VERİ DEĞERLENDİRME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ veri.degerlendirme@csb.gov.tr ATIK YÖNETİMİNDE ONLINE UYGULAMALAR ATIK YÖNETİMİ UYGULAMASI (TABS, MOTAT, KDS) VERİ DEĞERLENDİRME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ veri.degerlendirme@csb.gov.tr

İçerik Atık Veri Döngüsüne İlişkin Sistemler Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Mobil Atık Takip Sistemi (MoTAT) Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Yönetimi Uygulaması Kullanımı

Çevrimiçi İşlemlerin Gereği İyi bir yönetim için gerekli olan adımlar arasında Bilgi birikimi Konuya ilişkin sağlıklı veriye ulaşılması Gerçek, güncel ve güvenilir verinin derlenmesi Derlenen verinin değerlendirilebilir olması Sonuçların ilgili birimlerce kullanılabilir olması Sonuç: Tüm taraflarca uygulanabilir bir mevzuat İyi yönetilmiş iş ve işlemler

GENEL AMAÇ Çevrimiçi Sistemlerin Kullanım Amacı Türkiye geneli tehlikeli atık üreten firmaların kayıt altına alınması, Üretilen atıklara ilişkin verinin toplanması ve değerlendirilmesi, Sağlıklı bir atık envanterinin oluşturulması Alınacak çevresel tedbirlere zemin hazırlamak Çevresel altyapı servislerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesine katkı sağlamak Atık sektörü için “bilgi yönetimini” iyileştirmek ve kaliteli veri sağlamak,

Atık Yönetiminde Kullanılan Çevrimiçi Uygulamalar Atık Üreticileri (TABS) Lisanslı Atık Taşıma Firmaları (MoTAT) Lisanslı Atık Geri Kazanım ve Bertaraf Tesisleri (Kütle Denge Sistemi) FİRMA BİLGİ SİSTEMİ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Atık Yönetim Uygulaması Paydaşları Atık Üreticileri Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF) girişi Taşıma işleminin başlatılması TABS’ın doldurulması Lisanslı Atık Taşıma Firmaları Taşıma taleplerinin alınması Taşımanın başlatılması (Mobil cihaz ) Atık İşleme Tesisi (Geri Kazanım/Bertaraf) Atıkların kabulü Kütle Denge Formunun doldurulması (Atık İşleme – Ürün ve Bakiye Atık miktarları)

Atık Yönetim Uygulaması Paydaşları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri İl bazında atık beyanlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması UATF satış işlemlerinin kayıt altına alınması Atık taşıma firmaları ve bu firmalara bağlı araçların lisanslandırılması İl Müdürlüğü faaliyet alanındaki tesislerin izlenmesi ve denetimi Bakanlık Ülke geneli atık beyanların izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması Tesislerin izlenmesi ve denetimi

Çevre Bilgi Sistemi http://online.cevre.gov.tr

Çevre Bilgi Sistemi Kullanıcı Uygulamaları

Atık Yönetim Uygulaması Ekranı TEHLİKELİ ATIK BEYAN SİSTEMİ KÜTLE DENGE SİSTEMİ - KDS MOBİL ATIK TAKİP SİSTEMİ-MoTAT

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS)

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Atık Üreticileri Madde 9-(g) bendi: “Atık beyan formunu her yıl takip eden yılın en geç Mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait bilgileri içerecek şekilde Bakanlıkça hazırlanan web tabanlı programı kullanarak doldurmak, onaylamak ve çıktısını almak ve beş yıl boyunca bir nüshasını saklamakla” yükümlüdür. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS)

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma Tesis bilgileri kontrol edilmeli, düzeltme gerekiyorsa «Tesis Bilgilerini Güncelle» butonu kullanılarak düzeltme yapılmalıdır.

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma Nace kodu firmanın faaliyette olduğu alanı ifade eden bir koddur. Gelir İdaresi Başkanlığından (GİB) kod listesine ulaşılabilir. Kapasite firmanın beyan yılına ait üretim/satış/işlem miktarıdır.

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma Formun ait olduğu yıl atık oluşmadıysa formun önceki bölümlerini doldurduktan sonra ilgili kutu işaretlenerek doğrudan onay aşamasına geçilir. 2. Atık oluşmuşsa (stokta kalmış veya gönderilmiş) «yeni atık beyanı ekle» butonu ile atık formuna ulaşılarak ilgili bölümler doldurulur. 3. Tüm atıklar beyan edilip kontrol edildikten sonra onay işlemleri gerçekleştirilir.

