İzmir Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ÇED YÖNETMELİĞİ ve UYGULAMALARI Demet TURHAN UĞUR Çevre Mühendisi İzmir Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü Nisan-2015

Bu Yönetmeliğin amacı; Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kamu veya özel sektöre ait işletmelerin yatırım kararlarının çevre üzerinde yapabilecekleri tüm etkilerin belirlenerek değerlendirilmesi, tespit edilen olumsuz etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi ve alternatiflerin değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilecek Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde uyulacak idari ve teknik esasların düzenlenmesidir.

varsa olumsuz etkilerinin önlenmesi ve gerekli önlemlerin belirlenmesi ÇED Süreci; Çevreye önemli etkileri olabilecek faaliyetlerle ilgili projelerin planlama aşamasından başlayarak faaliyetin inşaat, işletme ve işletme sonrasında meydana gelebilecek etkilerinin proje hakkında karar alınmadan önce bilimsel yöntem ve tekniklerle incelenmesi varsa olumsuz etkilerinin önlenmesi ve gerekli önlemlerin belirlenmesi projenin tüm uygulama aşamalarında bu etkilerin ve önlemlerin izlenmesi ve denetlenmesi sürecidir

ÇED Yönetmeliğinin Gelişimi 07.02.1993 tarihinde Yönetmelik olarak uygulamaya geçilmiştir. 23.06.1997 revize 06.06.2002 revize 16.12.2003 revize 17.07.2008 revize 03.10.2013 revize 25.11.2014 tarihinde revize edilerek bugünkü şeklini almıştır.  

ÇED Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası (PTD) ÇED Yönetmeliğinin Ek-I ve Ek-II Listesinde faaliyet türlerine göre projeler belirtilmiştir. Bu çerçevede ; EK-I ‘de yer alan projeler için ÇED RAPORU hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ÇED OLUMLU kararı EK-II ‘de yer alan projeler için PROJE TANITIM DOSYASI hazırlanarak ilgili Valilikten ‘’ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR’’ kararının alınması zorunludur.

MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek veya tüzel kişiler; Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeleri için; ÇED Başvuru Dosyasını, ÇED Raporunu, Seçme Eleme Kriterleri uygulanacak projeler için ise Proje Tanıtım Dosyasını, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara hazırlatmak, ilgili makama sunulmasını sağlamak ve proje kapsamında verdikleri taahhütlere uymakla yükümlüdürler.

(3) Bu Yönetmeliğe tabi projeler için "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez. (4) Bu Yönetmelik hükümlerine göre karar tesis edilmeden önce, projenin gerçekleştirilmesinin mevzuat bakımından uygun olmadığının tespiti halinde, aşamasına bakılmaksızın süreç sonlandırılır.

Çevresel etki değerlendirmesine tabi projeler MADDE 7 – (1) Bu Yönetmeliğin; a) Ek-1 listesinde yer alan projelere, b) "ÇED Gereklidir" kararı verilen projelere, c) Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi ek-1 listesinde belirtilen eşik değer veya üzerinde olan projelere, ÇED Raporu hazırlanması zorunludur.

EK-I ÇED Raporu Gerektiren Faaliyetler Akım Şeması ÇED BAŞVURU DOSYASI EK III E GÖRE HAZIRLANARAK BAKANLIĞA SUNULUR (5 İŞGÜNÜNDE ÇED BAŞVURU DOSYASI İNCELENİR) BAKANLIKÇA İNCELEME KOMİSYONU KURULUR. HALKIN KATILIMI TOPLANTISI YAPILIR (TOPLANTI TARİHİ ON GÜN ÖNCE YEREL VE ULUSAL DÜZEYDE YAYIN YAPAN GAZETEDE YAYIMLANIR) KOMİSYON KAPSAM VE ÖZEL FORMAT BELİRLEME TOPLANTISI YAPAR (7 İŞGÜNÜNDE ÖZEL FORMAT VERİLİR,FORMAT VERİLDİKTEN SONRAKİ 18 AY İÇİNDE ÇED RAPORU HAZIRLANARAK BAKANLIĞA SUNULUR) HAZIRLANAN RAPOR KOMİSYONA SUNULUR. NİHAİ ÇED RAPORU VE EKLERİ BAKANLIĞA SUNULUR.

