ATIK GETİRME MERKEZİ TEBLİĞİ Demirhan KÜÇÜK Çevre Mühendisi Ekim-2015 - Ankara

TÜRKİYE’DE ATIK YÖNETİMİ T.C. Anayasası (56. Madde) 2872 S. ÇEVRE KANUNU BELEDİYE MEVZUATI Toplanması Taşınması Geri kazanılması Bertarafı Politika belirlenmesi

TÜRKİYE’DE ATIK YÖNETİMİ MEVZUATININ GELİŞİMİ Ömrünü Tamamlamış Lastikler Atık Bitkisel Yağlar Ömrünü Tamamlamış Araçlar Atık Getirme Merkezi Tebliği Atık Yönetimi Yönetmeliği Katı Atıklar KY Atık EEE 1991 2012 2014 2004 2005 2006 2009 2015 2015 Ambalaj Atıkları Atık Pil ve Akü

ATIK GETİRME MERKEZİ TEBLİĞİ 31.12.2014 Tarih ve 29222 Sayılı Resmi Gazete (4. mükerrer) Amacı; Geri kazanılabilir atıkların diğer atıklarla karıştırılmadan kaynağında ayrı toplanmasını sağlamak, Bu nitelikteki atıkların geri kazanım ve/veya bertarafa gönderilmek üzere bırakılabileceği yerleri düzenlemek, ATIK GETİRME MERKEZİ

EK-1 ATIK LİSTESİ

Aynı biriktirme ekipmanı içerisinde biriktirilebilecek atıklar EK-2 LİSTESİ Aynı biriktirme ekipmanı içerisinde biriktirilebilecek atıklar

GENEL İLKELER Atık yönetim sisteminde üretilen atık miktarının azaltılması, atıkların kaynakta ayrı toplanması, yeniden kullanımı, geri dönüşümü, geri kazanımı ve bertaraf edilmesi esastır. Atık getirme merkezlerinde biriktirilen farklı türdeki atıkların biriktirme, geri dönüşüm, geri kazanım veya bertaraf tesislerine sevki sırasında ilgili mevzuat hükümlerinin uygulanması esastır. Atıkların yönetiminden sorumlu kişi, kurum ve kuruluşlar, atık yönetiminin her aşamasında atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermesini önleyecek tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu Tebliğ kapsamındaki atıklar, sızdırma, dökülme veya saçılmalara neden olmayacak uygun şekilde atık getirme merkezlerine teslim edilir. Atık getirme merkezlerine mutfak atıkları, park ve bahçe atıkları, inşaat ve yıkıntı atıkları, endüstriyel atıklar, tıbbi atıklar, patlayıcı ve radyoaktif atıklar kabul edilmez.

GÖREV VE YÜKÜMLÜLÜKLER Büyükşehirlerde ilçe belediyeleri, belediyeler ve mahalli idare birlikleri, 1. sınıf atık getirme merkezini kurmak/kurdurmakla, işletmek/işlettirmekle, Atıkların yönetimi kapsamında, bu Tebliğ ile sorumluluk verilen taraflarla birlikte bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri yapmak veya katkıda bulunmakla, Seyyar getirme merkezleri kurulması halinde, atığı ilgili mevzuatında belirtildiği şekilde kabul etmekle, toplanan atıkların, havanın, toprağın, yüzey ve yeraltı sularının kirlenmesi ile koku ve gürültü gibi çevre ve insan sağlığı açısından doğrudan risk oluşturmayacak şekilde önlemleri alarak 1. sınıf atık getirme merkezlerine getirilmesini sağlamakla, Seyyar getirme merkezleri üzerinde ait olduğu belediye adı ve logosu ile “Seyyar Atık Getirme Merkezi” ifadesinin bulunmasını sağlamakla yükümlüdürler.

GÖREV VE YÜKÜMLÜLÜKLER Atık Getirme Merkezi İşleticisi, Bulunduğu ilin İl Müdürlüğünden atık getirme merkezinin bu Tebliğde belirtilen şartları sağladığına dair onay yazısını almakla, Acil durumlarla ilgili önlemleri almak ve personelin eğitimini sağlamakla, Tesise yetkili kişilerin dışında girişleri önlemekle, Atıkları Tebliğ’in Ek- 2’sinde yer alan gruplara göre ayrı biriktirmekle, Atıkları bedel talep etmeden teslim almakla, Atıkları, ilgili mevzuat hükümlerine uygun, sızdırma, dökülme veya saçılmalara neden olmayacak şekilde teslim almak ve geri dönüşüm, geri kazanım veya bertaraf tesislerine aynı şekilde sevk etmekle, Bu merkezlerde, atıklar ile ilgili herhangi bir fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlem yapmamakla, Biriktirilen atıkların ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak geri dönüşüm, geri kazanım ve bertarafını sağlamakla veya sağlattırmakla, İlgili mevzuatı gereğince, atıkların taşınmasında, atık türüne göre ulusal atık taşıma formu kullanmakla, Atık getirme merkezlerine gelen ve geri dönüşüm, geri kazanım ve/veya bertaraf tesislerine gönderilen atıkların miktarını kayıt altına almakla, yıl sonu itibariyle il müdürlüğüne bu Tebliğ’in Ek-5’inde yer alan formata uygun olarak raporlamakla, yükümlüdür.