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma «Atık İşleme Tesisi» bölümünde tesis adı bulunamıyorsa atığın gönderildiği tesisin lisansında bulunan atık kodları ve atık işleme yöntemi kontrol edilmelidir. Tıbbi atıklar belediyeye verildiyse «Atık İşleme Tesisi» bölümü boş bırakılmalı, belediye seçilmelidir.

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma Beyan edilecek başka atık varsa ekleme işlemi yapılır. Seçilen atık satırında güncelleme yapmak için kullanılır. Atık satırını silmek için kullanılır.

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma Onay işlemlerinin tamamlanabilmesi için sistem kod oluşturur ve beyanda verilen e-posta adresine kodu gönderir. Bu kod girilerek onay işlemi tamamlanır. Onaylanmayan formların durumu «hazırlık aşamasında» kalır ve bu hata olarak algılanır. Form yazdırılır ve imzalanarak 5 yıl boyunca saklanır.

Tehlikeli Atık Beyan Sistemi (TABS) Beyan Formu Oluşturma

Mobil Atık Takip Sistemi (MoTAT)

Mobil Atık Takip Sistemi (MoTAT) Mobil Atık Takip (MoTAT) Sistemi «Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ» de «Her bir taşıma işlemine ilişkin bilgilerin kaynağında kayıt altına alınması, atık taşıma firma ve araçların lisanslandırılması, atık yüklü araçların seyir halindeyken izlenmesi ve atık taşıma işlemlerinin etkin bir şekilde denetlenmesi amacıyla hazırlanan çevrimiçi sistem» olarak tanımlanmıştır. Sisteminin kullanıcıları: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri, Atık üreticileri/yetkilendirilmiş kuruluşlar Lisanslı geri kazanım/bertaraf tesisleri Lisanslı atık taşıma firmaları Atık Takip Servis Sağlayıcıları (ATSS)

Mobil Atık Takip Sistemi (MoTAT) Atık Taşıma Firma Lisansı ve Atık Taşıma Araç Lisansı verilmesi, basılı UATF’lerin talep, satış, stok işlemleri, UATF’lerin çevrimiçi doldurulması ve onaylanması, atıkların yüklenmesi ve boşaltılmasını da kapsayan taşıma işlemi, atık yüklü araçların seyir halindeyken mobil cihaz vasıtasıyla takip edilmesi, toplanan verinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması İşlemler Atık Yönetim Uygulaması üzerinden erişilen MoTAT modülünden gerçekleştirilecektir.

Mobil Atık Takip Sistemi (MoTAT) Atık gönderim işlemleri menüsünden; Atık taşıma talepleri gerçekleştirilecek, Taşıma işlemi devam eden transferler Tamamlanan taşımalar görüntülenebilecektir.

Kütle Denge Sistemi (KDS)

Kütle Denge Sistemi (KDS) Hedefi Kayıt altına alınması 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında geçici faaliyet belgesi veya çevre lisansı almış atık geri kazanım ve bertaraf tesislerinin; kabul ettikleri atıkların, yakma prosesi sonucu ortaya çıkan ısıl güç toplamlarının, diğer prosesler sonucunda oluşabilecek nihai ürün ve atıkların Raporlanması İzlenmesi

Kütle Denge Sistemi (KDS) Kullanım amacı Oluşan atıkların nasıl yönetildiğinin göstergesidir Atık geri kazanım/bertaraf lisansı almış firmaların etkin takibini sağlar Lisanslı tesislerin lisans şartlarına uygun çalışıp çalışmadığının denetlenmesini kolaylaştırır Atıkların geri dönüşüm oranlarının belirlenerek ülke ekonomisine katkısı hesaplanabilir ve fayda / zarar analizi yapılarak karar vericilere destek sağlanır Tüm dünya uygulamalarında etkin atık yönetiminin temel bileşenlerindendir.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Lisanslı geri kazanım/bertaraf tesisleri tarafından oluşturulan kütle denge verileri kamu kurumları ve sanayiciler tarafından değerlendirilmektedir Verimlerini artırmak için geri kazanım/bertaraf prosesleri üzerinde araştırma yapabilirler . Kamu kurumları Atık işleme tesisleri Etkin denetim ve kontrol sağlanır. Çalışma verimi hesaplayabilir Geri kazanım/bertaraf ile ilgili dinamik raporlar oluşturabilirler (geri kazanılan atık miktarı, geri kazanım/bertaraf bölgesel dağılım vb.) Ülkenin atık işleme tesis ihtiyacını belirleyebilirler