EK-I ÇED Raporu Gerektiren Faaliyetler Akım Şeması BAKANLIK KOMİSYONCA NİHAİ EDİLEN ÇED RAPORUNU HALKIN GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİNİ ALMAK ÜZERE BAKANLIK VE/VEYA VALİLİKTE ASKIDA İLAN VE İNTERNET ARACILIĞIYLA 10 GÜN GÖRÜŞE AÇAR İTİRAZ VARSA BAKANLIK DEĞERLENDİRİR GEREKİRSE KOMİSYONU İTİRAZ KONUSUNU TEKRAR DEĞERLENDİRMEK ÜZERE TOPLAR. KONUYA İLİŞKİN TÜM DEĞERLENDİRMELER YAPILDIKTAN SONRA BAKANLIK HALKIN KATILIMI TOPLANTISINI VE KOMİSYONUN ÇALIŞMALARINI DİKKATE ALARAK FAALİYET HAKKINDA 10 İŞGÜNÜN İÇİNDE ÇED Olumlu ve ÇED Olumsuz KARARINI VERİR.

Seçme, Eleme Kriterleri Uygulama Yöntemi Seçme, eleme kriterlerine tabi projeler MADDE 15 – (1) Bu Yönetmeliğin; a) Ek-2 listesinde yer alan projeler, b) Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi ek-2 listesinde belirtilen projeler, seçme, eleme kriterlerine tabidir.

Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler (Ek-II) Listesi İçin Başvuru ve İnceleme Proje Sahibi Projesi için Çevresel Etki Değerlendirmesi uygulamasının gerekli olup olmadığının araştırılması amacıyla bir dilekçe ekinde “proje tanıtım dosyasının uygulanmasında esas alınacak seçme eleme kriterleri” ne göre ve Yeterlik Belgesi Tebliği kapsamında Bakanlıkça yetkilendirilmiş bir firmaya hazırlatacağı proje tanıtım dosyası ile Valiliğe başvuruda bulunur.

Ek-2 Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Faaliyetler Kapsamında İzlenecek Süreç PROJE TANITIM DOSYASI EK IV ‘E GÖRE HAZIRLANIR PROJE TANITIM DOSYASI VALİLİĞE SUNULUR, VALİLİK UYGUNLUK YÖNÜNDEN İNCELER ( 5 İŞ GÜNÜ) PROJE TANITIM DOSYASININ DEĞERLENDİRİLMESİ (15 İŞ GÜNÜ) (EĞER PTD İSTENEN EKSİKLİKLER 6 AY İÇİNDE TAMAMLANAMAZSA SÜREÇ SONLANDIRILIR) VALİLİĞİN KARAR VERMESİ (5 İŞ GÜNÜ) ÇED GEREKLİDİR KARARI ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR KARARI ÇED PROSEDÜRÜ UYGULANIR

Proje Tanıtım Dosyası Proje Tanıtım Dosyasının, EK- IV’ de yer alan “Seçme Eleme Kriterleri” nde bulunan; Raporun teknik olmayan özeti, Projenin ve yerin alternatifleri Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı, Doğal kaynakların kullanımı Atık Miktarı Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski. Projenin yeri, ve etki alanının çevreye olası etkilerin nitelikleri, Sonuçlar, Başlıklarını içerecek şekilde hazırlanması gerekmektedir.

14.MADDENİN (4) "ÇED Olumlu" kararı verilen proje için yedi (7) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda "ÇED Olumlu" kararı geçersiz sayılır. (5) "ÇED Olumsuz" kararı verilen projeler için "ÇED Olumsuz" kararı verilmesine neden olan şartlarda değişiklik olması durumunda yeniden başvuruda bulunulabilir.

17. MADDENİN (3) “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilen proje için beş (5) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda “ÇED Gerekli Değildir” kararı geçersiz sayılır. (4) "ÇED Gereklidir" kararı verilen projeler için bir (1) yıl içerisinde Bakanlığa başvuru yapılmaması durumunda karar geçersiz sayılır.

Yatırımın izlenmesi ve kontrol edilmesi MADDE 18 – (1) Bakanlık, "ÇED Olumlu" kararı veya "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilen projelerle ilgili olarak, Nihai ÇED Raporu ve/veya “ÇED Gerekli Değildir” kararına esas Proje Tanıtım Dosyasında taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediğini izler ve kontrol eder. (3) Proje sahibi, "ÇED Olumlu" kararını aldıktan sonra yatırımın başlangıç, inşaat dönemine ilişkin izleme raporlarını Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara yaptırmakla, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar da bu raporları Komisyonca belirlenen periyotlarda, Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.

(4) Proje sahibi "ÇED Olumlu" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararını aldıktan sonra projede yapılacak bu Yönetmeliğe tabi değişiklikleri Bakanlığa veya Valiliğe bildirmekle yükümlüdür.

