENME .

Eğitim: Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istenilen yönde değişim meydana getirme sürecidir. Öğretme: Öğrenmeyi gerçekleştirmek için yapılan etkinlikler. Öğrenme: organizmanın çevre ile etkileşimi sonucunda bireyde oluşan davranış değişikliğidir.

Sağlık Eğitimi- Koruma Düzeyleri Birincil Koruma: Hastalık oluşmadan önlem alma ve öğretme(sigarayı bırakma gibi). İkincil Koruma: oluşmuş bir hastalığın erken tanısı ve tıbbi önerilere uygun davranma üzerine odaklanır. Üçüncül Koruma: hastalığa uyum ve yaşam kalitesi arttrma.

ÖĞRENME ALANLARI; 1- Bilişsel alan (kognitif) 2-Duyuşsal alan (affektif) 3- Psikomotor alan (psychmotor)

1- Bilişsel alan (kognitif) Bilgiyi tanıma, hatırlama, onun üzerine akıl yürütme, kavramlar, genellemeler, kuramlar oluşturma ve bunları denetleme gibi süreçleri ifade eder. Örneğin; diyabetik bir hastada beyaz şekerin ve karbonhidratların kan şekeri üzerine olan etkisini bilmek gibi

2-Duyuşsal alan (affektif) İlgi, alışkanlık, tutum, duyguları ve değerleri değiştirmeyi içerir. Örneğin; diyabetik bir bireyin, hastalığın getirdiği değişimler ve yaşamını olumsuz etkileyen stresle baş etmeyi öğrenmesi gibi.

3- Psikomotor alan (psychmotor) Organların teke tek ve toplu hareketleri ile ilgili olan motor becerileri ifade eder. Örneğin; diyabetik bir hastanın insülin uygulamayı öğrenmesi ve bunu kendisine gerektikçe uygulaması gibi.

ÖĞRENME AŞAMALARI; 1- ÖĞRENMEYE HAZIR OLMA 2- YENİ BİLGİ, TUTUM VE BECERİLERİN KAZANILMASI 3- DAVRANIŞIN DEĞİŞMESİ

ÖĞRENMEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER; Anksiyete, depresyon,hastalık,kayıp yada krizi red etme, hasta rolüne teslim olma, bireyim eğitim ve dili kullanma seviyesi,entelektüel beceriler, değerler, güdülenme, zeka, motivasyon, önyargı ve önceki deneyimler İçsel (internal nedenler) Dışsal (eksternal nedenler) Çevre, eğitimin zamanı, eğitim metodu, eğitim amaçlı kullanılan materyaller, eğiticinin nitelikleri

HASTA EĞİTİMİNDE ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİ A- VERİ TOPLAMA ve TANILAMA B- HEDEF C- PLANLAMA D- UYGULAMA E- DEĞERLENDİRME

A-VERİ TOPLAMA 1- Bireyin gereksinim duyduğu bilgi ve beceriler nelerdir ? 2- Bireyin motivasyonu nasıl ? 3- Eğitim için kaynaklar nelerdir ?

ÖĞRENME GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ= TANILAMA Hasta/sağlıklı bireyin öğrenim gereksiniminin saptanması gerekir. Kişinin hastaneye yatışından başlayarak taburculuk aşamasına kadar öğrenme gereksinimi değerlendirilir.

