ATÖLYE VE MESLEK DERSLERİ ÖĞRETİM METOTLARI 1 1

DERSİN İÇERİĞİ GİRİŞ A-USTA ÖĞRETİCİ Usta Öğreticinin Görevleri Usta Öğreticide Bulunması Gereken Vasıflar B-ÖĞRETİM BASAMAKLARI C-DERSİN PLANLANMASI D-BECERİ ÖĞRETİM METODLARI Anlatım Metodu Gösteri Metodu Deney Metodu Soru-Cevap Metodu E-İŞ VERMEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR (Gitmek istediğiniz başlığın üzerine tıklayın.) 2 2 2

Dersin İçeriği GİRİŞ Bir mesleğe yeni başlayan birine, o mesleği tam anlamıyla öğretebilmek için, önceden bazı çalışmalar yapılmalıdır. Mesleği öğretecek kişinin, mesleğini iyi bilmesinin yanında, en uygun öğretim metodunu seçmesi, uygun bir eğitim-öğretim ortamını hazırlaması ve en önemlisi bütün bunları bir plan dahilinde yapması gerekir. 3 3

Dersin İçeriği Bu dersimizde, usta öğreticide bulunması gereken vasıflar, öğretim planının hazırlanması ve beceri eğitiminde kullanılacak yöntemler üzerinde durulacaktır. Konu Başı 4 4

USTA ÖĞRETİCİNİN GÖREVLERİ USTA ÖĞRETİCİDE BULUNMASI GEREKEN VASIFLAR Dersin İçeriği A-USTA ÖĞRETİCİ USTA ÖĞRETİCİNİN GÖREVLERİ USTA ÖĞRETİCİDE BULUNMASI GEREKEN VASIFLAR 5 5 5

A-USTA ÖĞRETİCİ Dersin İçeriği Konu Başı Dersimize, usta öğreticinin tanımını hatırlayarak başlayalım. Usta Öğretici; ustalık yeterliğini kazanmış; aday çırak, çırak, kalfa ile meslekî ve teknik eğitim okullarından gelen öğrencilerin iş yerindeki eğitiminden sorumlu, meslekî eğitim tekniklerini bilen ve uygulayan kişidir. 6 6

Usta Öğreticinin Görevleri Dersin İçeriği Usta Öğreticinin Görevleri Konu Başı Çırakların eğitiminden sorumlu olan usta öğreticilerin görevlerini üç ana başlıkta toplayabiliriz: Eğitim Görevi, Ölçme-Değerlendirme (kalite-kontrol) Görevi, Organizasyon ve Yönetim Görevi. Şimdi sırası ile bu görevleri inceleyelim: 7 7

Eğitim Görevi Dersin İçeriği Konu Başı Çırakların pratik eğitiminden usta öğretici sorumludur. Yani, çırağa sanatını öğretmek ve onu bütünü ile eğitmek usta öğreticinin görevidir. Ayrıca, 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda da çırakların mesleki eğitiminden usta öğreticilerin sorumlu olduğu açıkça belirtilmektedir. Usta öğreticilerin eğitimle ilgili yapması gereken bazı görevleri şu şekilde sıralayabiliriz: 8 8

Olumlu davranışları ile çıraklara örnek olarak onlara rehberlik etmek. Öğretim metotlarını ve tekniklerini bilmek ve pratik eğitimde uygulamak. Eğitim çalışmalarını iyi planlamak, disiplinli ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak. Çeşitli öğretim araç ve gereçlerinin hazırlanmasını ve kullanılmasını bilmek. Olumlu davranışları ile çıraklara örnek olarak onlara rehberlik etmek. Öğretme arzusunu devamlı olarak eğitime yansıtmak. Çalışmaları objektif olarak değerlendirmek. Dersin İçeriği Konu Başı 9 9