AGM TEKNİK ÖZELLİKLERİ Konum kolaylığı Zemin sızdırmazlığı Tanıtıcı, bilgilendirici, yönlendirici işaretler Aydınlatma Yangın tedbirleri Temiz ve bakımlı Ayrı ve uygun biriktirme ekipmanları İstatistiki veri İş Sağlığı ve Güvenliği Yağ kontaminasyonu için adsorban ve çözücü malzemeler AGM BAZI AVANTAJLARI Ayrı toplanmış atıklar Toplama maliyetlerinde tasarruf Deponi alanlarının etkin kullanımı Transfer Kolaylığı

BELEDİYE BAŞKANLIKLARINCA KURULACAK 1. SINIF ATIK GETİRME MERKEZLERİ BELEDİYE BAŞKANLIKLARINCA KURULACAK

1. SINIF AGM İLAVE TEKNİK ÖZELLİKLERİ Yönetim binası, kantar, kontrollü giriş noktası En az 1000 m2 alan Tesis etrafı en az 1,5 m yüksekliğinde beton, briket veya tuğla benzeri kalıcı yapı malzemesi ile çevrili Atıkların bekletildiği üzeri kapalı alan Alanda kör toplama kanalı ile sonlanan kuşaklama kanalı Sorumlu bir çevre görevlisi Yıkama sonrası oluşacak atık sular için toplama kanalı ve ızgara sistemi Ek-2 11. grupta yer alan atıklar için paslanmaz metal veya yüksek yoğunluklu plastik malzemeden yapılmış, kilitli kapaklı, keskin kenarları olmayan, atıkların içerisinden geri alınmasına imkan vermeyen ve üzerinde “Atık İlaç” ibaresi bulunan biriktirme ekipmanları bulunmalıdır.

KAPSAMDA YER ALAN ATIKLAR (1. SINIF AGM) ATIK GETİRME MERKEZLERİ 13 + 1 Grup Atık 14. Grup 1. Sınıf AGM’ler için isteğe bağlıdır. Atık Grubu Kapsamı 1 Kağıt ve kağıt/karton ambalaj atıkları 2 Plastik ve plastik ambalaj atıkları 3 Metal ve metal ambalaj atıkları 4 Cam ve cam ambalaj atıkları 5 Ahşap ve ahşap ambalaj atıkları 6 Giysi, tekstil ve tekstil ambalaj atıkları 7 Kurşunlu piller 8 Pil ve akümülatörler 9 Floresan lambalar 10 Elektrikli ve elektronik ekipmanlar 11 Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar 12 Sıvı ve katı yağlar 13 Hacimli atıklar ile ömrünü tamamlamış lastikler 14 Evlerden kaynaklı tehlikeli atıklar

EK-6 KADEMELİ OLARAK AGM KURACAK İLLER LİSTESİ I. KADEME (Süre 2 yıl) II. KADEME (Süre 3 yıl) III. KADEME (Süre 4 yıl)  Adana Afyon Malatya Adıyaman Niğde Ankara Amasya Manisa Ağrı Ordu Antalya Artvin Mersin Aksaray Siirt Aydın Bartın Nevşehir Ardahan Şanlıurfa Bursa Bilecik Rize Batman Şırnak Denizli Burdur Samsun Bayburt Tokat Eskişehir Çorum Trabzon Bingöl Tunceli İstanbul Düzce Zonguldak Bitlis Uşak İzmir Elazığ Balıkesir Çankırı Van Kayseri Erzincan Bolu Erzurum Diyarbakır Kocaeli Gaziantep Çanakkale Giresun Osmaniye Konya Hatay Edirne Gümüşhane Sinop Muğla Karabük Isparta Hakkari Yozgat Sakarya Karaman Kırklareli Iğdır Mardin Tekirdağ Kastamonu Sivas Kars Muş   Kırıkkale Yalova Kilis Kırşehir Kütahya Tebliğ’in yürürlüğe girme tarihi: 31.12.2014 Mevcut tesisler için uyum süresi 1 yıl

ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDE KURULACAK 2. SINIF ATIK GETİRME MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDE KURULACAK