Yönetmeliğe aykırı uygulamaların durdurulması MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki projelerde; a) “ÇED Olumlu” kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. "ÇED Olumlu" ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılmaz. “ÇED Olumlu" ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı alınmaz ise, yatırımcı faaliyet alanını eski haline getirmekle yükümlüdür. 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.

b) "ÇED Olumlu" kararı ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı verildikten sonra, proje sahibi tarafından nihai ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda söz konusu taahhütlere uyulması için projeyle ilgili Bakanlıkça/Valilikçe bir defaya mahsus olmak üzere süre verilebilir. Bu süre sonunda taahhüt edilen hususlara uyulmaz ise yatırım durdurulur. Yükümlülükler yerine getirilmedikçe durdurma kararı kaldırılmaz. 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.

Proje sahibinin değişmesi MADDE 21 – (1) Proje sahibinin herhangi bir nedenle değişmesi durumunda; projenin yeni sahibi, devirle ilgili bilgi ve belgelerin tasdikli suretini, taahhütnamesini ve imza sirkülerini Valiliğe sunmakla yükümlü olup, projenin önceki sahibinin taahhüt ve yükümlülüklerini, devir tarihinden itibaren, başka bir işleme gerek kalmaksızın üstlenmiş sayılır.

Olağanüstü durumlar ve özel hükümler MADDE 24 – (1) Aşağıdaki projeler için uygulanacak ÇED sürecine ilişkin yöntem Bakanlıkça belirlenir: a) Afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi işlemleri, doğal afetler sonucu yıkılan, bozulan, tahrip olan veya hasar gören herhangi bir yatırımın bulunduğu yerde kısmen veya tümü ile yeniden gerçekleştirilmesi planlanan projeler, b) ÇED Yönetmeliğine tabi olmayan veya Seçme Eleme Kriterlerine tabi olduğu halde proje sahibinin ÇED Raporu hazırlanması talebi üzerine Bakanlıkça uygun görülen projeler,

c) Organize Sanayi Bölgeleri, İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri, Endüstri Bölgeleri, Serbest Bölgeler ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde kurulması planlanan projeler, ç) Stratejik Çevresel Değerlendirme yapılan alanlarda kurulması planlanan projeler, d) Teknoloji değişikliği uygulamak suretiyle, verim artırımına, doğal kaynak kullanımını azaltmaya ve/veya çevre kirliliğini azaltmaya yönelik yapılmak istenilen değişiklikler veya prototip üretim yapan projeler, e) Ek-1 listesi veya Ek-2 listesinde olup, eşik değeri olmayan projelerde yapılacak her türlü değişikliği içeren projeler,

f) “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde yapılacak kapasite artışı ve/veya genişletilmesi planlanan projeler.

Kapsam dışı projeler GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin ilk yayım tarihi olan 7/2/1993 tarihinden önce üretime ve/veya işletmeye başladığı belgelenen projeler Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dışındadır.

Kanuni kapsam dışı projeler GEÇİCİ MADDE 3 – (1) 23/6/1997 tarihinden önce kamu yatırım programına alınmış olup, 29/5/2013 tarihi itibariyle üretim veya işletmeye başlamış olan projeler ile bunların gerçekleştirilmesi için zorunlu olan yapı ve tesisler Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dışındadır.

2872 SAYILI ÇEVRE KANUNUN FAALİYETLERİN DURDURULMASI KONUSUNDA HÜKÜMLERİ İÇEREN 15.MADDESİ. 15. Maddesinin ( Değişik: 26/4/2006-5491/12md.)üçüncü fıkrası Çevresel Etki Değerlendirmesi incelemesi yapılmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. Süre verilmesi ve faaliyetin durdurulması, bu kanunda öngörülen cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez

2872 SAYILI ÇEVRE KANUNUN İDARİ CEZALAR KONUSUNDA HÜKÜMLERİ İÇEREN 20 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNUN İDARİ CEZALAR KONUSUNDA HÜKÜMLERİ İÇEREN 20.MADDESİ. 20. Maddenin (Değişik: 26/4/2006-5491/14 md.) e bendi birinci fıkrası Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere (13.05.2006 tarihinden sonra) yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verilir. Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlüdür

20. Maddenin (Değişik: 26/4/2006-5491/14 md 20. Maddenin (Değişik: 26/4/2006-5491/14 md.) e bendi ikinci fıkrası Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara, her bir ihlal için 10.000 (2015 yılı ihlal ücreti 19.372 TL) idari para cezası verilir.

