(DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİ) EN UZUN YÜZYIL (DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİ) ÖSS- YGS SORULARI

1984 1. Avrupa’da anayasaya bağlı yönetimler oluşturulmaya çalışılır-ken, Osmanlı ülkesinde de Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi, azınlıklar ve çoğu Avrupa devletleri üzerinde olumlu bir etki uyandırmıştı. Devlet yönetiminden sorumlu olanların ilan ettiği bu ferman, Osmanlı ülkesinde aşağıdaki gelişmelerden hangisinin ilk aşa-ması sayılabilir? A) Laikliğin B) Anayasacılığın C) Milliyetçiliğin D) Devletçiliğin E) Islahatçılığın

1985 2. Osmanlı Devleti’nin Meclis-i Mebusan’da Balkan uluslarına da temsil hakkının tanımış olmasının amaçları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Avrupa devletlerinin içişlerimize karışmasını önleme B) Balkan uluslarını yönetime katma C) Meclisin devamlılığını sağlama D) Rusya’nın Balkanlar’ı Slavlaştırmasını önleme E) İmparatorluğun bütünlüğünü koruma

1988 3. Aşağıdaki belgelerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin ayanlara söz geçiremeyecek hale geldiğini gösteren bir kanıttır? A) Fatih Kanunnamesi B) Sened-i İttifak C) Tanzimat Fermanı D) Islahat Fermanı E) Kanunu-u Esasiye

1990 4. Fransız İhtilali’nden sonra cumhuriyetçiliği ve özgürlüğü savu-nan kimi kitaplar Türkçe’ye ve azınlıkların dillerine çevrilerek Osmanlı ülkesinde de yayınlanmıştır. Bu yayınların, aşağıdakilerden hangisi üzerinde önemli bir etkisi yoktur? A) Tanzimat ve Islahat hareketleri B) Ulusçuluk akımları C) Genç Osmanlı ve Jön Türk hareketleri D) Osmanlıların I. Dünya Savaşı’na katılmaları E) I. ve II. Meşrutiyet hareketleri

1990 5. Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İslamcılık ve Osmanlı-cılık anlayışları etkilerini yitirirken yeni bir anlayış güç kazanmıştır. Bu yeni anlayış aşağıdakilerden hangisidir? A) Milliyetçilik B) Islahatçılık C) Devletçilik D) Laiklik E) Medeniyetçilik

1991 6. Osmanlı İmparatorluğu’nda, padişahın otoritesini halkın tem-silcilerinden oluşan bir meclisle sınırlandırmak amacıyla meş-rutiyet sistemine geçilmiştir. Bu değişiklik aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur? A) Yeniçeri Ocağı’nın kapatılmış olması B) Osmanlı aydınlarının demokrasi alanındaki gelişmelerden etkilenmesi C) Osmanlı İmparatorluğu’nun güçlenmesi D) Ayanların yetkilerinin artırılması E) Dünyada monarşik sistemlerin sona ermesi

1992 7. Sultan Abdülmecit, vergilerin herkesin gelirine göre Toplanma-sını, mahkemelerin açık yapılmasını, kimsenin haksız yere idam edilmemesini öngören Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesine izin vermiştir. Ayrıca herkesin bu fermana itaat etmesini istemiş, kendisinin de Fermana uyacağını belirtmiştir. Sultan Abdülmecit’in bu tutumu Osmanlı toplumunda aşağı-dakilerden hangisini benimsenmeye çalışıldığının bir göstergesidir? A) Halkın yönetime katılması B) Dini hoşgörü C) Bütçe anlayışı D) Kültürel bağımsızlık E) Kanun üstünlüğü

1994 8. Osmanlı toplumunda XIX. yüzyıla kadar, halkın siyasi düşünce-lerini yönlendiren önemli gelişmeler olmamıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisini engellemiştir? A) Gelenek ve göreneklerin gücünü korumasını B) Din ile devlet işlerinin birlikte yürütülmesini C) Yönetenler ile halk arasında kültür farkı oluşmasını D) Halkın yönetime bağlılığının sürmesini E) Demokrasi anlayışının gelişmesini