Ölçme-Değerlendirme Görevi Dersin İçeriği Konu Başı Öncelikle ölçme ve değerlendirmenin tanımını hatırlayalım. Ölçme; kendi cinsinden seçilmiş bir birimle, kendi cinsinden bilinmeyen bir değeri karşılaştırmaktır. Değerlendirme; yapılan tüm faaliyetler için yargıya varma işidir. Usta öğretici, çırakların yaptığı işleri, uygun ölçme yöntemleri kullanarak ölçmeli ve yaptığı değerlendirme sonucu eksik gördüğü konular varsa bunları tamamlamalıdır. 10 10

Ölçme değerlendirme yapan bir usta öğretici; Dersin İçeriği Ölçme değerlendirme yapan bir usta öğretici; Teknolojiyi iyi bilmelidir. Bir insanın nasıl öğreneceğini, becerilerini nasıl geliştireceğini bilmelidir. Çırakların iş ortamında karşılaşacağı güçlükleri ortadan kaldırmalıdır. Mesleğindeki iş ve işlemleri en iyi şekilde yapabilmeli ve gösterebilmelidir. Konusunu etkinlikle anlatabilmeli, öğrencinin ilgisini sürdürebilmelidir. Konu Başı 11 11

Organizasyon ve Yönetim Görevi Dersin İçeriği Konu Başı Organizasyon; usta öğreticinin, kaynakları ekonomik ve verimli bir şekilde kullanarak işyerinde sorunsuz işleyen bir düzen kurma işlemidir. 12 12

Organizasyon ve yönetim görevinin içeriğinde şu konular yer alır: İşyerinin yapısını her bakımdan geliştirmek. Yetki ve sorumluluk paylaşımını net olarak belirlemek ve dağıtımı yapmak. Gerekli yetki ve sorumluluk paylaşımını yaptıktan sonra, her personele görevinin gereklerini anlatmak ve başarılı olmaları için onlara yardımcı olmak. İşbirliğini geliştirmek için gerekli olan altyapıyı hazırlamak. Dersin İçeriği Konu Başı 13 13

Usta Öğreticide Bulunması Gereken Vasıflar Dersin İçeriği Konu Başı Bir öğretim sürecinin başarıya ulaşması için öğretim malzemeleri ve fiziki imkanların yeterli olması tek başına bir şey ifade etmez. Bu fiziki imkanları etkin bir şekilde kullanacak düzeyde bilgi ve beceriye sahip teknik elemanlar olmalıdır. Usta öğreticiden beklenen, yıllar içinde kazandığı mesleki bilgi ve birikimini çeşitli öğretim metotlarını kullanarak etkin bir şekilde çalışanlara aktarmasıdır. 14 14

İyi bir usta öğreticide bulunması gereken vasıfları şu şekilde sıralayabiliriz: Dersin İçeriği Konu Başı Mesleki yeterlilik. Öğretim tekniklerinde yeterlilik. Kaynak buluculuk ve yaratıcılık. Değerlendirme alışkanlığı. Öğretme istek ve arzusu. İyi insani ilişkiler kurma ve geliştirme yeteneği. Şimdi bu özellikleri sırası ile inceleyelim. 15 15

Dersin İçeriği 1.Mesleki Yeterlilik Konu Başı Bir eğitim-öğretim çalışmasında, başarıya ulaşmanın ilk şartı, eğitim programını uygulayan kişinin yeterli düzeyde bilgi ve beceriye sahip olmasıdır. Ayrıca bilmelidir ki, zaman içinde bazı bilgi ve beceriler önemini kaybederken yerini yenileri almaktadır. Bu bakımdan, usta öğretici sürekli olarak kendini yenilemeli ve teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek uyum sağlamalıdır. 16 16

