MADDE BAĞIMLILIĞI

Bağımlılık, günümüzde çocukluk döneminden ergenlik dönemi ve yaşlılık dönemine kadar gözlenebilen ve bireyin yaşam kalitesini düşüren önemli bir halk sağlığı sorunudur.

Ülkemizde son yıllarda artan sosyal sorunların en başında ergenlerin madde bağımlılığı gelmektedir.

Ülkemizde gençler arasında yapılan çalışmalarda yarısından fazlasının sigara deneyiminin olduğu, ilköğretimde ise yaşam boyu en az bir kez tütün kullanma oranının % 16 olduğu görülmektedir. Yaşam boyu en az bir kez alkol kullanımı %35-45, esrar kullanımı %4, uçucu madde kullanımı % 4, ekstazi kullanımı için ise %2-2,5 oranları verilmektedir.

Tütünden sonra en sık kullanılan maddeler sırasıyla alkol, uçucu maddeler ve esrardır. Sigara ve alkol dışında tüm maddelerde kullanım sıklığında bir artış söz konusudur. Bu artış ekstazide daha da belirgindir.

Özellikle erken yaşlarda başlayan sigara kullanımı diğer maddelere geçiş açısından yüksek risk taşımaktadır.

Bir çocuğun madde kullandığı nasıl fark edilir?

Madde kullanımında olası belirtiler Anormal derecede uyku ve uyuşukluk hali Ani ruhsal değişiklikler Konsantrasyon eksikliği, hafıza kaybı, baygınlık, halisünasyonlar

Madde kullanımında olası belirtiler Okul, iş, eski arkadaşlara ve hobilere ilgi eksikliği Okul başarısında düşüş Geç saatlere kadar uyanık kalma Sürekli öksürme

Madde kullanımında olası belirtiler Faaliyetler ve nerede olduğu hakkında gizlilik Yalan söyleme ve hırsızlık Yeni ve tuhaf arkadaşlar Elbiselerde ya da vücutta alışılmadık kokular, lekeler ve işaretler

Madde kullanımında olası belirtiler Borç para alma da artış ya da sık sık harçlık isteme Arkadaşlarla sohbette şifreli ve gizli konuşmalarda artış Kilo kaybı gibi bedensel değişiklikler

Bu belirtilerin bir çoğu sadece madde kullanımı ile ilgili olmamakla birlikte ergenlik dönemi gibi olası diğer sebepleri dikkate almaksızın bu davranışların, doğrudan madde kullanımından kaynaklandığını düşünerek tepkisel tavır sergilemek anne baba çocuk ilişkisini zedeleyebilir.

Tepkisel davranmak anne-baba- çocuk ilişkini zedeleyebileceği, güven kaybına neden olabileceği akılda tutulmalı, bu belirtilerin altında yatan sebepler dikkatlice araştırılmalıdır.

Bir çocuk bu tür bir tuzağa düşmeden alınacak önlemler nelerdir?

Çocuk korunmaya, ilgiye ve sevgiye muhtaç bir varlıktır Çocuk korunmaya, ilgiye ve sevgiye muhtaç bir varlıktır. Ailenin uygun tutum ve davranışlarıyla çocuğun kişilik, ruhsal ve davranışsal gelişimine olumlu katkı sağlar.

Aile içi yaşanan çatışmalar, yeterli düzeyde ilgi ve sevgi gösterilmemesi çocuğun aileden uzaklaşmasına , sokağa yönelmesine sebep olmaktadır.

Çocuk ailede bulamadığı ilgiyi evden uzaklaşarak sokakta arkadaş grupları içerisinde sağlamaya çalışmaktadır. Arkadaş grupları içinde takdir ve onay gören çocuk sokakta yaşamayı alışkanlık haline getirerek kimlik ve güç kazandığını düşünmektedir.

Ebeveynlerin çocuklarına özellikle ergenlik döneminde sergileyecekleri tutum ve davranışlar gelecekte sağlıklı bir birey olmasında etkisi olduğu yadsınamaz bir gerçektir.

Çocuğun düşüncelerini önemsemek, duygularını anlamaya çalışmak, onu dinlemek, gereksinimlerini karşılamak, ihmal etmemek, yeterli ilgi ve sevgi göstermek ebeveynler için doğru tutum ve davranış olacaktır.