Öğrenme gereksinimi saptanırken değerlendirilmesi gereken noktalar; 1- Bireyin kendisinin ve/veya yakınlarının sağlıkla ilgili soruları 2- Bireyin şuandaki sağlık durumunu, hastalığını, tedavi, prognozu anlama düzeyi 3- Öz bakımı, ve gelecekte gerekli olabilecek bilgi ve becerileri 4- Bireyin öğrenme gereksinimini etkileyen deneyimleri (hast.yatma, ameliyat) 5- Ailenin bilgi gereksinimi

EBE/HEMŞİRENİN MOTİVASYONU DEĞERLENDİRMESİ-I 1- Bireyin davranışları (dikkat düzeyi, soru sorma eğilimi, belleği, konsantrasyonu) 2- Bireyin problemin ciddiyetini, olası sorunları algılaması 3- Sağlık personeli hakkında bireyin tutumları, etkileşimi 4- Hastanın öğrenme isteği

EBE/HEMŞİRENİN MOTİVASYONU DEĞERLENDİRMESİ-II 5- Hastanın eğitime katılmasını engelleyen faktörler 6- Bireyin sosyo-kültürel özellikleri (gelenek, görenekleri, sağlık kavramı, inanç ve değerleri) 7- Bireyin öğrenme yöntemi konusundaki tercihi

HASTANIN ÖĞRENME YETENEĞİ İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKEN ANA NOKTALAR Fiziksel güç, hareket etme,koordinasyon Duyu kayıpları var mı (görme,işitme,dokunma) Okur-yazarlık düzeyi,okuduğunu anlama-kavrama durumu Gelişim düzeyi (bebek,adölesan,yetişkin) Biliçsel fonksiyonları (bellek,algılama,yargılama,zeka,soyut düşünme yeteneği)

B-HEDEF; İSTENEN DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİNİN YAZILI İFADESİDİR. HEDEFİ TANIMLAMADA KULLANILAN İFADELER MÜMKÜN OLDUĞUNCA YORUMA AÇIK OLMAMALIDIR…

1-Öğrenme hedeflerinin belirlenmesi; Bir hedefin taşıması gereken özellikler; hedef ifadesi; tek bir davranışı içermelidir Gözlenebilir, ölçülebilir olmalıdır Ölçülme zamanını içermelidir Sağlık eğitimcisi-hasta olarak oluşturulmalıdır.

2-Kriterlerin belirlenmesi; Zaman; operasyon sonrası 3cü günde yürüyecek Bilgi miktarı; hasta diyabetin belirtilerinden 4 ünü tanımlayacak Aktivite; broşürde olduğu gibi kendi kendine meme muayenesi yapacak

HEDEFLERİN SINIFLANDIRILMASI; Bilgi hedefleri; hasta hipo-hiperglisemi arasındaki farkı tanımlayacak Psikomotor hedef; F.hanım protezini hiçbir rahatsızlık yaratmayacak şekilde takacak Duygusal (algılama) hedefi; A.hanım sigarayı bırakma isteğini ifade edecek

BELİRLENMESİ İÇİN GEREKLİDİR HEDEF NEDEN ÖNEMLİDİR? Eğitimin; İçeriğinin Tekniğinin Araç-gerecin BELİRLENMESİ İÇİN GEREKLİDİR

HASTA İLE BİRLİKTE YAPILMALIDIR C-PLANLAMA HASTA İLE BİRLİKTE YAPILMALIDIR

D-UYGULAMA TEMEL ÖĞRETİM İLKELERİ; PLANIN ETKİN ŞEKİLDE UYGULANMASINDA ÖNEM TAŞIR.

TEMEL ÖĞRETİM İLKELERİ-I; 1- Öğrenme öğrenenin bir gereksinimine yanıt oluyorsa etkindir 2- Öğrenme için öğrenenin aktif katılımı şarttır 3- Öğrenilecek konu öğrenenin mevcut bildikleriyle ilişkili ise öğrenme kolay olur 4- Öğrenilecek konu öğrenenin açısından anlam taşıyorsa öğrenme kolay olur.

