Karşıyaka İlçe Sağlık Müdürlüğü Aralık 2014 HİJYEN Karşıyaka İlçe Sağlık Müdürlüğü Aralık 2014

Sunum Planı Bulaşıcı hastalıklar ve bulaşma şekilleri Hijyen ve bulaşıcı hastalıklardan korunma yolları

Bulaşıcı Hastalıkları Oluşturan Etkenler Virüsler Bakteriler Mantarlar Parazitler

Mikroorganizmaların üremesi

Mikroorganizmaların üremesi

Mikroorganizmalar en hızlı 15 oC ile 45 oC arasında, uygun nem ve rutubet ortamını bulduğunda çoğalır. *Bulunduğu ortamın yapısı *Su aktivitesi *Asitlik *Sıcaklık *Rutubet/Nem *Oksijen varlığı/yokluğu

Mikroorganizmaların zaman-sayı 1 mikro-organizma uygun ortamda üremeye başladığında yaklaşık 8 saat sonra 17 milyon adede ulaşır.

Hastalıklar Nasıl Bulaşır? Vektörlerle ve Hayvanlarla Solunum Yoluyla Su ve Besinlerle Cinsel Yolla Kanla

Vektörlerle ve Hayvanlarla Bulaşanlar Sıtma Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Lyme Batı Nil Ateşi Şark Çıbanı Kuduz Brusella Veba

Solunum Yoluyla Bulaşanlar İnfluenza (Grip) Tüberküloz (Verem) Kızamık Boğmaca

İnfluenza (Grip) 0 oC de 30-35 gün 20 oC de 7 gün 56 oC de 3 saat

Cinsel Yolla Bulaşanlar HIV-AIDS Hepatit B Hepatit C Gonore (Bel Soğukluğu) Sifiliz (Frengi)

Kan Yoluyla Bulaşanlar HIV-AIDS Hepatit B Hepatit C

Su ve Besinlerle Bulaşanlar Hepatit A Basilli ve Amipli Dizanteri Kolera

56 oC de inaktive olur Kolera 22-40 oC de ürerler Basilli Dizanteri Oda sıcaklığında tatlı suda 6 Ay Toprakta 9-12 gün Aside dirençlidir

Bulaşıcı Hastalıklardan Korunmak için İmmun Serum Hijyen

Hijyen Yunanca’da sağlık anlamındaki hygies kelimesinden türemiştir ve sağlık bilimi, sağlık hizmetleri, koruyucu hekimlik gibi konuları kapsar. Kelime olarak “sağlam’’, “sağlıklı’’ anlamına gelir. Ayrıca sağlıklı ortamın korunması ve her türlü kir ve hastalık etmeninden arındırılmasıdır.

Kir Herhangi bir şeyin veya vücudun üzerinde oluşan pislik (TDK) Bulunmaması gereken yerlerde bulunan her türlü materyal veya yolunu şaşırmış her türlü maddeye kir denir. Kirlenme fiziksel, kimyasal veya biyolojik olabilir.

Kişisel Hijyen Bireyin sağlığını sürdürmek için yaptığı“ÖZBAKIM’’ uygulamalarını içerir. Bireyin vücudunu temiz ve sağlıklı tutmak için yaptığı tüm uygulamalardır. Kişisel hijyen, yıkanma, saç temizliği, ağız ve diş temizliği, çamaşır temizliği gibi konuları kapsar.

Kişisel Hijyeni Etkileyen Faktörler Kültür Sosyal – Ekonomik Duru Aile Kişilik Hastalık

Kişisel Hijyenin İçeriği Vücut Bakımı Ve Temizliği, Yüz-boyun Temizliği, El Temizliği, Ayak Temizliği, Kulak Temizliği, Saçların Temizliği, Ağız- Diş Bakımı, Tuvalet Alışkanlığı ve Temizliği Giyim

TEMİZLİK Göz, burun ve cilt tarafından algılanan ve kir olarak tanımladığımız tüm yabancı maddelerin ortamdan uzaklaştırılmasıdır.

SU Su ve Sabun önemli temizlik araçlarındandır. Su hayattır, sağlığımızla yakından ilişkilidir. Temizlik için en önemli araçlardan birisidir Vücudumuzun %65-70’i sudur. Kemiklerin yapı taşı olan mineraller içermektedir Organların sistemli çalışmasını sağlamaktadır.

SU Su temizleme maddesidir. Aynı zamanda içinde bulunan materyaller nedeniyle biriktiği yerlerde kötü görüntülere (yosunlanma) ve mikropların barınmasına neden olur. Suyun içinde ince kum, kil, erimeyen demir tuzları, karbonatlar, bakteriler ve mantarlar bulunur.