Çocuklar özellikle kimlik arayışının yoğun olduğu ergenliğe geçiş döneminde arkadaş edinme, gruba kabul edilme, kendini ispatlama gibi nedenlerle yanlış ortamlara girebilmekte ve bağımlılık yapıcı maddelerle tanışma, deneme gibi risklere yoğun olarak maruz kalabilmektedirler.

Aileler, ergenlik döneminin özellikle akran gruplarından etkilenmeye çok açık hassas bir dönem olduğunun bilincinde olarak, gençlerin kişisel gelişimlerini ve bireysel yeteneklerini güçlendirmelerini teşvik ederek, akranlarından gelecek olumsuz baskılara karşı dirençlerini arttırmalıdırlar.

Doğru Ebeveyn Yaklaşımları Ebeveynler çocuklarıyla açık, duygularını anlamaya dönük ve güvenli bir iletişim kurmalıdır. Ergenlik dönemi sürecinde çocuğun yaşadığı ruhsal değişimlerde destekleyici, yol gösterici yaklaşımlarda bulunmalı, ihmal ve şiddetten kaçınılmalıdır.

Doğru Ebeveyn Yaklaşımları Madde bağımlısı çocuklar, kendisini madde kullanımında teşvik eden akran grubuna karşı hayır diyebilme konusunda güçlük yaşamaktadır. Yanlışlıklar karşısında önce ebeveynlerin hayır diyerek örnek olmaları önemli rol oynamaktadır.

Doğru Ebeveyn Yaklaşımları Çocukluk ve ergenlik çağı potansiyel ve güçlü bir enerjiyi temsil eder. Çocukların sağlıklı bir şekilde enerjilerini harcayacak alanlar oluşturulmalıdır. Özellikle ilkokul çağından itibaren sanatsal ve sportif alanlarda etkin bir yer edinmeleri sağlanmalıdır.

Doğru Ebeveyn Yaklaşımları Çocukluk ve ergenlik çağı potansiyel ve güçlü bir enerjiyi temsil eder. Çocukların sağlıklı bir şekilde enerjilerini harcayacak alanlar oluşturulmalıdır. Özellikle ilkokul çağından itibaren sanatsal ve sportif alanlarda etkin bir yer edinmeleri sağlanmalıdır.

Doğru Ebeveyn Yaklaşımları Arkadaş etkisi, merak ya da başka bir nedenle gençlerin bir kez bağımlılık yapıcı madde kullanmayı denemiş olmaları, onların sürekli kullanıcı olacakları anlamına gelmez. Ebeveynler, böyle bir durumun farkına varırlarsa, suçlama yapmadan ve durumu tek seferlik önemsiz bir uçarılık gibi algılamadan sağduyulu bir yaklaşımla gerekli tedbirleri almalıdırlar.

Madde Bağımlılığı Tedavisi Türkiye’de bağımlılık tedavisi Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastanelerinde, üniversitelerin tıp fakültesi psikiyatri kliniklerinde, kamu üniversite ortaklığında ve bazı özel hastanelerin ilgili birimlerinde yapılmaktadır.

Madde Bağımlılığı Tedavisi Madde bağımlılığı tedavi sürecine anne ve babanın mutlaka katılması gerekir. Tedavi sürecine aileyi katmadan, ailenin tedavide etkin bir rol oynamasını sağlamadan kalıcı bir tedavi olması mümkün değildir.

Madde Bağımlılığı Tedavisi Bu süreçte hasta ve aile içi ilişkilerde meydana gelen çatışmalar, iletişim kalıpları, ebeveynlerin yaklaşımları terapistlerle birlikte değerlendirilmektedir.

Sonuç Olarak Çocuğunuza model olun Çocuğunuzun duygularını ve düşüncelerini önemseyin Yargılayıcı ve ceza verici olmayın Çocuğunuzu dinleyin

Sonuç Olarak Tüm aile üyelerinin yer aldığı etkinlikler düzenleyin Çocuğunuza daha çok vakit ayırın Çocuğunuzun arkadaş çevresini tanıyın İlgi ve sevginizi mutlaka gösterin

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER KARATAY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