EPİDEMİYOLOJİK ARAŞTIRMA PLANLANMASI

Araştırma; Çeşitli konularda bilgi, veri toplamak için belirli koşullar altında amaçlı, planlı, sistemli yapılan gözlem ve/veya ölçümlerdir. Araştırma planı: Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkileri en doğru, yansız biçimde saptamak için düzenlenmiş, gözlem-ölçüm-değerlendirmelerin nasıl yapılacağı konusunda araştırıcının yönünü belirleyen bir çerçevedir.

Bir araştırma planında bulunması gereken bölümler Kapak sayfası: Araştırmanın ve araştırmacıların isimleri Bölüm I: Konunun seçimi, tanımlanması, amaçların belirlenmesi Bölüm II: Konu ile ilgili literatür bilgilerinin derlenmesi Bölüm III: Araştırma hipotezlerinin belirlenmesi Bölüm IV: Hipotezlerin sınanmasına ilişkin çalışmalar Yararlanılan kaynakların listesi Ekler bölümü

Bölüm I: Konunun seçimi, tanımlanması, amaçların belirlenmesi Konu hem sınırlı hem de kapsamlı olmalıdır Konu seçildikten sonra araştırma planında; bu konunun niçin seçildiği , Kişi yada toplum sağlığı açısından önemi, Sorunun toplumda yaygınlığı(prevalansı), Sağlam kişilerin bu sorunla karşılaşma olasılığı(insidansı), Sorunun kişi-yer-zaman özelliğine göre yaygınlığı,nedenleri biliniyorsa çözüm yolları, Bu araştırma sonuçlarından nasıl yararlanılacağı, Araştırmanın yakın ve uzak gelecek için amaçları belirtilmelidir.

Bölüm II: Konu ile ilgili literatür bilgilerinin derlenmesi Konu belirlendikten sonra konuyla ilgili bilimsel yayınların okunması, yapılmış benzer araştırmaların incelenmesi gerekir.

Bölüm III: Araştırma hipotezlerinin belirlenmesi Araştırma hipotezleri, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki beklenen muhtemel ilişkileri belirten ifadelerdir. Hipotezler araştırmayı yönlendirir. Uygulanan araştırma ile kurulan hipotezlerin doğru olup olmadığı sınanır.

İyi kurulmuş bir hipotezde şu noktalar belirtilmelidir: Hipotezin test edileceği kişilerin, evrenin özellikleri, Düşünülen etken veya müdahale şekli, Bir etkenin veya müdahalenin yarattığı sonuçlar Etken ile hastalık arasında doz-cevap ilişkisinin olup olmadığı, Etken ile hastalık arasında zaman ilişkisinin olup olmadığı.

Araştırma yerinin seçimi Evren – örneklem Araştırmanın tipi Bölüm IV: Hipotezlerin sınanmasına ilişkin çalışmalar (Materyal-Metod/Gereç-Yöntem Bölümü) Araştırma yerinin seçimi Evren – örneklem Araştırmanın tipi Kontrol grubu, özellikleri, seçimi Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenlerinin belirlenmesi

Değişken: farklı kişi veya ölçü ünitelerinde farklı değerler alan, ölçülebilen veya gözlenebilen değerlere değişken denir. Örn; sigara içip-içmeme, kilo, kan basıncı, sosyo-ekonomik durumu, eğitim düzeyi gibi Bağımlı değişken: genellikle bireyin kontrolü dışında birçok faktörün etkisiyle meydana gelebilen, bu faktörlerle kendisi arasındaki ilişkinin derecesi, yönü saptanmaya çalışılan değişkendir. Bağımsız değişken: genellikle kontrol edilemeyen, istendiği zaman değiştirilemeyen, bağımlı değişkeni ne ölçüde etkiledikleri saptanmaya çalışılan değişkenlerdir.

Örnek 1:  Kan basıncı ile yaş, cinsiyet, sigara içme, beslenme, sosyo-ekonomik durum, yerleşim yeri gibi özelliklerin arasındaki ilişkilerin araştırılması bağımlı değişken kan basıncı bağımsız değişken yaş, cinsiyet, sigara içme, beslenme, sosyo-ekonomik durum, yerleşim yeri

Örnek 2: Çocuğu olan annelerin ishal konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi bağımlı değişken annenin ishal hakkında bilgi düzeyi bağımsız değişken annenin yaşı, eğitim durumu, çocuk sayısı……….

 DSYO öğrencilerinin benlik saygılarının belirlenmesi Örnek 3:  DSYO öğrencilerinin benlik saygılarının belirlenmesi bağımlı değişken benlik saygısı puan ortalaması bağımsız değişken yaşı,cinsiyeti, sınıfı,anne-baba eğitim durumu, sosyo-ekonomik durumu……………………..

 Denizli ilindeki bir lisede öğrencilerin sigara içme durumları Örnek 4:  Denizli ilindeki bir lisede öğrencilerin sigara içme durumları bağımlı değişken öğrencilerin sigara içip içmemesi

Bölüm IV’ ün DEVAMI Araştırmada kullanılacak terim, sınıflandırma, yöntem ve kriterlerin açıklanması Araştırmada kullanılacak araç-gerecin hazırlanması Ön denemeler Gerekli insan gücünün sağlanması ve eğitilmesi Verilerin toplanması, düzenlenmesi ve analizleri Etik boyut Gerekli izinlerin alınması Araştırma raporunun hazırlanması Araştırmanın zamanlama çizelgesi Araştırma bütçesinin hazırlanması

13) Araştırma raporunun hazırlanması Bir araştırma raporunda (tezde) bulunması gereken bölümler: 1. Ön Bölüm 2. Ana Bölüm 3. Ekler

Dış Kapak Sayfası (Başlık) 1. Ön Bölüm Dış Kapak Sayfası (Başlık) Kurumun adı Konu adı Raporun niteliği (Bilim uzmanlığı tezi,doktora tezi, araştırma, seminer vb.) Yazarın adı Raporun yazıldığı il Tarih İç kapak Teşekkür yada Önsöz İçindekiler listesi Çizelge ve Şekiller Dizini Kısaltmalar Dizini

Giriş ve Amaçlar Genel Bilgiler Gereç ve Yöntem Bulgular Tartışma 2. Ana Bölüm Giriş ve Amaçlar Genel Bilgiler Gereç ve Yöntem Bulgular Tartışma Sonuç ve Öneriler Özet Kaynaklar

Rehber kitapçıklar, Broşürler, Eğitim materyalleri Ek çizelgeler 3. Ekler bölümü Veri Toplama Araçları Örneklem Listeleri Rehber kitapçıklar, Broşürler, Eğitim materyalleri Ek çizelgeler İzin belgeleri

14) Araştırmanın zamanlama çizelgesi (Çalışma Takvimi)

Şekil 2: Araştırmanın Zamanlaması YAPILAN ÇALIŞMALAR 2004 Temmuz Kasım Aralık 2005 Ocak Mayıs Eylül 2006 Mart Ağustos Literatür Tarama Danışman ile Görüşme (Konu belirleme) Konu ile ilgili Literatür İnceleme Veri Toplama Araçlarını ve Eğitim Kitapçığını Geliştirme Tez Önerisi Tez İzlem Veri Toplama Verilerin Analizi ve Değerlendirilmesi Tezin Yazılması Tez Sunumu

TEŞEKKÜR EDERİM