REHBERLİK SERVİSİNİN TANIMI VE İLKELERİ
REHBERLİK NEDİR? Prof. Dr. Muharrem KEPÇEOGLU rehberliği, “bireyin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirilmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce, bireye verilen psikolojik yardim” olarak tanımlar.
Rehberlik Ne Değildir? Rehberlik öğrencinin elinden tutup yürütmek, bütün ihtiyaçlarını karşılamak değildir. Rehberlik öğrenciyi korumak, her sıkıntıdan kurtarmak, problemlerini çözmek için doğrudan yardım yapma değildir. Rehberlik öğrenciye öğüt vermek, telkinde bulunmak, tavsiye yapmak değildir. Rehberlik okulda disiplini sağlama, öğrencileri tehdit etme, kontrol altında bulundurma, onları yargılama işi değildir. Rehberlik öğrenciyle ahbaplık etmek, sohbet yapmak, dertleşmek değildir. Rehberlik bilgi vermek, ikna etmek inandırarak ve önderlik ederek çocukların davranışlarını etkilemek değildir.
REHBERLİĞİN AMACI KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME BİREY REHBERLİĞİN AMACI Kendini anlama ve kabul etme Kendini tanıma Ben neyim? Özelliklerim neler? Kuvvetli ve zayıf yönlerim? Yeteneklerim? İlgi ve eğilimlerim? İhtiyaç ve problemlerim neler? Bulunduğu ortamı ve çevreyi tanıma Çevredeki eğitim ve iş olanakları neler? Ailenin sınırlılıkları? Toplumun gerçekleri, bana sağlanan fırsatlar? vb… soruların yanıtları. Ben ne yapabilirim? Ne yapmalıyım? Bulunduğum ortamda, bu çevrede sahip olduğum yetenekleri nasıl geliştirebilirim? Çevrenin bana sunduğu fırsatları en iyi nasıl değerlendirebilirim? Sorunlarımı nasıl çözebilirim ve bulunduğum ortama nasıl uyum sağlayabilirim? KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME TurkPDR.com
Rehberliğin amaçları: 1. Bireyin kendi kendisini tanımasına ve anlamasına yardım etmek. 2. Ailesi ve çevresiyle sağlıklı ve dengeli ilişkiler kurmasına yardım etmek. 3. Problemlerinin çözümü için seçenek oluşturmak, problem çözme anlayış ve becerisini kazandırmak. 4. Başkalarına bağımlı ve başkaları tarafından yöneltilen, başkaları için yaşayan kişilik özellikleri yerine, bağımsız, kendi hayatına kendisi yönlendiren özgün kişilik özellikleri kazandırmak. 5. Bireyin kişisel ve toplumsal özelliklerinin gelişmesine yardım etmek. 6. İlgi ve yeteneklerini açığa çıkarmak, geliştirmek. 7. Karar verme ve tercih yapma bilgi ve becerisini kazandırmak. 8. Bireyin zararlı tutum ve alışkanlıklardan korunmasına yardımcı olmak.
9. Bireye iş ve meslek imkanları konusunda bilgi vermek, yetenekleri doğrultusunda tercihler yapmasını sağlamak. 10. Bireye kendisini sürekli olarak geliştirmesi gücü ve anlayışını kazandırmak. 11. Verimli ders çalışma yollarını öğretmek. 12. Bireyin fiziksel, duygusal sosyal sağlığını koruma yollarını öğretmek. 13. Boş zaman etkinliklerini öğretmek. 14. Toplumsal sorunları kavramak ve gerekli hoşgörüye sahip olarak başkalarıyla birlikte yaşayabilmesi özelliklerini kazandırmak. 15. Okul ve çevreye uyumlarını sağlamaya yönelik tanıtım yapmak. 16. Yaşam felsefesi, ahlaki ve toplumsal değerler dizgesini geliştirmek.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 1. Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir: Toplumdaki tüm kısıtlı olanaklara rağmen bireyin önünde birçok seçenekler bulunabilir; rehberlik çalışmalarıyla bireye seçenekler tanıtılarak uygun seçimi yapmasına yardımcı olunur.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 2. Rehberlikte insana ve onun kendine ilişkin konularda karar verme hakkına saygı esastır. Saygı; her insanın, ırk, din, cinsiyet, sosyal, ekonomik, kültürel farklılığı ne olursa olsun değerli olduğunu kabul etmektir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 3. Rehberlik hizmetlerinden yararlanmada gönüllülük esastır: Bu hizmetlerden yararlanmanın özünde gönüllülük olmakla birlikte, sınıf ortamında grup rehberliği yapılırken tüm öğrencilerin etkinliklere katılımı gerekmektedir. Böyle durumlarda öğrencilerin konulara istekli hâle getirilmesi için çaba gösterilir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 4. Rehberlik yaşam boyu yararlanılabilecek bir hizmettir: Bireyin gelişimi, yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Bu nedenle rehberlik hizmetleri sürekli olarak sunulur.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 5. Rehberlik hizmetlerinin bireysel boyutunda gizlilik esastır: Rehber öğretmen (psikolojik danışman), danışanın (öğrencinin) sırlarını başkalarına açıklamaz. Danışman aradaki güven duygusunun kaybolmaması için danışanın anlattıklarını onun izni olmadan kişi ya da kurumlara iletmez.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 6. Rehberlik hizmetleri ilgililerin iş birliği ile yürütülmelidir: Rehberlik hizmetleri, rehber öğretmenin (psikolojik danışmanın) öncülüğünde,yöneticiler, öğretmenler, diğer okul personeli ve veliler ile iş birliği içinde yürütülür.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 7. Rehberlik tüm öğrencilere açık bir hizmettir: Bu hizmetlerin özünde çıkabilecek sorunları önleme ve bireyi tüm yönleri ile geliştirme vardır. Rehberlik çalışmaları, sadece sorunlu ve uyumsuz bireylere sunulan bir hizmet olmayıp tüm öğrencilere yöneliktir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 8. Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklara saygı esastır: Her insanın kendine özgü olduğunu, ilgi, yetenek ve değerleri bakımından var olan farklılıklarını kabul etmektir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 9. Rehberlik hizmetleri hem bireye hem de topluma karşı sorumludur: Bu hizmetler ile bireye kendi istekleri ile toplumun beklentileri arasında bir denge kurabilmesi için yardımcı olunur.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 10. Rehberlik hizmetleri eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır: Eğitim sürecinde ortak amaca ulaşabilmek için rehberlik, yönetim ve öğretim hizmetleri birbirleriyle tutarlı bir biçiminde yürütülür.
REHBERLİĞİN İLKELERİ 11. Rehberlik bireyin zayıf yönlerinden çok güçlü yönleri üzerinde durur.