VERGİ ALACAĞININ GÜVENCE ALTINA ALINMASI Vergi Alacağının Güvence Altına Alınması Genel koruma Tedbirleri Teminat isteme İhtiyati Haciz İhtiyati Tahakkuk Özel Koruma Tedbirleri Rüçhan Hakkı Yapılması Yasak İşlemler İptal Davası

Vergi alacağının tehlikeye düşmesine izin verilmemelidir Vergi alacağının tehlikeye düşmesine izin verilmemelidir. Borcun tehlikeye düşmemesi demek borçlu nezdinde her şeyin yapılabileceği demek değildir. Borçlunun menfaati ile alacağın tehlikeye düşmemesi arasında bir denge kurulmaya özen gösterilmiştir. İşte AATUHK da cebren tahsil konusu vergi alacağının ileride herhangi bir şekilde tahsilinin olanaksızlaşması tehlikesine karşı hazinenin gelecekteki durumunu sağlamlaştırmak üzere bazı koruma önlemleri geliştirmiştir. Vergi alacağının korunması ve tahsilatın kolaylaştırılması amacıyla öngörülen önlemlerin başında teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk gelmektedir. Diğer koruma önlemleri ise; rüçhan hakkı, vergi alacağı ödenmeden yapılacak yasak işlemler ve iptal davası olarak sayılabilir

TEMİNAT İSTEME Teminat genel olarak,tahsil edilememe riski taşıyan bir alacak için alınan güvence önlemi olarak tanımlanmaktadır.

Teminat İsteme Nedenleri ve Yetkisi Vergi alacağının tahsilinin tehlikeye düşmesi söz konusu ise , bu alacağın tarh ve tahakkukunu beklemeden borçludan,vergi inceleme elemanları tarafından yapılan ilk hesaplamalara göre belirlenen miktar üzerinden teminat istenir Kendisinden teminat istenen vergi borçlusuna bu teminatı gösterebilmesi 15 günden az olmamak üzere idare tarafından takdir edilecek bir süre vardır. AATUHK 'nın 9. maddesin de teminat istenecek haller ikiye ayrılarak düzenlenmiştir:

Birincisi: VUK' un 344. maddesi uyarınca vergi ziya cezası kesilmesi gereken haller ile 359. maddesinde vergi kaçakçılığı suçu saylan fiillere ilişkin olarak teminat bir vergi alacağının tarh edilmesi için gerekli işlemlere başlandığında teminat istenmesidir İkincisi: Türkiye de ikametgahı bulunmayan vergi borçlusunun durumu ,vergi alacağının tahsilinin tehlikede olduğunu göstermesi durumunda teminat istenmesidir.

Teminat Olarak Kabul Edilen Değerler Para Bankalar tarafından verilen süresiz teminat mektupları, Devlet iç borçlanma senetleri(Hazine bonosu ve devlet tahvili), Hükümetçe belli edilecek milli hisse senetleri İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü kişiler tarafından gösterilerek alacaklı idare tarafından haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar

NOT:Yukarıda sayılan değerleri teminat olarak gösteremeyenler, güvenilir bir kişiyi müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu gösterebilirler. Ancak, vergi alacaklısı kişisel kefaleti kabul edip etmemekte serbesttir(AATUHK md.10) Müteselsil kefil:Bir kişinin borçluyla eş derecede sorumlu olduğunuzu gösterir.

Verilmiş olan teminatın sonradan tamamen veya kısmen değerini kaybetmesi ya da borç miktarının artması halinde, alacaklı tahsil dairesi tarafından tahsilatin tamamlanması veya yerine başka teminat gösterilmesi istenebilir.Borçlu isterse verdiği teminatı kısmen veya tamamen ayni değerde başkalarıyla değiştirebilir

iHTiYATI HACİZ İhtiyati haciz, borçlunun alacaklıdan mallarını kaçırması ihtimaline karşı öngörülmüş bir tedbirdir. İhtiyati haczin amacı, ileride tahakkuk edecek ve ödeme vadesi gelecek ya da ödeme emri gönderilecek bir vergi alacağının tahsil güvenliğini sağlamak amacıyla, vergi borçlusu tarafından bazı malların kendi tasarruf alanından çıkarılması yoluyla cebri icradan kaçırılmasına engel olmaktır

İhtiyati Haciz Sebepleri Teminat istenmesini gerektiren durumlar mevcut ise Borçlunun belli bir ikametgahı yoksa, Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapması ihtimalleri varsa Borçludan teminat göstermesi istendiği halde belli sürede teminat veya kefil göstermemiş veyahut gösterdiği kefil kabul edilmemişse, Mal bildirimine çağrılan borcu beli süre içinde mal bildiriminde bulunmamış veya eksik bildirimde bulunmuşsa, Hüküm verilmiş olsun ya da olmasın para cezasını gerektiren bir fiil dolaysıyla kamu davası açılmış ise Borçlunun iptal davasına konu olabilecek hükümsüz tasarrufları varsa.

