GIDA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

GIDA MÜHENDİSLİĞİNİN TANIMI Gıda mühendisliği; Modern bilimlerle mühendisliğin, gıdaların üretimi ve dağıtımına uygulanmasıdır. Genel olarak mühendislik, sorunlara çözüm bulmak ise gıda mühendisinin temel görevi de gıda ile ilgili sorunları çözmektir. Kısaca; gıda mühendisi, gıda bilimi ve teknolojisi ile mühendislik bilimlerinin buluşmasından oluşan bir mühendislik dalıdır.

GIDA MÜHENDİSLİĞİNİN TANIMI Amacı; Gıda endüstrisine daha iyi gıda mühendislerini yetiştirmeyi hedefleyen gıda mühendisliği bölümleri, Gıda bilimi ve gıda işleme tekniklerinin gıda sanayine adapte edilmesi ve bu tekniklerin yaygın hale getirilmesi konularında eğitim vermeyi ve araştırmalar yapmayı amaçlar. Eğitim programı, temel prensipler ile teorik bilgilerin pratiğe dönüştürülmesini sağlayacak uygulamaları dengeleyen bir programdır.

BİR GIDA MÜHENDİSİNDE ARANAN ÖZELLİKLER İlk önce; kendi dilinde ve yabancı bir dilde kendisini ifade edebilmeli, insanlarla etkin bir iletişim kurabilmelidir. İkinci olarak; bir mühendis liderlik yeteneğine sahip olmalıdır. Çünkü lider, amaçları ve olanakları en iyi, en verimli kullanan kişidir. Üçüncü önemli nitelik; ise bir mühendisin ekip çalışması yapabilme alışkanlığının olmasıdır. Böylece disiplinler arası çalışma imkanı yaratılacaktır. Bir mühendis, gereksinim duyduğu bilgiyi nereden ve nasıl üreteceğini bilen kişi olmalıdır.

GIDA MÜHENDİSİNİN TEMEL GÖREVLERİ Beslenme değeri yüksek ve sağlık açısından güvenli fonksiyonel besinler üretmek, Gıda işlemede biyokimyasal, teknolojik ve ekonomik değerlendirmeleri yaparak yeni işleme teknikleri ve yöntemleri geliştirmek, Gıda maddelerini değerlendirmek,

GIDA MÜHENDİSİNİN TEMEL GÖREVLERİ (Devam) Gıda kaynak savurganlığını önlemek, Atıklardan yeni gıdalar üretmek ve gıdaların nitelik ve nicelik yönünden korunmasını sağlamak, Hammaddeden çok yönlü yararlanma ve böylece gıda çeşitliliğini arttırmak gelir.

GIDA SANAYİ Gıda sanayi ülkemizin en hızlı büyüyen sektörlerinden biri olmasının yanında, hammaddeden tüketiciye kadarki süreçte sorunları çözüm bekleyen bir sektördür. Gıda sanayi; tüm ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de stratejik öneme sahip bir sektördür. Ancak gıda sanayii, çok sayıda küçük işletmenin var olması, tarımsal üretici veya işleyici örgütleri, tüketici örgütleri gibi sivil örgütlenme yetersizliği, kayıt dışılık nedeniyle izlenebilirliğin sağlanamaması, denetim mekanizmasının yetersizliği, yetki kargaşası ve nitelikli eleman eksikliği gibi birçok sıkıntı ile baş başadır.

GIDA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ VE SÜRESİ Türkiye’de uygulanan eğitim programlarına genel olarak bakıldığında, 4 yıllık eğitim programının; 1. ve 2. sömestrlerinde fizik, kimya ve matematik gibi temel bilimlere yönelik derslerin ağırlıklı olduğu, Sonraki yıllarda mühendislik temel dersleri, gıda teknolojisi, gıda bilimi ve mikrobiyoloji konularında derslerin yer aldığı,

GIDA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ VE SÜRESİ Gıda teknolojisine yönelik bazı derslerin devreye girdiği ve bunların laboratuvarlarının da aynı dönemlerde programda yer aldığı görülmektedir. Eğitim süresince değişik gıda üretim ve işleme teknolojileri bunların kalite kriterlerini konu alan dersler, gıda kalite kontrol ve analizinde uygulanan temel analizler, beslenme bilimi, gıda güvenliği ve hijyeni, gıda kalite kontrolünde mevzuat ve temel işlemler gibi dersler yer almaktadır.