2015 ÇED RAPORU VE PTD FORMAT BEDELLERİ GELİR KOD NO. HİZMETİN ADI 2015 YILI BİRİM FİYAT(TL) (K.D.V. HARİÇ) K.D.V. (%18) 2015 YILI BİRİM FİYAT(TL) (K.D.V. DAHİL) 112 ÇED Raporu Format Bedeli /Proje Bedeli 0 TL - 1 Milyon TL arası 6.059,32 1.090,68 7.150,00 ÇED Raporu Format Bedeli /Proje Bedeli 1 Milyon TL - 10 Milyon TL arası 11.652,54 2.097,46 13.750,00 ÇED Raporu Format Bedeli /Proje Bedeli 10 Milyon TL - 100 Milyon TL arası 17.245,76 3.104,24 20.350,00 ÇED Raporu Format Bedeli /Proje Bedeli 100 Milyon TL - 1 Milyar TL arası 23.305,08 4.194,92 27.500,00 ÇED Raporu Format Bedeli /Proje Bedeli 1 Milyar TL - 10 Milyar TL arası 37.288,14 6.711,86 44.000,00 ÇED Raporu Format Bedeli /Proje Bedeli 10 Milyar TL ve üzrei 130.508,47 23.491,53 154.000,00 SEÇME ELEME KRİTERLERİNE TABİ PROJE BAŞVURU BEDELİ   Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Proje Başvuru Bedeli/Proje Bedeli 0 TL - 1 Milyon TL arası Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Proje Başvuru Bedeli/Proje Bedeli 1 Milyon TL - 10 Milyon TL arası Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Proje Başvuru Bedeli/Proje Bedeli 10 Milyon TL - 100 Milyon TL arası Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Proje Başvuru Bedeli/Proje Bedeli 100 Milyon TL - 1 Milyar TL arası Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Proje Başvuru Bedeli/Proje Bedeli 1 Milyar TL - 10 Milyar TL arası Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Proje Başvuru Bedeli/Proje Bedeli 10 Milyar TL ve üzrei

EK-1 VE EK-2 LİSTELERİ AÇISINDAN İRDELENDİĞİNDE 2014 YILI ÇED YÖNETMELİĞİNİN ÖNCEKİ YÖNETMELİKLERDEN FARKI NEDİR?? Güneş Enerjisi Projelerinde projenin alan sınırlaması yerine , kurulu güce göre irdeleme yapılmaya başlandı. Rüzgar Santrallerinde türbin sayılarına göre irdeleme yapılırken kurulu güce göre irdeleme yapılmaya başlandı. Konut Projelerinde 1000 konutun üzeri Ek-1 Listesindeyken şimdi bu sınırlama kalktı sadece 500 konut ve üzeri Ek-2 Listesinde AVM projelerinde 50.000 m2 ve üzeri Ek-1 Listesindeyken şimdi Ek-2 Listesine alınmıştır.

Lojistik Merkezleri ilk kez Yönetmelik kapsamına alındı. Meyve püresi, meyve konsantresi veya meyve türevli içecek üretilen tesisler, (1.000.000 litre/yıl ve üzeri) ilk kez Yönetmelik kapsamına alındı. ı) Alkolsüz gazlı içecek üretilen tesisler, (Soda, meyveli soda üreten tesisler hariç) (1.000.000 litre/yıl ve üzeri) ilk kez Yönetmelik kapsamına alındı i) Meyan kökü, demirhindi, şerbetçi otu gibi bitkilerin işlendiği tesisler, (1.000.000 litre/yıl ve üzeri)ilk kez Yönetmelik kapsamına alındı.

Kapasitesi 50. 000-150. 000 eşdeğer kişi ve/veya 10. 000-30 Kapasitesi 50.000-150.000 eşdeğer kişi ve/veya 10.000-30.000 m3/gün olan atık su arıtma tesisleri Yönetmeliğin Ek-2 kapsamına alındı. Elektrolitik veya kimyasal bir proses kullanılarak metal veya plastik maddelerin yüzeylerinin metalle kaplandığı tesisler ve/veya yüzey temizleme işleminin yapıldığı tesisler de daha önce 5-100 m3 havuz hacmine sahip tesisler Ek-2,100 m3 ve üzeri tesisler Ek-1 listesindeyken 2014 tarihli Yönetmelikle bu üst sınır kalktı artık 10 m3 ve üzeri havuz hacmine sahip tesisler Ek-2 Listesinde yer almaktadır.

Bakanlığımızın ÇED Yönetmeliği Uygulamalarıyla İlgili 8. 4 Bakanlığımızın ÇED Yönetmeliği Uygulamalarıyla İlgili 8.4.2015 tarihinde yayınlamış olduğu 2015/3 sayılı Genelgesi

TEŞEKKÜR EDERİM.