SABUN Sabun temizlik maddesidir, ancak mikropları öldürmez. Uygulanan yüzeylerden kirin sökülerek su ile akıtılıp ayrıştırmasını sağlar. Sabunun kiri çözebilmesi için 20 -22 saniyeye ihtiyacı vardır. Sabunlarla deterjanlar arasındaki başlıca fark, sabunların hayvansal ve bitkisel yağlar içermesi, deterjanların ise yağ yerine petrokimya ürünlerinden yapılmasıdır.

DETERJANLAR Mikro-organizmaları öldürmek ve gelişimlerini önlemek amacıyla kullanılan kimyasal bileşimlerdir. Kimyasalların reaksiyon gösterebilmesi için belirli bir süreye ihtiyaç vardır. Örnek: Çamaşır suyu temizliğin yapılması tuvaletlerde kullanılabilecek etkili yöntemlerden birisidir. En az 15 saniye mikropların ölmesi için bekletilmelidir.

El Hijyeni Mikroorganizmalar en çok kirli eller ve kirli sular ile bulaşır.

Elleri su ve sabunla yıkamak mikroorganizmaları uzaklaştırmanın en etkili yoludur ve hastalıkları önlemeye yardımcıdır.

Ellerimizi; Yıkamalıyız… Tuvalete girmeden önce ve sonra Hayvanları sevdikten sonra Gıdalara özellikle çiğ et, balık ve tavuğa el sürmeden önce ve sonra Öksürük ve hapşırıktan sonra Yıkamalıyız… a

Ellerimizi bol sabun ile akan su altında 20 saniyeden daha uzun süre kuvvetli şekilde, parmaklarımız ve bileklerimiz dahil ovalayarak yıkamalıyız. Mikroplar kuru yüzeylerde büyüyemez ve çoğalamazlar. Bu nedenle ellerimizi yıkadıktan sonra iyice kurulamalıyız.

Tırnak bakımının haftada en az bir kez uygulanması gerekir. Tırnak uçlarının altında bir çok mikrop kolayca yerleşip üreyebilir. Bu nedenle, tırnak diplerinin temizliği çok önemlidir.

Ayak Hijyeni Ayak sağlığı için hem temizlik kurallarının uygulanması, hem de uygun bir ayakkabı seçimi önem taşır. Ayakların her gün yıkanması ve yıkandıktan sonra, özellikle parmak aralarının iyice kurulanması gerekir. Aksi halde nemli ortam mantar enfeksiyonlarının gelişmesine neden olur.

Ayak tırnakları da düzenli aralıklarla kesilmelidir, ancak tırnak batmasını önlemek için düz kesilmesi önerilmelidir.

Kulak Hijyeni Kulak temizliğinde özellikle kulak kepçesinin arka bölümlerindeki temizliğe dikkat etmek gerekir. Kulağa zarar verebilecek ucu sivri cisimlerden kaçınmalıdır.

Deri Hijyeni Sabun ve 37-38 derece suyla yapılan banyo kir ve salgıların temizlenmesini sağlar. Olabilirse her gün, en az haftada 1 kez banyo yapılmalıdır.

Kişisel bakım amacıyla (sakal tıraşı, manikür vb Kişisel bakım amacıyla (sakal tıraşı, manikür vb.) berbere gidiliyor ise; mutlaka kişinin kendine ait veya sterilizasyonu yapılmış malzemelerin kullanılması kan yoluyla bulaşan hastalıkların (Hepatit B, AIDS vb.) önlenmesi için önemlidir.

Vücuttaki istenmeyen tüylerin (koltuk altı ve kasık bölgesi) temizliğine dikkat edilmeli ve kısa aralıklarla alınmalıdır. Çünkü tüylü bölgelerde nem oranı fazla olduğu için terleme sonucu nahoş kokular oluşmaktadır.

Besin Hijyeni Sağlam, zedelenmemiş, bozuk olmayan besinler seçilmeli ve satın alınmalı Hastalık yapabilecek şüpheli besinler, özellikle küflenmiş olanlar yenilmemeli Besinler mikroorganizmalarla kolaylıkla kirlenebilirler. Böyle mikroplarla kirlenmiş besinlerin tüketilmesi kişilerde hastalığa neden olur

Sebze ve meyveler toz, toprak ve ilaç kalıntılarından temizlenmeleri için sirke eklenmiş su dolu bir kapta 5-10 dakika bekletildikten sonra bol su ile bir kaç kere durulanmalı

Sokakta yada açıkta satılan ve kaynağını bilmediğimiz yiyecekleri tüketmemeli

Sağlam, zedelenmemiş, bozuk olmayan besinler seçilmeli ve satın alınmalıdır. Açıkta satılan besinler alınmamalıdır. Ambalajlı besin satın alırken, ambalajın bozulmamış, yırtılmamış olmasına dikkat edilmelidir.