Vergi borçlusunun içinde bulunduğu koşullar değerlendirildiğinde,vergi alacağının acilen bir güvenceye kavuşturulmaması durumunda alacağın tahsilinin zorlaşacağı ya da en azından gecikeceği endişesine düşülürse, genel olarak bir ihtiyati haciz nedeni oluşmuş demektir

İhtiyati Haciz Süreci ve Sonuçları İhtiyati haciz, yukarıda belirtilen hallerin varlığı halinde, hiçbir süreyle sınır olmaksızın alacaklı kamu idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla kesin haczin yapılmasını düzenleyen hükümlere göre derhal uygulanmaktadır İhtiyati haciz borçlunun kişiliğine değil mal ve alacakları ile diğer haklarına yönelik bir müessesedir Borçlunun mal varlığını oluşturan bütün mal hak ve alacaklar ihtiyati hacze konu olabilir.

İhtiyati Haczi Sona Erdirecek Haller Teminat gösterilmesi, Kesin hacze çevrilmesi Yargı organlarınca kaldırılması

İhtiyati Hacze Karşı Dava Açılması Haklarında ihtiyati haciz uygulananlar, haczin uygulanması veya gıyapta yapılan hacizlerde haciz tutanağının tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesinin görev alanı içinde bulunan vergi mahkemesine dava açabilir. İhtiyati haciz uygulamasına karşı açılacak davalarda iki iddia ileri sürülebilir: -İhtiyati haciz uygulamasının usulüne uygun olarak yapılmadığı iddiası -İhtiyati haciz hallerinin varlığı olmaksızın ihtiyati haciz uygulandığı iddiası Her iki durumun varlığında da ihtiyati haczin kaldırılması gerekir.

İHTİYATİ TAHAKKUK Tahakkuk, bir verginin ödenecek aşamaya gelmesini ifade eden bir kavramdır. İhtiyati tahakkuk, henüz tahakkuk etmemiş, ancak ileride tahakkuk edecek olan vergi alacağının önceden tahsil güvenliğini sağlamak için yapılan tahakkuku ifade eder. İhtiyati tahakkuk normal tahakkuk süresini etkisiz hale getirir

İhtiyati tahakkuk sadece vergiler için geçerli bir müessesedir İhtiyati tahakkuk sadece vergiler için geçerli bir müessesedir.Vergiler için tahakkukun hacizden önceki bir aşamayı ifade etmesi nedeni ihtiyati tahakkukun ihtiyati haciz anlamına gelmeyeceğini ancak ihtiyat, tahakkukun arkasından ihtiyati haczin gelebileceğini belirtmek gerekir. İhtiyati tahakkuk vergi dairesi başkanı veya defterdarın yazılı emri ile yapılmaktadır

İhtiyati Tahakkuk Sebepleri Teminat istenmesini gerektiren durumların bulunması Borçlunun belli bir ikametgahı olmaması Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin bulunması Mal bildirimine çağrılan borçlu belli süre içinde mal bildiriminde bulunmaması veya eksik bildirimde bulunması Borçlunun kamu alacağının tahsiline engel olmaya veya zorlaştırmaya yönelik eylemlerde bulunması Teşebbüsün muvazaalı olduğu ve gerçekte başkasın ait olduğu hakkında deliller bulunması

İhtiyati tahakkukun en önemli hukuki sonucunu ihtiyaten tahakkuk ettirilen vergiler hakkında ihtiyati haciz uygulanması oluşturmaktır Bu kurumun işlerlik ve etkinliği ihtiyati hacizle birlikte uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle tek başına ihtiyati tahakkuka karşı dava açılamaz iken, ihtiyati tahakkuka bağlı ihtiyati haciz uygulanması durumunda 7 gün içinde dava açılabilmektedir.