2.Öğretim Tekniklerinde Yeterlilik Dersin İçeriği 2.Öğretim Tekniklerinde Yeterlilik Konu Başı Mesleki eğitimde, kullanılacak öğretim tekniklerinin planlanması çok önemlidir. Çünkü, çırakların öğrenme istekleri, kapasiteleri, anlama kabiliyetleri vb. konular farklılık gösterir. Usta öğretici, bu farklılıkları dikkate alarak gerekirse her çırak için ayrı bir öğretim metodu kullanmalıdır. Kısacası vasıflı bir usta öğretici şu özellikleri taşımalıdır: 17 17

Çıraklara verdiği eğitimi planlayabilme yeteneğine sahip olmalıdır. Beceri öğretim metotlarını kavrayarak etkili bir şekilde uygulayabilmelidir. Teknik bilgisi çok iyi olmalı ve bunu çıraklara nasıl öğreteceğini iyi bilmelidir. Öğretim metotlarını gerekirse fertlere ve şartlara göre değiştirerek uygulayabilmelidir. Çıraklara verdiği eğitimi planlayabilme yeteneğine sahip olmalıdır. İş yeri ortamında, çıraklar ve kalfalar arasında ortaya çıkabilecek problemleri çözebilecek yeteneğe sahip olmalıdır. Dersin İçeriği Konu Başı 18 18

3.Kaynak Buluculuk ve Yaratıcılık Dersin İçeriği Konu Başı Usta öğretici, verdiği mesleki eğitimle ilgili olarak yeni kaynakları araştırmalı ve yaratıcı niteliğe sahip olmalıdır. Vasıflı bir usta öğretici; Yaptığı işle ilgili yeni bir proje üzerinde çalışmalı, en azından fikir üretebilmelidir. Yeni bir ders aracı geliştirebilmelidir. Çırakların başarısını daha etkili ölçmek için kendine has metotlar geliştirebilmelidir. 19 19

4.Değerlendirme Alışkanlığı Dersin İçeriği İyi bir eğitim-öğretimde, ara değerlendirmeler yapmak çok önemlidir. Çünkü hedeflenen başarıya ulaşmak için eksiklerin zamanında tespit edilerek düzeltilmesi gerekir. Bu bakımdan usta öğretici, öğretim sırasında ara değerlendirmeler yaparak çırağın istenilen hedefe uygun şekilde ilerleyip ilerlemediğini değerlendirmelidir. Usta öğretici, yaptığı değerlendirmeler sonucunda eksik gördüğü kısımları tamamlayarak öğrenmenin tam olmasını sağlamalıdır. Konu Başı 20 20

5.Öğretme İstek ve Arzusu Dersin İçeriği 5.Öğretme İstek ve Arzusu Konu Başı İyi bir usta öğreticinin pek çok vasfı vardır. Ancak bunların içerisinde belki de en önemlisi mesleğini öğretme istek ve arzusudur. Kişi, mesleki bilgi ve beceri anlamında çok iyi olabilir. Ancak, bu bilgi ve beceriyi başkalarına aktarma konusunda istekli olmaz ise verdiği eğitimin başarılı olma ihtimali çok azdır. Bu bakımdan, çıraklarda beklenen davranış değişiklikleri meydana gelene kadar usta öğretici sabırla görevini yapmalıdır. 21 21

Dersin İçeriği Öğretimde istenilen sonuca ulaşabilmek için, usta öğreticinin ilgisi; çırağa ne öğretmeye çalıştığı değil, onun ne kadar öğrenebildiği üzerinde yoğunlaşmalıdır. Konu Başı 22 22

6.İyi İnsani İlişkiler Kurma ve Geliştirme Yeteneği Dersin İçeriği Konu Başı Mesleki eğitimde başarılı olmanın yollarından biri de, iyi insani ilişkiler kurmaktan geçer. İnsanlar arası iyi ilişkiler eğitim-öğretim üzerinde olumlu etkiler yapar. Olumlu davranışlar, öğrenmeyi artırırken bilgi ve becerilerin kalıcı olmasını sağlar. Çırakları ile iyi ilişkiler kuran bir usta öğretici, etkili ve kalıcı bir mesleki eğitim verme konusunda avantaj sağlar. 23 23