Etiket bilgileri okunmalı ve şu bilgilere dikkat edilmelidir; 1.Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca verilen üretim veya ithalat izninin tarih ve sayısı 2.Üretim ve son kullanım tarihi 3.Üretici firma adı ve adresi 4.İçindekiler 5.Miktar ve fiyat 6.Beslenme bilgileri (enerji, yağ, kolesterol, protein, karbonhidrat miktarları çeşitli beyanlar )

Çabuk bozulabilen et, tavuk, balık gibi besinler, alışverişin sonunda satın alınmalıdır. En kısa zamanda (en fazla 2 saat, sıcak havalarda en fazla 1 saat içinde) buzdolabına konulmalı, Donmuş besinler alışverişin sonunda alınmalı, çözünmemiş olmasına dikkat edilmeli, hemen kullanılmayacak ise en kısa zamanda derin dondurucuya yerleştirilmelidir.

Kaynağı bilinmeyen (açıkta satılan) süt yerine pastörize ve uzun ömürlü sütler tercih edilmelidir. Çiğ sütten yapılmış, olgunlaştırılmamış peynir satın alınmamalı Küflü peynir veya gıda tüketilmemeli Kabuğu kırık, çatlak, kirli yumurta satın alınmamalı, Kurubaklagilleri ve tahılları satın alırken böceklenmemiş, nemli ve küflenmemiş olmasına dikkat edilmeli Üzerinde etiketi olmayan, ambalajı bozulmuş ve kapağı bombeleşmiş (şişmiş) olan konserveler satın alınmamalıdır.

Çevre Hijyeni Kirletilmiş çevreyi temizlemek zordur. Ama kirletmemek ve korumak daha kolaydır. a

Çöp torbalarının ağızları kapatılmalı ve kapaklı çöp kovalarında muhafaza edilmeli

İçme suyu olarak temiz su kullanmalı Temizliğinden emin olunmayan sular kesinlikle içilmemeli, Şüpheli durumlarda su kaynatılmalı, klorlanmalı veya filtre edilmeli

Çok sayıda kişinin kullandığı tuvaletlerin temizliği ( Okul, Hastane, Kışla…) Sabun ve su varlığı Yerlerin, tuvaletlerin vs. temizliğinde çamaşır suyu kullanılması 1 ölçü çamaşır suyu + 9 ölçü su

Okul tuvaletlerinin temizliği 1. Okul tuvaletlerinde temizlik çizelgesi bulundurmalıdır. 2. Temizlikler, teneffüs sonlarında paspasla yapılmalı zemin kurutulmalıdır. 3. Gün sonunda genel temizlik dezenfektanlarla yapılmalıdır. 4. Temizliğe uygun kirli ve temiz su için su kovaları bulundurulmalıdır. 5. Tuvaletler ve diğer alanlar için ayrı paspas kullanılmalıdır.

Okul tuvaletlerinin temizliği 6.Tuvaletlerin iç ve dış ortamında uygun kapaklı çöp kovaları bulundurulmalıdır 7.Tuvalet camlarının açılır ve sağlam olmalı, camlarda sineklik bulundurulmalıdır 8. Temizlik madde ve malzemeleri için ayrı kapalı bölüm bulundurulmalıdır 9. Sıvı sabun, kapalı tuvalet kağıdı, kapalı havlu, çöp kutusu, tuvalet fırçası, aç kapa musluk olmalıdır. 10. Sifonlar sürekli çalışır vaziyette bulundurulmalıdır

Sınıf, Koridor ve idari bölümlerin temizliğinin yapılması, 11.Her sınıf ve koridorda kapalı çöp kovalarının bulundurulmalıdır. 12. Koridorlar teneffüs sonlarında paspasla temizlenmeli. Zemin kurutulmalıdır 13. Temizlik paspası tuvaletlerde kullanılan paspastan ayrı olmalıdır. 14. Teneffüs aralarında camların açılması suretiyle hava durumuna göre havalandırma yapılmalıdır. 15. Açılan camlarda sineklik olmalıdır

16.Kullanılmayan çatı arası, merdiven altları ve kalorifer daireleri tertipli düzenli ve temiz bulundurulmalıdır. 17. Su depoları temiz ve bakımlı olmalıdır 18. Okul bahçesi temiz ve düzenli olmalı çöp kovaları bulundurulmalıdır 19. Dezenfektan olarak 10 da 1 oranında çamaşır suyunun kullanılması 20. Çamaşır suyu ve kimyasallar birbirine karıştırılmamalıdır. 21. Personelin iş elbiseleri olmalıdır

SAĞLIKLI GÜNLERE

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI KARŞIYAKA İLÇE SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Dt. Bilgin AYTİMUR

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI Diş çürükleri ve diş eti hastalıkları dünyada ve ülkemizde en yaygın görünen hastalıklardan biridir. Ancak diş fırçalama, doğru beslenme, koruyucu uygulamalar ve düzenli diş hekimi kontrolü ile bu hastalıklar önlenebilir.