RÜÇHAN HAKKI Alacaklı olan kamu kuruluşlarına alacaklarını tahsil etmede verilen öncelik hakkı.

Rüçhan hakkı haciz yolunda kullanılan bir müessesedir Rüçhan hakkı haciz yolunda kullanılan bir müessesedir. Üçüncü bir kişi tarafından İcra ve İflas kanunu hükümlerine göre haczedilen mallar paraya çevrilmeden önce, o mal üzerine vergi alacağa için vergi dairesi de haciz koyabilir. Bu şekilde haciz konulduğu taktirde vergi alacağı da hacze iştirak eder. Haczedilen malin satış bedeli, üçüncü kişi alacakları ile tahsil dairesi alacağı arasında garameten paylaşılır. Garameten paylaşma satış tutarının aynı dereceye kayıtlı alacakların tamamının ödenmesine, yetmediği durumda, ödemenin alacağın toplam alacaktaki orana göre yapılmasını ifade eder.

Satış gerçekleştikten sonra icraya başvurursa, geç kalmış olacağından satış bedelinin paylaşımından bir pay alması mümkün olmaz. Vergi alacaklısının rüçhan hakki, rehinli alacaklar karşısında geçerli değildir. Vergi alacaklarına taninmiş olan rüçhan hakki karsısında, rehinli alacakların hakları saklı tutulmuştur .Dolayısıyla, üçüncü bir kişinin alacağı iççin rehin edilmiş bir mal üzerine idarece sonradan haciz konulması de, malin paraya çevrilmesi ile elde edilecek tutardan önce rehinli alacaklının alacağı ödenir. Bundan sonra kalan kısım olursa, alacaklı tahsil dairesi ile üçüncü kişi arasında paylaşılır.

VERGİ ÖDENMEDEN YAPILMAYACAK (YASAK)İŞLEMLER Teknolojik ve ekonomik alanda meydana gelen gelişmelere uygun yeni bir güvenlik tedbiri olarak uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda Maliye Bakanlığı tarafından vadesi geçmiş borcu yoktur belgesi ibraz edilmeden yapılmayacak işlemler belirlenmiştir

Maliye Bakanlığı vadesi geçmiş borç olarak değerlendirilmek üzere, ödeme zorunluluğu kapsamına aşağıdaki vergileri almıştır : Yıllık gelir vergisi, Yıllık kurumlar vergisi, Katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, özel iletişim vergisi, Banka ve sigorta muameleleri vergisi, Gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar, Geçici vergiler, Yukarıdakilere ait vergi ziyai cezaları ile gecikme zam ve faizleri.

Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki İşlemler Vergi alacağa ödenmeden yapılamayacak işlemlerin muhatabı Kamu ihale Kanunu kapsamına giren kamu kurumlar, Kitler, bankalar, sosyal güvenlik kurumlar ve ilgili kuruluşlardır. Bu kurum ve kuruluşlar vergi mükellefleri ile yaptıkları işlemler karşılığında diri hakkediş ödemelerini yapmadan önce istihkak sahiplerinden vadesi geçmiş borcu yoktur belgesini istemek zorundadır. Toplam 2.000 TL'nin üzerinde vadesi geçmiş borcu bulunanlara ödeme yapılmaz .

Devlet Yardımlar, Teşvikler ve Destekler Kapsamındaki işlemler Kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan; Devlet yardımlar Teşvikler ve Destekler nedeniyle yapılacak ödemeler sırasında, istihkak sahiplerinden vadesi geçmiş borcu yoktur belgesi istenmektedir. Uygulama, sadece nakdi olarak ödenen "Devlet yardim, teşvik ve desteklerini kapsamaktadır. Hak sahiplerinin toplam 1.000 TL'nin üzerinde "vadesi geçmiş borcunun bulunması halinde ödeme yapılmaz.