B-ÖĞRETİM BASAMAKLARI Dersin İçeriği Öğretme, ferdin öğrenmesini arttırma ve kolaylaştırma sürecidir. Öğreticinin her faaliyeti ve davranışı bu amaca yönelik olmalıdır. Öğrenme, kişisel bir durumdur. Öğrenci, gurup içersinde bulunsun veya bulunmasın fert olarak öğrenir. Ancak, gurup içinde olması öğrenme üzerinde olumlu veya olumsuz etki yapabilir. Öğrenme öğrencinin mesuliyetindedir. Ancak, usta öğretici öğrenme için uygun şartları oluşturmalıdır. 24 24

Öğrenmede etkili faktörler şunlardır: Fiziki faktörler, Dersin İçeriği Öğrenmede etkili faktörler şunlardır: Fiziki faktörler, Zihni faktörler, Duygusal faktörler. Konu Başı 25 25

Öğretim faaliyetlerini meydana getiren dört temel basamak şunlardır: Dersin İçeriği Öğretim faaliyetleri dört temel basamaktan meydana gelir. Öğretim, bu dört basamak esas alınarak planlanır. Uygulamada bu plana genel hatları ile bağlı kalınmalıdır. Öğretim faaliyetlerini meydana getiren dört temel basamak şunlardır: 1-Hazırlık, 2-Takdim, 3-Uygulama, 4-Kontrol (test). Konu Başı 26 26

1.Hazırlık Dersin İçeriği Konu Başı Hazırlık; etkili bir öğretim yapabilmek için, öğretime başlamadan önce yapılması gereken işlemleri ifade eder. Her meslek yeni öğrenene başlangıçta zor gelir. Bu nedenle, öğretici mümkün olduğu kadar mesleki eğitimde basit ve kolay anlaşılır bir dil kullanmalıdır. 27 27

Malzeme listesi hazırlanmalı. Teknolojik bilgi hazırlığı yapılmalı. Dersin İçeriği Bu nedenle; Yapılacak işle ilgili -mümkünse- resim veya benzeri görsel materyallerler kullanılmalı. Malzeme listesi hazırlanmalı. Teknolojik bilgi hazırlığı yapılmalı. Varsa, önceden yapılan benzer işler gözden geçirilerek yapılan hataların tekrarlanması engellenmelidir. Konu Başı 28 28

2.Takdim Takdim; öğreticinin konuyu anlattığı safhadır. Dersin İçeriği Konu Başı Takdim; öğreticinin konuyu anlattığı safhadır. Gerekli açıklamalar ve varsa gösteriler bu aşamada yapılır. Öğrencinin dikkatini dağıtıcı detaylı bilgilerden kaçınılmalıdır. Öğrenci gerekli bilgiyi almış ve konuya ilgi duyarsa detay bilgileri kendisi araştıracak veya soracaktır. Öğrenci için gerçek öğrenme, bu noktada başlamıştır. 29 29

Takdim, kısaca şu şekilde ifade edilebilir: Dersin İçeriği Konu Başı Takdim, kısaca şu şekilde ifade edilebilir: ANLATIN GÖSTERİN YAPIN 30 30

Dersin İçeriği 3.Uygulama Konu Başı Bu safhada, öğrenci öğreticinin gözetimi altında bir işi yapmaya başlar. Yani bu safhaya bir nevi deneme safhasıdır diyebiliriz. Öğrencinin ilk denemeleri eksik ve hatalı olabilir. Öğretici, bu güçlükleri aşmak amacıyla öğrenciye tekrar deneme fırsatı vererek yardımcı olmalıdır. Beceri öğretiminde öğretilen işlemler, çırak hedeflenen seviyeye ulaşıncaya kadar tekrarlanmalıdır. 31 31 31