DİŞLERİMİZ NE İŞE YARAR 1-) Besinleri keser, koparır ve öğütür 2-) Güzel konuşmaya yardımcı olur. 3- ) Yüzümüz daha güzel görünür.

DİŞLERİMİZİN YAPISI Dişlerimiz gövde ve kök’ten oluşur. Kök Sayısına göre dişler; Bir (1) köklü, İki ((2) köklü, Üç (3) köklüdür.

DİŞLERİN TABAKALARI Mine Dentin Pulpa (diş özü) Sement Apeks(kök ucu)

DİŞLER, ÇIKMA ZAMANINA GÖRE İKİYE AYRILIR 1.Süt dişleri 2. Kalıcı dişler

SÜT DİŞLERİ Doğumdan 6-8 ay sonra çıkmaya başlayan ve 2,5- 3 yaşında tamamlanan dişlere süt dişleri denir. Süt dişleri 20 tanedir.

KALICI DİŞLER 6 yaşında çıkmaya başlayan ve ömür boyu kullanılan dişlere kalıcı dişler denir. Kalıcı dişler 32 tanedir.

KALICI DİŞLERİN ÇIKMA ZAMANLARI 6 Yaşında……1.BÜYÜK AZI DİŞLERİ 7-8 Yaşında….KESİCİ DİŞLERİ 9 Yaşında…….1. KÜÇÜK AZI DİŞLERİ 10 Yaşında……KÖPEK DİŞLERİ 11 Yaşında……2.KÜÇÜK AZI DİŞLERİ 12 Yaşında……2.BÜYÜK AZI DİŞLERİ 20 Yaşında……3.BÜYÜK AZI DİŞLERİ

KALICI DİŞLERİN ÇENE KEMİĞİNDEKİ YERLEŞİMLERİ

DİŞLERİMİZİN DOSTU OLAN BESİNLER

DİŞLERİMİZİN DÜŞMANI OLAN BESİNLER

DİŞ ÇÜRÜĞÜ Ağzımızda bulunan mikroplar yiyeceklerle birlikte dişlerimizin üzerine tutunurlar ve asit üretirler. Bu asitler de dişleri eritip çürük denilen oyukların ortaya çıkmasına neden olurlar.

Bütün hastalıklarda olduğu gibi ağız ve diş sağlığı ile ilgili problemlerde de erken tanı konulup tedavi edilirse başarılı olma şansı artar. 

ÇÜRÜK DİŞLERİN SAĞLIĞIMIZA OLAN ETKİLERİ Kalp-damar hastalıkları Kemik erimesi Kalp zarı iltihabı Üst solunum yolları iltihaplanmaları Romatizmal hastalıklar

ÇOCUKLARIN DİŞLERİNDEKİ DÜZENSİZLİKLER ORTODONTİK TEDAVİ İLE DÜZELTİLEBİLİR

BAKTERİ PLAĞI Ağız içinde bir çok mikrop bulunmaktadır.Bu mikroplar dişin üzerine sıkıca yapışarak birikir. Besin artıkları ve mikroplardan oluşan sarı beyaz gri renkli birikimlere bakteri plağı denir.

DİŞ TAŞI Besin artıkları ve mikroplardan oluşan birikimler temizlenmediği zaman; tükürükteki kalsiyum ve mineralleri çökmesi sonucu oluşan sert, yapılara diş taşı denir.

http://www. uky. edu/~cmiller/page3/figure. 18-4 http://www.uky.edu/~cmiller/page3/figure.18-4.html (erişim tarihi:31.05.2005)

DİŞ VE DİŞ ETİ HASTALIKLARI

Diş fırçasına ne miktar da diş macunu konur? Diş fırçasına bezelye büyüklüğünde diş macunu konur.

Günde 2 defa Kuru diş fırçası ile 2-3 dakika dişlerimizi fırçalamalıyız. Diş ipi ile günde 1defa diş aralarını temizlemeliyiz..

Dişlerimizi doğru fırçalayıp,ara yüzlerini de diş ipliği ile temizleyerek, dişlerimizi çürüklerden ve diş eti hastalıklarından koruyabiliriz.