Kütle Denge Sistemi (KDS) KD Formu Bileşenleri Tesise kabul edilen atıklar Kütle denge tablolarının olmazsa olmazları Ulusal Atık Taşıma Formu Tesise kabul edilen atıklar Atıklara uygulanan işlemler ( R ve D kodları) Atıktan üretilen ürünler Bakiye atıklar

Kütle Denge Sistemi (KDS) KD Formu Bileşenleri Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF) ile taşınan atıkların tesise kabulü (Gelen UATF) Geri kazanım/bertaraf (R/D) kodlarına göre gerçekleştirdikleri işlemler Fire (buharlaşan su vb.) bilgileri Prosesleri sonucu oluşan atıkları (Giden UATF) Nihai ürün bilgileri / toplam ısıl güç bilgileri ONAY

Kütle Denge Sistemi (KDS) Kullanıcıları Çevre Envanteri ve Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığı (Veri değerlendirme, analiz, rapor ve yayın) ÇED İzleme ve Çevre Denetimi Dairesi Başkanlığı ( Denetim hazırlık verisi, kontrol verisi) Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ( Mevzuatın güncel verilere göre revizyonunda) İzin ve Lisans Dairesi Başkanlığı (Kontrol ) Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ( Denetim hazırlık verisi, kontrol verisi) Çevre Lisansı olan tesisler (Veri girişi + onay)

Kütle Denge Sistemi (KDS) Mevcut Durum Kütle Denge Sistemi 26.06.2014 Genel Müdürlüğümüz web sayfasında yapılan duyuru ile geçici faaliyet belgesi / çevre lisansına sahip geri kazanım ve bertaraf tesislerinin kullanımına açılmıştır. Açılış Uygulama kullanım kılavuzu kullanıcıların bilgisine sunulmuştur. http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/KDS_kilavuz_25-06-2014.pdf Kullanım Tesislerden öncelikle 2013 yılına kütle denge işlemlerini tek seferde girmeleri ve onaylamaları beklenmektedir. Onay sonrasında 2014 yılı KDS form işlemlerine geçilmekte ve aylık olarak KDS girişlerinin tamamlanması gerekmektedir. Uygulama

Kütle Denge Sistemi (KDS) GERİ KAZANIM BERTARAF Tehlikeli Atık Geri Kazanım Tehlikesiz Atık Geri Kazanım Atık Yağ Geri Kazanım Bitkisel Atık Yağ Geri Kazanım Atık Akümülatör Geri Kazanım ÖTL Geri Kazanım Atık Yakma ve Beraber Yakma Düzenli Depolama - 1. Sınıf (Tehlikeli Atık ) Düzenli Depolama - 2. Sınıf (Belediye Atıkları ve Tehlikesiz Atık) Düzenli Depolama - 3. Sınıf (İnert Atık ) İŞLEME ARINDIRMA Tıbbi Atık Sterilizasyon Tanker Temizleme Hurda Metal İşleme Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya İşleme PCB Arındırma ARA DEPOLAMA Tehlikeli Atık Ara Depolama      

Kütle Denge Sistemi (KDS) 2013 Formu Oluşturma Tesis, 2013 yılının Kütle/Denge Raporunu tek seferde girmelidir. Tüm sekmeler doldurulduktan sonra rapor onaylanır.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Kabul İşlemleri Üstte tesis bilgileri, bir altında atık kabul işlemleri, onun altında GKB işlemleri, en altta da atık gönderim işlemleri vardır. Buradaki “Atık Gönderim İşlemleri” ile kastedilen tesise gelen atıklar değil, kendi tesisinizden gönderdiğiniz atıklardır (atık üreticisi olarak). Tesise alınan atık sistem yoluyla da uygun alandan tesise kabul edilir.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Kabul İşlemleri-Gelen UATF Boş olarak gelen UATF formatındaki form doldurulur.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Kabul İşlemleri-Gelen UATF(50 kg altı…) UATF gerektiren ve kendisine lisanssız taşıma ile gelen (tıbbi atık hariç 50 kg altı atıklar ile foto. end. atıkları) atıklar için giriş yapılır.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Kabul İşlemleri-Gelen Tehlikesiz Atık Atık işleme tesisine gelen her tehlikesiz atık, atık kodu ve tarih bazında sisteme kaydolmaktadır. Sisteme girişi yapılan atıklar ekranda listelenir.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Kabul İşlemleri-Gelen Tıbbi Atık