Dersin İçeriği 4.Kontrol (test) Konu Başı Kontrol; öğrencilerin yapmaları beklenen işleri etkili ve emniyetli olarak yapabildiğinin tespit edilmesidir. Bu safhada, öğrenciden herhangi bir yardım almadan belirli işleri yapabilmesi beklenir. Öğretimin başarılı olduğunun gerçek delili budur. Bu safhanın değerlendirilmesi sonucunda, öğrencinin daha ileri seviyede işleri yapıp yapamayacağı sonucuna varılır. 32 32 32

Bu aşamanın sonunda, tespit edilen hatalar, iş üzerinde ilgili çırak ve kalfaya anlatılmalıdır. Hataların meydana geliş sebebi çırak ve kalfalarla birlikte tespit edilmeli, bir daha olmaması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Dersin İçeriği Konu Başı 33 33 33

Dersin İçeriği C-DERSİN PLANLANMASI Öğrencinin kazandığı her yeni kavram, ilke ve beceri, öğretim süresince kazanacağı diğer davranışlar için bir basamak meydana getirir. Öğrencinin kazandığı her yeni beceri çıkmakta olduğu bir basamaktır. Her basamak ise bir evvelkine bağlıdır. Çırağın yeni bir şey öğrenmesi ancak bir önceki basamağı kullanması ile mümkündür. 34 34

Dersin İçeriği Önceki basmaklar çıkılmadan üst basamaklara çıkılamayacağından yola çıkarak şunu söyleyebiliriz: Çırak ve kalfaların eğitimi sırasında, öncelikle kolay olan bilgi ve beceriler kazandırılmalıdır. Bu nedenle birbirini takip eden işlem basamakları, belirli aralıklarla planlanmalı ve öğrenciye bu sıraya göre verilmelidir. Bunun sonucunda, işlem basamakları pekiştirilerek geçileceği için konular arasında herhangi bir kopukluk meydana gelmeyecektir. Konu Başı 35 35

D-BECERİ ÖĞRETİM METODLARI Dersin İçeriği D-BECERİ ÖĞRETİM METODLARI ANLATIM METODU GÖSTERİ METODU DENEY METODU SORU-CEVAP METODU 36 36 36

D-BECERİ ÖĞRETİM METODLARI Dersin İçeriği D-BECERİ ÖĞRETİM METODLARI Konu Başı Öğrenme; öğretim faaliyetleri sonucunda, kişinin yeni davranışlar kazanması veya davranışlarında değişiklik meydana gelmesidir. Beceriye yönelik öğrenmenin başarılı olabilmesi için şu hususlara dikkat edilmelidir: İşlemler birbirini tamamlayarak yeni bir işlemi meydana getirmeden önce, her işlem mutlaka öğretilmelidir. 37 37

Dersin İçeriği Bu şekilde öğrenci, işlem basamaklarıyla işlemin bütünü arasındaki ilişkiyi gördüğü zaman daha etkili olarak öğrenir. Beceri eğitiminde, öğrenmenin etkili ve kalıcı olması için, sık sık tekrar yapılmalıdır. Birden fazla duyu organına hitap etmek öğretimin daha etkili olmasını sağlar. Konu Başı 38 38

Yalnız işiterek % 20 kalıcı bilgi, Yalnız görerek % 30 kalıcı bilgi, Dersin İçeriği Yalnız işiterek % 20 kalıcı bilgi, Yalnız görerek % 30 kalıcı bilgi, İşiterek ve görerek % 50 kalıcı bilgi, İşiterek, görerek ve tartışarak % 70 kalıcı bilgi, İşiterek, görerek, tartışarak, deneyerek ve kullanarak % 90 kalıcı bilgi elde edilir. Konu Başı 39 39

Beceri Öğretiminde Kullanılan Metotlar Dersin İçeriği Beceri Öğretiminde Kullanılan Metotlar Anlatım Gösteri Soru-Cevap Deney Konu Başı 40 40