Maden Ruhsatlar ve Silah Ruhsatlarına İlişkin İşlemler Harçlar Kanunu'na konu olan maden arama ruhsatnamesinin verilmesi, bu ruhsatnamelerin birleştirilmesi, devir ve intikalleri veya maden işletme ruhsat süresinin uzatılması, ve bu ruhsatnamelerin birleştirilmesi,süresinin uzatılması devir ve intikalleri ya da işletme izninin verilmesi sırasında işlemi yapan kamu kurum ve kuruluşlar bu belgeleri vermeden önce vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aramak zorundadırlar. Diğer taraftan, silah taşıma ve bulundurma vesikaları ile yivsiz tüfek ruhsatnameler talepleri üzerine yapılacak işlemler sırasında, vesika/ruhsat veren kamu kurum ve kuruluşlar bu belgeleri vermeden önce vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aramak zorundadırlar Bu ruhsatları talep edenlerin vadesi geçmiş vergi borcu tutarı 1.000 TL'nin üzerinde olması halinde talep edilen ruhsatname verilmez ve borçlunun tahsil dairesine olan borçları ödendikten sonra gerekli işlemler yapılır.

BORÇLUNUN BAZI TASARRUFLARININ İPTALİ İÇİN IDARECE İPTAL DAVASI AÇILMASI İptal davasının konusuna borcu tarafından yapılmış belirli tasarruflar girer Dava ile kanunda nitelikleri belirtilen tasarrufların hükümsüzlüğüne karar verilir

İptal davası açılabilmesi için bu tasarrufların varlığı tek başına yeterli olmayıp, bazı ilave koşulların olması da gerekmektedir : Vergi idaresince iptal davası açılabilmesi için her şeyden önce kesinleşmiş ve ödenebilir hale gelmiş bir vergi alacağının bulunması şarttır. Vergi borcunun vadesinde ödenmemiş ,mal beyanında bulunulmamış veya bildirilen mallar borcu karşılayamamış olmalıdır İptal davasına konu edilebilecek tasarruflar karşılıksız olmalı ve ödeme süresinin başladığı tarihten itibaren iki yıl önceki içinde veya ödeme süresinden sonra yapılmalıdır

Davanın Konusu İptal davasına konu olabilecek tasarruflar kanunda belirtilmiştir: Davanın Konusu Bağışlamalar ve İvazsız tasarruflar Hükümsüz sayılan diğer tasarruflar Vergi alacağının tahsile imkan bırakmamak amacıyla yapılan tasarruflar

1) Bağışlamalar ve İvazsız tasarruflar, Üçüncü dereceye kadar kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarruflar, Malin değerine göre çok aşağı bir fiyatla yapılan sözleşmeler, Kaydı hayat şartıyla irat ve intifa hakki tesis ettiği akitler bağışlama hükmündedir. 2) Hükümsüz sayılan diğer tasarruflar ile Borçlu tarafından mevcut bir borcu temin isin yapılan rehinler borca karşılık para veya mutat ödeme araçlarından başka bir suretle yapılan ödemeler, vadesi gelmemiş bir borç yapılan ödemeler hükümsüz sayılmıştır 3) Vergi alacağının tahsile imkan bırakmamak amacıyla yapılan tasarruflar Vergi alacağının kısmen veya tamamen tahsiline imkan bırakmamak amacıyla borçlu tarafından tek taraflı işlemlerle borcunun amacını bilen kimselerle yapılan bütün işlemler hükümsüz sayılmıştır.

Dava Açılması ve Sonuçları Vergi alacağını güvence altına almak amacıyla açılan iptal davasında görevli ve yetkili mahkeme olarak genel mahkemeler belirlenmiştir.Burada sözü edilen genel mahkeme kesinleşecek ödenmemiş vergi alacağının miktarı ile iptal konusu tasarruf değerine göre sulh hukuk veya asliye hukuk mahkemesidir.

İptal davası, alacaklı kamu idaresi tarafından şu kişilere karşı açılmaktadır: Kamu borcusu ve kamu borçlusu ile ilişkide bulunanlar Kamu borçlusu tarafından kendilerine ödeme yapılanlar, iptal konusu işlemi yapan kimsenin mirasçıları, Kötü niyetli üçüncü kişiler

Hükümsüz sayılan işlemlerin iptali için zamanaşımı(dava açma) süresi 5 yıldır. Yapılan işlemlerin üzerinden 5 yıl geçtikten sonra, artik iptal davası açılamaz. Bu nedenle, buradaki süre hak düşürücü süre niteliğindedir

Tahsil dairesi, bu şekilde açmış oldu dava ile yapılan tasarrufların doğrudan hükümsüz sayılmasını sağlayabilirse üçüncü kişilerin elindeki mallar haczetme ve alacağını tahsil etme imkanına kavuşmaktadır.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…. ABDULLAH DURAN