1995 9. 1876 Anayasası’yla, Müslüman olsun olmasın Osmanlı İmpara-torluğu sınırları içinde yaşayanlar din, ırk ve mezhep ayrımı göze-tilmeksizin “Osmanlı” sayılmıştır. Bu durum Osmanlı İmparatorluğu’nda aşağıdakilerden hangisi-ne gereksinim duyulduğunun bir göstergesi sayılabilir? A) Ümmetçilik anlayışının korunmasına B) Azınlık haklarının sınırlandırılmasına C) Birlik ve beraberliğin korunmasına D) Geleneklere bağlı kalınmasına E) Saltanat sisteminden vazgeçilmesine

1995 10. II. Mahmut’tan itibaren, Osmanlı ülkesinde Avrupa usulünde eğitim gören aydın bir sınıf yetişmiştir. Bu sınıf, şahıslara göre devamlı değişen bir yönetim yerine, hukuka dayalı, kurumları olan yeni bir yönetimin kurulması için çalışmıştır. Bu duruma göre, Osmanlı aydınlarının ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Osmanlı toplumunda ulus bilincini yerleştirmek B) Öğretim sisteminde ikiliği kaldırmak C) Veraset sistemini değiştirmek D) Gelenek ve görenekleri sürdürmek E) Egemenlik anlayışını değiştirmek

1997 11. Tanzimat Fermanı ile, - Vergilerin herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanması - Hiç kimsenin haksız yere ve yargısız idam edilmemesi - Herkesin kendi mal ve mülküne sahip olması ilkeleri kabul edil- miştir. Aşağıdakilerden hangisi bu ilkelerde gözetilenlerden biri değildir? A) Eşitlik B) Adalet C) Özel mülkiyet D) Kişi hakları E) Bağımsızlık

1997 12. Toplumsal ve siyasal alandaki gelişmelerin evrenselleşmesi, bu gelişmelerin başka toplumların da gereksinimlerine cevap vermesine bağlıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu düşünceyi destekleyen bir örnek değildir? Osmanlı Devleti’nde veraset sisteminde değişiklik yapılma-sıyla, Osman oğulları içinde yaşça en büyük olanın padişah olması Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik ilkesinin imparatorlukların dağılmasına neden olması Amerikan Bağımsızlık Savaşının dünyaya yeni bir yönetim şekli olan demokrasiyi getirmesi 1848 İhtilalleriyle anayasal rejimlerin yaygınlaşması Endüstri Devrimiyle dünyada yaşam düzeyinin değişmesi

1999 İPT 13. Kanun-i Esasi’de yer alan, I. Padişahın Mebuslar Meclisi’ni dağıtabilmesi II. Padişahın izni olmayan bir kanunun mecliste görüşülememesi III. Bakanların yalnız padişaha karşı sorumlu olması IV. Mebuslar Meclis üyelerinin dört yıl için seçilmesi hükümlerinden hangileri “ulus egemenliği” ilkesine aykırı düşmez? A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve IV D) II ve III E) II ve IV

1999 İPT 14. II. Meşrutiyet Dönemi’nde, 1909 yılında Kanuni Esasi’de yapılan değişiklikler yürürlüğe girmiştir. Bu değişikliklerle vekillerin (ba-kanların) Padişaha değil, Mebuslar Meclisi’ne sorumlu olması esası getirilmiş, meclisin padişah tarafından kapatılması zorlaştırılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi, bu değişikliklerin amaçlarından biridir? A) Meclise dayalı bir yönetime geçilmesi B) Vekillerin sorumluluklarının azaltılması C) Padişahın halifelik makamının ön plana çıkarılması D) Mecliste milletvekili sayısının artırılması E) Hükümet üyelerinin meclis içinden seçilmesi

2000 15. Tanzimat döneminde Osmanlı Devleti’nde Avrupa ile ilişkiler art-mış, ülkede gazeteler çıkarılmış, bu gazetelerde siyasi ve kültürel konularda yazılar yazılmaya başlanmıştır. Aşağıdakilerden hangisinin bu durumun sonuçlarından biri olduğu savunulamaz? Halkın aydınlanması Halkın yenilik hareketlerine öncülük etmesi Halkın çevrede olup bitenlere ilgi duyması Okuma ve yazmanın önem kazanması Kültürel etkileşimin artması