2. SINIF AGM İLAVE TEKNİK ÖZELLİKLERİ Biriktirme ekipmanlarının toplam hacmi asgari 8-20 m3 olmalıdır. Alışveriş merkezlerinde atık getirme merkezi bulunması durumunda burada faaliyet gösteren satış noktaları münferit atık getirme merkezi kuramazlar. Alışveriş merkezlerinde atık getirme merkezi kurulması halinde, burada faaliyet gösteren satış noktalarında atık getirme merkezi kurulmuş kabul edilir. Alışveriş merkezlerinde bulunan satış noktaları ve dağıtıcılar kendi atıklarını bu getirme merkezine vermemeleri durumunda atıkların yönetimini ilgili mevzuat hükümlerine göre sağlarlar. 2. sınıf atık getirme merkezi kuran alışveriş merkezlerinde faaliyet gösteren satış noktaları, ambalaj atığı toplama noktası oluşturmakla yükümlüdürler. Ancak, alışveriş merkezleri dışında faaliyet gösteren münferit satış noktalarında oluşturulan atık getirme merkezleri aynı zamanda ambalaj atığı toplama noktası olarak da kabul edilir. 2. sınıf atık getirme merkezi kuran alışveriş merkezlerinde faaliyet gösteren dağıtıcılar, Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde topladıkları atıkları bulundukları alışveriş merkezinin atık getirme merkezinde biriktirebilirler. Alışveriş merkezlerinde kurulan 2. sınıf atık getirme merkezlerinde faaliyet gösteren satış noktaları, biriktirilen atıkların geri dönüşüm, geri kazanım ve/veya bertaraf maliyetlerine katılmakla yükümlüdür. Yıkama işlemi sonrasında oluşan atık sular için toplama kanalları ile ızgara sistemi bulundurulmalıdır. Toplanan atık suların ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak bertarafı sağlanmalıdır.

ATIK GETİRME MERKEZLERİ Kağıt/Plastik/Metal/Cam/Pil zorunlu KAPSAMDA YER ALAN ATIKLAR (2. SINIF AGM) 2.SINIF ATIK GETİRME MERKEZLERİ ≥7 Grup Atık Kağıt/Plastik/Metal/Cam/Pil zorunlu Atık Grubu Kapsamı 1 Kağıt ve kağıt/karton ambalaj atıkları 2 Plastik ve plastik ambalaj atıkları 3 Metal ve metal ambalaj atıkları 4 Cam ve cam ambalaj atıkları 5 Ahşap ve ahşap ambalaj atıkları 6 Giysi, tekstil ve tekstil ambalaj atıkları 7 Kurşunlu piller 8 Pil ve akümülatörler 9 Floresan lambalar 10 Elektrikli ve elektronik ekipmanlar 11 Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar 12 Sıvı ve katı yağlar 13 Hacimli atıklar ile ömrünü tamamlamış lastikler 14 Evlerden kaynaklı tehlikeli atıklar

3. SINIF ATIK GETİRME MERKEZLERİ Satış Noktaları >200 Konutlu Siteler Kampüslü Üniversiteler OSB’ler Havalimanları

KAPSAMDA YER ALAN ATIKLAR (3. SINIF AGM) ATIK GETİRME MERKEZLERİ ≥5 Grup Atık Kağıt/Plastik/Metal/Cam/Pil zorunlu Toplama ekipmanlarının hacmi toplamda en az 2 m3 olmalıdır. Atık Grubu Kapsamı 1 Kağıt ve kağıt/karton ambalaj atıkları 2 Plastik ve plastik ambalaj atıkları 3 Metal ve metal ambalaj atıkları 4 Cam ve cam ambalaj atıkları 5 Ahşap ve ahşap ambalaj atıkları 6 Giysi, tekstil ve tekstil ambalaj atıkları 7 Kurşunlu piller 8 Pil ve akümülatörler 9 Floresan lambalar 10 Elektrikli ve elektronik ekipmanlar 11 Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar 12 Sıvı ve katı yağlar 13 Hacimli atıklar ile ömrünü tamamlamış lastikler 14 Evlerden kaynaklı tehlikeli atıklar

BİLGİLENDİRME Tanıtım Yazılı ve görsel bilgilendirme Alo-Atık & Lojistik Seyyar Getirme Merkezi YK destek

DÜNYA’DAN ÖRNEKLER

DÜNYA’DAN ÖRNEKLER

DÜNYA’DAN ÖRNEKLER

DÜNYA’DAN ÖRNEKLER

DÜNYA’DAN ÖRNEKLER

Atık Getirme Merkezi değerlendirme tablosu

Atık Getirme Merkezi onay yazısı formatı EK-4 Atık Getirme Merkezi onay yazısı formatı

Atık Getirme Merkezi raporlaması EK-5 Atık Getirme Merkezi raporlaması

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı TEŞEKKÜR EDERİM Demirhan KÜÇÜK Çevre Mühendisi demirhan.kucuk@csb.gov.tr