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Kabul İşlemleri-Tesis Bünyesinde Oluşan Tesisin kendi bünyesinde oluşan ve lisansında yer aldığı için yine kendi tesisinde işleyebileceği atıkların girişi yapılır. Tesisin geri kazanım/bertaraf işlemi sonucu prosesten çıkan atıkları bu kapsamda değildir.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Ürün Tanımlama ve Stok Atık kabul bölümünden atık alındığında, atık işlendiğinde, proses sonucu atık oluştuğunda veya atık gönderim işlemi gerçekleştirildiğinde tesisin atık stoğu oluşur. Proses sonucu ürün eklendiğinde veya ürün satışı gerçekleştiğinde ürün stoğu oluşur. Ürünler tesis tarafından «Ürün kodları» alanından tanımlanır.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Proses Ekleme

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Proses Ekleme R1 ve / veya D10 lisansı olan tesisler bunker kullanıyorlar ise bu ekranı kullanır. Kopyala butonu ile besleme bilgileri kopyalanarak o günün tarihiyle yeni bir kayıt oluşturulur. Bunkere girilen atıklar toplanarak 191211 (Atıkların mekanik işlenmesinden kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren diğer atıklar (karışık malzemeler dahil) kodlu atığa otomatik dönüştürülür.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Proses Ekleme Yakma prosesleri gün gün sisteme girilir. O gün seçilen fırında kullanılan tüm ek yakıtlar ve alternatif hammaddeler proses eklenir. R1 lisansı olan tesisler fırınlarında atıkları Ek Yakıt ve Alternatif Hammadde olarak iki farklı şekilde kullanır. Bir ürün oluşmaz. Kopyala butonu ile prosesin bilgileri kopyalanarak o günün tarihiyle yeni bir kayıt oluşturulur

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Proses Ekleme İşlem tarihi ve açıklama girilir. Aynı gün aynı lotta depolanan atıklar tek seferde girilir. Açıklama ya da lot bilgileri farklı ise aynı güne başka bir kayıt daha girilir. Depolama işlemleri gün gün sisteme girilir Kopyala butonu ile prosesin bilgileri kopyalanarak o günün tarihiyle yeni bir kayıt oluşturulur.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Proses Ekleme Her R/D prosesinin kaydı ayrı girilir. Tarih girilir. (Dönem içerisinde bir tarih olmalı) Prosese giren atıklar her atık kodu için eklenir. Katkı maddeleri elle giriş yapılarak eklenir. Ürün kısmına her ürün için eklenir. Oluşan bakiye atık her atık kodu için eklenir. Girdi ve çıktı kısımları toplanarak fire olup olmadığı otomatik hesaplanır Fire oluşmuş ise açıklaması istenir. «Girdi atık» oluşturulan atık stoğundan seçilmektedir. Proses eklendikçe «çıkan atık» stoğu ve «ürün» stoğu oluşmaktadır. Proses kaydı girmeden atık gönderim işlemi yapılmasına izin verilmez.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Proses Listesi

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Ürün Satış

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık İşleme İşlemleri-Ürün Satış Fatura numarası, satış tarihi, satıldığı kişinin/firmanın bilgileri doldurulur. Ekle butonu ile satılan ürün ve miktarı da girildikten sonra kaydedilir.

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Gönderim İşlemleri

Kütle Denge Sistemi (KDS) Atık Gönderim İşlemleri

Atık İşleme Tesisi Detay Bilgileri Tesisin detaylı bilgileri, lisans bilgileri ve formlar görüntülenir. Form atık hareketlerinden otomatik olarak doldurulur. Tesisin tek yapması gereken dönem içerisindeki kayıtlarını tamamlayıp o dönemi onaylamaktır. Bir önceki dönem onaylanmadan sonraki dönem onaylanamaz. Bir dönem onaylandığında o dönem içindeki tüm UATF-proses-atık giriş-çıkış gibi işlemler güncellemeye kapatılır.

Atık İşleme Tesisi Kütle Denge Raporları Rapor kontrol edilir ve onaylanır.

Teşekkür Ederim…