2000 16. Fransız İhtilali, Osmanlı Devleti’nde, I. Tanzimat Fermanı’nın ilanı II. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin kurulması III. Kanun-i Esasi’nin kabul edilmesi IV. Milliyetçilik hareketlerinin başlaması gibi gelişmelerde etkili olmuştur. Bu gelişmelerden hangileri, Osmanlı Devleti’nin yönetim biçiminde değişiklikle sonuçlanmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve IV E) I, II, III ve IV

2001 17. Osmanlı Devleti’ndeki bazı gelişmeler şunlardır: I. Sened-i İttifak ile ayanlardan devletin emirlerine uyacaklarına dair söz alınmıştır. II. “Devlet Ocak içindir.” anlayışıyla hareket eden Yeniçeri Ocağı kaldırılmıştır. III. Tanzimat Fermanı’yla, her kuvvetin üstünde kanun kuvvetinin varlığı kabul edilmiştir. Bu gelişmelerden hangileri, padişaha yeniden güç kazandırma amacına yöneliktir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

2001 18. Osmanlı Devletinde II. Meşrutiyet döneminde, I. Hükümet Mebuslar Meclisi’ne karşı sorumludur. II. Mebuslar Meclisi üyelerinin dört yılda bir yenilenmesi usulü devam etmiştir. III. Ayan Meclis üyelerinin padişah tarafından atanmaları sürmüştür. Bunlardan hangileri, meclis üstünlüğünü göstermektedir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

2001 19. XIX. ve XX. yüzyıllarda gerçekleşen aşağıdaki olaylardan hangisinin “milliyetçilik” i yansıtmadığı savunulabilir? Birinci Dünya Savaşı’nda Arapların Osmanlı Devleti’ne karşı İngilizlerle işbirliği yapması Yunanistan’ın Osmanlı Devleti’nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesi Osmanlı Devleti’nin bir Avrupa devleti sayılması Avusturya- Macaristan veliahtının bir Sırp öğrenci tarafından öldürülmesi Bosna- Hersek ve Sırbistan’da bağımsızlık hareketlerinin başla-ması

2002 20. Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinde I. de verilenin II. ye ortam hazırladığı savunulamaz? I. II. . A) Padişahlığın Osmanlı Meşrutiyet’in ilan edilmesi hanedanına ait olması B) Merkezi otoritenin Toprak yönetiminin bozulması zayıflaması C) Milliyetçilik hareketlerinin Sınırların daralması yaygınlaşması D) Savaşların uzun sürmesi Maliyenin bozulması E) Ayarı bozuk akçeyle Yeniçerilerin ayaklanması maaş ödenmesi

2004 21. Osmanlı İmparatorluğu’nda, - III. Selim, “Nizam-ı Cedit” hareketini başlatmıştır. - II. Mahmut, Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmış, yerine Asakir-i Mansure- i Muhammediye adıyla bir ordu kurmuştur. - Abdülmecit, Tanzimat Fermanı’nı ilan etmiştir. Yalnızca bu bilgilere dayanarak III. Selim, II. Mahmut ve Abdülmecit’le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Saltanat sürelerinin uzun olduğu B) Yenilik taraftarı oldukları C) Dış politikada değişikliğe gittikleri D) Dönemlerinde ayaklanmalar olduğu E) Kendilerinden önce yalnız askeri alanda yenilik yapıldığı

2004 22. Batılı devletler, Osmanlı İmparatorluğu’nun iç işlerine karışmak için aşağıdakilerden hangisini dayanak olarak kullanmışlardır? Sened-i İttifak’ı Veraset sistemini Devşirme Kanunu’nu Tımar sistemini Azınlık haklarını

2006 23. 1876 yılında ilan edilen Kanun-u Esasi’ye göre, I. Hükümet padişaha karşı sorumludur. II. Mebusan Meclisi üyelerini halk seçer. III. Meclisi açıp kapama yetkisi padişaha aittir. Bu durumlardan hangileri, Osmanlı Devleti’nin monarşik yapısının değişmediğini gösterir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