TEMEL ÖĞRETİM İLKELERİ-II; 5- Öğrenilen bilgiler hemen kullanılacak ise öğrenme etkin olur. 6- Öğrenen kendi gelişiminin farkında olursa öğrenme etkin olur, kolaylaşır 7- Öğrenme basitten karmaşığa doğru gelişir 8- Güven verici ilişkiler değişim için ortam sağlar, olumlu sonuç sağlar

TEMEL ÖĞRETİM İLKELERİ-III; 9- Öğrenme sorunların algılanması ile motive olur. 10- Kişinin inanç ve değerleri sorunların algılanmasını ve öncelikleri etkiler 11- Öğrenme sonucu gelişecek davranış değişikliği ailesince desteklenirse öğrenme belirginleşir 12- Stres; az ise öğrenmeyi motive eder Fazla ise öğrenmeyi engeller

AYRICA ÖĞRETİMİN ETKİN OLMASI İÇİN; Önceliklerin belirlenmesi gerekir Öğretim için doğru zaman seçilmelidir Öğretimin süresi 20-30 dk yı geçmemelidir Öğretim iyi organize edilmelidir Öğrenenin katılımı ve dikkatini çekmek öğretenin sorumluluğudur Uygun öğretim metodunun seçimi

Öğretim planının uygulanması sırasında dikkat edilecek noktalar-I; Öğrenme gereksinimlerinin belirlenmesi Öğrenmeye hazır oluşluğun değerlendirilmesi ve uygun zamanın seçilmesi Önceliklerin belirlenmesi Öğretime aile ve hastanın aktif olarak katılması

Öğretim planının uygulanması sırasında dikkat edilecek noktalar-II; Öğrenenin öğrenme becerilerinin, öğretenin öğretme becerisinin farkında olunması Uygun eğitim içeriği, araç-gereç hazırlanması Uygun öğretim yönteminin tespit edilmesi Tekrar ve destekleme, uygun geribildirim alınması

ÖĞRETİM METODLARI; Birebir tartışma Anlatma (hazırlıklı) Grup eğitimi Demostrasyon

ÖĞRETİM AŞAMALARI; A-BAŞLANGIÇ AŞAMASI B-ORTA KISIM C-SONUÇ BÖLÜMÜ öğretime başlarken bireyin bilgi tabanının değerlendirilmesi öğrenenin dikkatinin çekilmesi amaçların açıklığa kavuşturulması A-BAŞLANGIÇ AŞAMASI B-ORTA KISIM C-SONUÇ BÖLÜMÜ D-ÖZETLEME VE DEĞERLENDİRME İçerik,öneriler Öğrenmeyi destekleme; tekrar, olumlu destek,geribildirim

ÖĞRETİMDE KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER Yazılı materyaller Broşür Yazısız materyaller Grafik Şekil Maket Gerçek araç-gereç

GÖRSEL ARAÇLARIN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER-I; Önemli resimlerin dikkat çekmesi için keskin renklerin kullanılması Önemli olan bilginin, dikkatin merkezine alınması

GÖRSEL ARAÇLARIN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER-II; Kulanılan işaretler net olmalı Resim ve yazılar birlikte kullanılacaksa yazının hangi resme ait olduğu net olmalı Kalabalık bir grupta ise herkesin görebileceği şekilde olmalı

GÖRSEL ARAÇLARIN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER-III; Yazı ve çizimler anlaşılabilir olmalı, dikkat çekici olmalı Çocukların/bireylerin gelişim düzeyi dikkate alınmalı, yazılar büyük olmalı

GÖRSEL ARAÇLARIN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER-IV; Anlatım basitten karmaşığa doğru olmalı Açık ve mantıklı bir sıra izlenmeli Güncel olmalı, doğru bilgi içermeli

E-DEĞERLNEDİRME Sürecin son aşamasıdır. Sunulan bilginin öğrenilip öğrenilmediğini saptar.

Değerlendirme; öğrenenin doğru yaptığı davranışı destekler, Yanlış davranışın nasıl değiştirileceğinin farkına varmasını sağlar.

ÖĞRENMEYİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ DİREKT GÖZLEM SÖZEL-YAZILI SORULAR SELF RAPORLAR DEMONSTRASYON