İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ HUKUKİ SONUÇLARI OKTAY ERGEÇ A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

TANIMLAR İŞKAZASI :Belirli bir zarara ya da yaralanmaya neden olan beklenmeyen ve önceden planlanmamış bir olaydır. (Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO ) Önceden planlanmamış, çoğu kez kişisel yaralanmalara, makinaların, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır. (Dünya Sağlık Örgütü WHO)

TANIMLAR MESLEK HASTALIĞI :5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 14. maddesine göre, meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

İŞ KAZASI SAYILAN HALLER a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b)) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

İŞ KAZASI SAYILAN HALLER d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.

HUKUKİ SONUÇLAR İş kazası ya da meslek hastalığı sonucunda, meslekte kazanma gücü kaybının oranı ne olursa olsun, beden canlılığının korunması ilkesi nedeniyle, sigortalının işvereni hakkında maddi ve manevî tazminat davası açması hakkı mevcuttur. Açılacak davanın Borçlar Kanunu hükümlerine göre, akde muhalefetten doğan davalarda olduğu gibi, 10 yıllık zaman aşımı süresi içinde, İş Mahkemelerine başvurularak açılması gerekmektedir.

HUKUKİ SONUÇLAR Manevi Tazminat işçinin, işverenden isteyebileceği manevi tazminat, 818 sayılı Borçlar Kanununun 47. maddesine göre, cismani zarara uğrayan kişiye veya bu nedenle vefat eden kişinin ailesine, çekilen acı, elem ve ıstırapları hafifletmek amacıyla, hakimin takdir edeceği uygun bir miktar paradan ibaret olup, matematiksel yönden herhangi bir hesabı gerektirmemektedir.

HUKUKİ SONUÇLAR Maddi Tazminat İşçinin, işverenden isteyebileceği maddi tazminat ise, daima matematiksel yönden hesaplamayı gerektiren ve zararın gerçek miktarını bulmaya ve karşılamaya yönelik bir tazminat çeşididir. Maddi tazminat üç çeşittir.

HUKUKİ SONUÇLAR 1- Rücu Tazminatı : Sosyal Güvenlik Kurumunun da, işveren ve üçüncü şahıslar hakkında, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 21. ve 23.maddelerine göre rücu tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır.

HUKUKİ SONUÇLAR 2- İş Göremezlik Tazminatı : Bu tazminat Borçlar Kanununun 46. maddesi ile tanımlanmıştır. Buna göre, cismani bir zarara uğrayan kimsenin, iş göremezliği ölçüsünde çalışmasının aksayacağı ve bu nedenle maruz kalacağı zarar ve ziyanın, kendisini çalıştırandan isteyebileceği prensip olarak kabul edilmiştir.

HUKUKİ SONUÇLAR Buna göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda, meslekte kazanma gücünü az veya çok kaybeden bir işçinin, kaybı ile ilgili gerçek zararını, kendisinin olayda tam kusurlu olması dışında, İşverenden talep etmeye hakkı bulunmaktadır.

HUKUKİ SONUÇLAR 3- Destekten Yoksunluk Tazminatı : Bu tazminat, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, ölen kimsenin destek olduğu kişiler tarafından işverenden istenebilecek bir tazminat türüdür. Bu kişiler tarafından, işverenden tazminat işlenebilmesi için, destek durumundaki işçinin ölümü İle yardım gören kişilerin para ile ölçülebilecek bir zarara uğramış olmaları gerekmektedir.

MESLEK HASTALIĞININ NİTELİKLERİ Meslek hastalığından söz edebilmek için uğranılan hastalık veya sakatlığın (ve hatta ölümün), sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir nedenle ya da işin yürütüm koşulları yüzünden ortaya çıkması gerekir. Dikkat edilirse, meslek hastalığı için Kanunun öngördüğü nedenlerin her ikisi de sigortalının gördüğü iş ve çalıştığı işyeriyle ilgilidir.Yani, meslek hastalığı, sigortalının işyerinde gördüğü işten veya işyerinden kaynaklanmaktadır.

MESLEK HASTALIĞININ NİTELİKLERİ Meslek hastalıkları 5 grupta toplanmıştır. Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları, Mesleki cilt hastalıkları, Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları, Mesleki bulaşıcı hastalıklar Fizik etkenlerle olan meslek hastalıklarıdır.

MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 1- Sigortalı Olma Meslek hastalığına uğrayan kişinin 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılması gerekir. Meslek hastalığına tutulan kişinin, 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılmaması halinde gerekli yardımlar yapılmamaktadır .

MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 2- Hastalık Veya Sakatlığın Yapılan İşin Sonucunda Ortaya Çıkması Meslek hastalığı, yapılan işin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. 506 sayılı Kanunda sigortalının yaptığı iş ve çalıştığı işyerinden kaynaklanan rahatsızlıklar haricindeki hastalıklar, meslek hastalığı tanımına girmemektedir.

MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 3- Sigortalının Bedence Veya Ruhça Bir Zarara Uğraması Meslek hastalığına yakalanan sigortalının bu hastalık sonucu geçici veya sürekli olarak bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması, kendisine yapılacak sigorta yardımlarının ön koşuludur.

MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 4- Hastalığın Tüzüğe Ekli Listede Yer Alması ve Belirtilen Süre İçinde Meydana Çıkması Meslek hastalığı, aniden ortaya çıkmayıp uzun zaman süresince meydana geldiğine göre, bir kişinin işten ayrıldıktan sonra da meslek hastalığına yakalanma ihtimali bulunmaktadır.

MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 5- Hastalığın Hekim Raporu İle Tespit Edilmesi Meslek hastalığına yakalanan sigortalının Kurum yardımlarından yararlanabilmesi için, 506 sayılı Kanunun 18. maddesi 1. fıkrasına göre, çalıştığı işte meslek hastalığına tutulduğunun hekim raporu ile tespiti gerekmektedir.

MESLEK HASTALIKLARINDA SİGORTALILARA SAĞLANAN YARDIMLAR Sağlık yardımı yapılması, Geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi, Sürekli iş göremezlik hallerinde gelir verilmesi, Protez, araç ve gereçlerin sağlanması, takılması, onarılması ve yenilenmesi,

MESLEK HASTALIKLARINDA SİGORTALILARA SAĞLANAN YARDIMLAR Sağlık yardımı yapılması ve Protez, araç ve gereçlerin sağlanması, takılması, onarılması ve yenilenmesi için sigortalının başka yere gönderilmesi, Cenaze masrafı karşılığı verilmesi, Sigortalının ölümünde hak sahiplerine gelir bağlanması,

MESLEK HASTALIKLARINDA SİGORTALILARA SAĞLANAN YARDIMLAR Meslek hastalığı dolayısıyla bedeni veya ruhi bir arızaya uğrayanlardan, yurt içinde tedavisi kabil olmayıp, ancak yabancı bir ülkede kısmen veya tamamen tedavisi mümkün görülen ve mesleğinde uğradığı iş göremezlik derecesinin azalabileceği Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile tespit edilen sigortalının ve bu raporda belirtilmişse, beraber gidecek kimselerin yabancı ülkelere gidip gelme yol paraları ile o yerdeki kalış ve tedavi masraflarının ödenmesi (Sağlık Kurulunca verilen rapora Kurum ve sigortalı itiraz ederse, bu husus Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır),

TEŞEKKÜRLER……