1-Anlatım Metodu Dersin İçeriği Konu Başı Konunun, problemin, olayın veya oluşumun, çıraklara sözlü olarak aktarılmasıdır. Eğitim vasıtasıyla kısa zamanda organize bilgi sunulmak isteniyorsa, kullanılacak en iyi metottur. Bilgi düzeyindeki davranışların kazandırılmasında çok etkili bir metottur. Bu metodun iyi kullanılabilmesi, ustanın kişiliğine, bilgisine, ses tonuna, konuşma gücüne, jest ve mimiklerine bağlıdır. Kaynak: TÜRKİYE SANAL EĞİTİM BİLİMLERİ KÜTÜPHANESİ  (Afyon Kocatepe Üniversitesi) 41 41

Grup eğitiminde kolaylık sağlar. Faydaları: Grup eğitiminde kolaylık sağlar. Kısa zamanda çok kişiye yönelik öğretim faaliyeti yapılabilir. Her türlü bilgi, gözlem, araştırma ve inceleme bu yolla öğrencilere aktarılabilir. Bu metotla, belli bir sıraya göre plânlanmış bilgilerin aktarımı kolay olur. Bu metot, diğer metotlarla birlikte mutlaka kullanılır. Dersin İçeriği Konu Başı 42 42

Görmeye dayalı bilgilerin bu metotla öğretilmesi çok zordur. Sakıncaları: Bu metotla, sadece işitme organına hitap edilir. (Oysa eğitimde ne kadar çok duyu organı kullanılırsa o kadar iyi olur). Görmeye dayalı bilgilerin bu metotla öğretilmesi çok zordur. Öğrencilerin aktif olmalarını engeller. Bu metot, öğrencileri araştırma ve inceleme yapma yerine, kalıplaşmış bilgileri ezberlemeye teşvik keder. Öğretilenler çabuk unutulur. Dersin İçeriği Konu Başı 43 43

2-Gösteri Metodu Dersin İçeriği Konu Başı Konunun, problemin, olayın veya oluşumun, çıraklara görsel eğitim-öğretim araçları kullanılarak aktarılmasıdır. Birden fazla duyu organına hitap edildiğinde öğretiminin daha etkin olduğunu biliyoruz. Bu bakımdan, çıraklar ustanın gösteri olarak sunduğu beceriyi, çok daha etkin olarak kavrayacaktır. 44 44

Öğretici öğretmek istediği beceriyi gösterebilir. Dersin İçeriği Faydaları: Çırağın birçok duyu organı devreye sokulduğu için, daha sağlam ve kalıcı bilgiler oluşturulur. Öğretici öğretmek istediği beceriyi gösterebilir. Anlatım metodundaki anlaşılamayan konular gözlenebilir hale gelir. Sakıncaları: Algı ve dikkati tam olarak gelişmemiş çıraklarda etkili olmayabilir. Her konuyla ilgili gösteri yapılamayabilir. Konu Başı 45 45

3-Deney Metodu Dersin İçeriği Konu Başı Çırakların, bilgilerini gözlem ve deneyler yaparak kazandıkları, teorik bilgileri pratik olarak uyguladıkları bir metottur. Beceri davranışlarını kazandırmak için en uygun metot bu metottur. 46 46

Yaratıcı düşünceyi geliştirir. Faydaları: Çırak, işin içinde aktif olarak bulunduğu için öğrenme çok etkili olur. Bu yöntem fazla sayıda duyu organına hitap ettiği için öğrenme çok etkili olur. Öğretimde bireysellik ön plana çıktığı için öğrenme de kuvvetli ve etkili olur. Yaratıcı düşünceyi geliştirir. Yapılan yanlışlıklara anında müdahale edilerek doğrusu öğretilebilir. Mesleki eğitimde en etkili yöntemdir. Dersin İçeriği Konu Başı 47 47