ZİRAAT SANATLARINDAN GIDA MÜHENDİSLİĞİNE Türkiye Cumhuriyeti'nin 10.yılında kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü dört fakülteden oluşmuş ve bu dört fakülteden birisi "Ziraat Sanatları Fakültesi" adını almıştır. Ziraat Sanatları, gıda sanayinin günümüzdeki Gıda Teknolojisi ya da Gıda Mühendisliği'ne karşılık gelmekteydi. Yüksek Ziraat Enstitüsü, 1948 yılında Ziraat Fakültesi adı ile Ankara Üniversitesi'ne bağlanmıştır. Türkiye'de ilk gıda teknolojisi lisans programı 1954 yılında "Ziraat Teknolojisi" adı ile bu bölümde uygulanmaya başlanmıştır. Türkiye'de yine gıda analitiği ve gıda işleme tekniğine ilişkin ilk araştırmalar bu kuruluş ile başlamıştır. Gıda sanayindeki gelişmelere bağlı olarak bu bölüm daha sonra "Gıda ve Fermantasyon Teknolojisi Bölümü", "Tarım Ürünleri Teknolojisi Bölümü", "Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bölümü" adlarını almıştır.

Ülkemizde ise, herkesin bildiği gibi, ilk gıda mühendisliği eğitimi 1975-1976 eğitim, öğretim döneminde 40 öğrenci ile Ege Üniversitesi’nde başlamıştır. Hacettepe Üniversitesi’nde, Gıda Analizleri ve Teknolojisi Bölümü aynı yıl kurulmuş ve 1977 yılında bu bölüm Gıda Mühendisliği Bölümü olarak değiştirilip, mühendislik fakültesine bağlanmıştır. ODTÜ Kimya Mühendisliği bölümü içinde de gıda mühendisliği öğrenimine 1980 yılında bir opsiyon olarak başlanmıştır. 1982 yılında gıda mühendisliği öğreniminin mühendislik fakülteleri içinde yapılmasına karar verilmiştir. Türkiye'deki gıda bilimi ve teknolojisindeki talep ve eğilimlere bağlı olarak ders programı değiştirilmiş, bölüm mezunlarına "Gıda Mühendisi" ünvanı verilmeye başlanmıştır. Yüksek Öğretim Kurumu tarafından 1994 yılında bölüm adı "Gıda Mühendisliği" olarak değiştirilmiştir.

Gıda Mühendisliğinin İlgi Alanları Besin değeri yüksek, düşük maliyetli gıdaların geliştirilmesi Mevcut ürünlerin daha iyileştirilmesi ve yeni gıdaların geliştirilmesi Gıdaların besin değerlerinin değiştirilmesi (örneğin kalori içeriğinin azaltılması, ürün içerisine vitamin ve mineral eklenmesi) Gıdaların mümkün olan en güvenli şekilde üretilip tüketime kadar gıda güvenliğinin sağlanması (gıda üretimi, depolama ve muhafazasında uygun yöntemler kullanarak gıda kökenli hastalıkların oluşmasının önlenmesi)

Gıda Mühendislerinin çalıştığı sektörler Özel sektör üretim ve pazarlama firmaları Bakanlıklar Tarım Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Kamu İktisadi Teşekkülleri (KİT) Belediyeler Eğitim ve araştırma enstitüleri

Gıda Mühendislerinin çalıştığı birimler Yönetim birimi İkmal planlama birimi (hammadde sağlama vb.) Üretim birimleri Kalite kontrol ve kalite güvence birimleri Pazarlama birimi Araştırma-geliştirme (AR-GE) birimi