2007 24. Osmanlı Devleti’nin egemen olduğu topraklar üzerinde dili, dini, gelenekleri birbirinden farklı uluslar yaşamış ve bunların ulusal niteliklerini değiştiren bir politika izlenmemiştir. Böyle bir tutumun, I. Osmanlı Devleti’ni yıkmak isteyen devletlerin Osmanlı’nın iç işlerine karışması, II. Osmanlı ülkesinde yaşayan azınlıkların bağımsızlık kazanması, III. Osmanlı Devleti’nin teokratik yapısının korunması durumlarından hangilerini kolaylaştırdığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

2009 25. Tanzimat’tan sonra birçok alanda yeni kurumlar kurulmuş, eskilerine dokunulmamış ancak bunlar işlevsiz hâle getirilmiştir. Bu tutumun, I. medrese mezunlarının iş olanaklarının daralması, II. modern eğitimin yaygınlaşması, III. modern yargılama usullerinin uygulandığı mahkemelerin sayıca artması durumlarından hangilerine ortam hazırladığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

2011 26. Osmanlı Devleti’nde dağılmayı önleme çalışmalarından birisi de Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesidir. Ancak Tanzimat Fermanı toplumun tamamı tarafından kabul görmemiş, birtakım tepkilere neden olmuştur. Tanzimat Fermanı’na bu tepkilerin oluşmasında, I. Kimi Müslümanların, Müslüman olmayanlara tanınan hakları yadırgaması, II. Öngörülen reformların yetersiz kalması, III. Müslüman olmayanların ayrılıkçı hareketlerinin devam etmesi durumlarından hangilerinin neden olduğu savunulabilir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) Yalnız I E) I, II ve III

2012 27. Batı’da başlayan kadın-erkek eşitliği tartışmaları Osmanlı toplumunu da etkilemiş, kadın hakları tartışılarak kadınlarla ilgili birçok yayın ortaya çıkmıştır. Bu durumun, Osmanlı toplumunda aşağıdakilerden hangisi üzerinde hızlandırıcı etkisi olduğu savunulabilir? A) Kasaba ve köylerde geleneksel aile yapısının devam etmesinde B) Kadınların harem koşulları içinde eğitimlerini sürdürebilmesinde C) Kadının sosyal hayata katılımının giderek artmasında D) Kadının çocuk bakımında ailenin en etkin kişisi olmasında E) Osmanlı kırsal kesiminde kadınların tarım işlerinde çalışmasında

2013 28. Osmanlı Devleti’nde 1856-1909 yılları arasında, Müslüman olmayanlar askerlik bedeli ödeyerek askerlikten muaf tutulmuştur. 1909’da çıkarılan bir kanunla askerlik muafiyeti kaldırılarak Müslüman olmayanlar da askere alınmaya başlanmıştır. Aşağıdakilerden hangisinin, Müslüman olmayanların askere alınma nedenlerinden biri olduğu savunulamaz? Zorunlu askerlik sistemini yaygınlaştırmak Anayasadaki eşitlik ilkesini hayata geçirmek Müslüman olmayanların devlete bağlılığını güçlendirmek Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmalarını önlemek Ordunun asker sayısını artırmak

2013 29. Aşağıdakilerden hangisinin, Osmanlı Devleti’nde Türk milliyetçi-liğinin gelişmesinde etkili olduğu savunulamaz? Fransız İhtilali’nin Türk aydınlarını etkilemesi Yapılan ıslahata rağmen Müslüman olmayanların ayrılıkçı hareketlerinin devam etmesi Rusya’dan gelen Türk aydınlarının faaliyetleri Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı padişahının halife unvanıyla yaptığı cihat çağrısına Arapların uymaması Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi

2014 30. Bir zaman makinesi icat eden Enes, Osmanlı Devleti’nin hüküm sürdüğü yıllara bir yolculuk yapmıştır. Enes bu yolculuğunda, Mebuslar Meclisinin açık olduğunu, değişik fırka ve cemiyetlerin bu Mecliste temsil edildiğini görmüştür. Enes’in, bu yolculuğu aşağıdaki dönemlerden hangisine yaptığı söylenebilir? Tanzimat Dönemi II. Mahmut Devri Lale Devri I. Meşrutiyet II. Meşrutiyet

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B C D A E 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30