4-Soru-Cevap Metodu Dersin İçeriği Usta öğretici, bildiklerini öğrenciye çeşitli yöntemler kullanarak öğretmeye çalışır. Bu metot, öğretim sırasında sorulan karşılıklı soruların cevaplanmasıdır. Soru sormak, öğrenmenin ilk adımıdır. Kafasında konu hakkında soru oluşturan çırak, problemin farkına varmış, çözüm yolu aramaya başlamış demektir. Çırağa, bilimsel yöntemlerle cevap arama yolu öğretilirse, öğrenme gerçekleşmeye başlamış demektir. Konu Başı Kaynak: TÜRKİYE SANAL EĞİTİM BİLİMLERİ KÜTÜPHANESİ  (Afyon Kocatepe Üniversitesi) 48 48

Kişinin kendisini ifade etme gücünü geliştirir. Faydaları: Çırak başkalarını dinlemesini ve kendi fikirlerini nazik, mantıklı, etkili bir tarzda söylemesini öğrenir. Kişinin kendisini ifade etme gücünü geliştirir. Çırağın derse aktif olarak katılması sağlanır. Çırağı sosyalleştirerek, arkadaşları ile sağlıklı ilişki kurmasını sağlar. Farklı fikirlerin demokratik bir şekilde ifade edilmesini ve buna bağlı olarak ta farklı fikirlere saygı duymayı öğretir. Dersin İçeriği Konu Başı 49 49

Dersin İçeriği Sakıncaları: Sık sık soru sorup cevap istemek çırak açısından zamanla sıkıcı hale gelebilir. Özellikle çırak “bilmiyorum”a alışırsa öğrenme isteği azalabilir. Soruları doğru cevaplayamayan çırak, zamanla kendine güvenini kaybederek bildiği sorulara da cevap vermek istemeyebilir. Sorulara cevap veremeyen veya yanlış cevap veren çırak, arkadaşlarına karşı mahcup olur ve içine kapanır. Konu Başı 50 50

E-İŞ VERMEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Dersin İçeriği E-İŞ VERMEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Öncelikle, verilecek iş, çırağın bilgi ve beceri seviyesine uygun olmalıdır. Çırağın o anki psikolojik durumu dikkate alınmalıdır. Çırakların yaşları itibariyle ergenlik çağında oldukları göz önünde bulundurulmalıdır. Ergenlik dönemini, “bireyin toplum tarafından bir çocuk gibi görülmediği, ancak tam bir yetişkin gibi de sayılmadığı dönem” olarak tanımlayabiliriz. 51 51

Dersin İçeriği Ergenlik dönemi yaş sınırları; ülkelere, iklimlere ve kişilere göre değişim göstermekle birlikte aşağıdaki sınırlar genel olarak kabul edilmiştir. Kızlar (11-18 yaş) Erkekler (13-18 yaş) Konu Başı 52 52

Dersin İçeriği Ergenlik dönemi özellikleri, bireylerde farklılık göstermekle birlikte, bazı özellikler benzerlik göstermektedir. Benzerlik gösteren özelliklerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz: Bu dönemde, bedensel büyüme hızlanırken, ruhsal olgunlaşma aynı hızda değildir. Duyguları çok hızlı iniş-çıkış gösterir. Çabuk sevinir çabuk üzülür. Kendisine tanınan hakları yetersiz bulur. Ev ve iş yerindeki kuralların çokluğundan yakınır. Konu Başı 53 53

Sık sık bir şeyler devirip kırar. Dağınık ve savruktur. Sık sık bir şeyler devirip kırar. İlgileri artmış, gelgeç hevesleri çoğalmıştır. Süse ve giyime düşkünlük gösterir. Genç kız, ayna karşısında saatler geçirir. Yüksek sesli müzik dinlemeye bayılır. Dersin İçeriği Konu Başı 54 54

Saatlerce odasına kapanır. Duvarlara renkli resimler ve sanatçıların posterlerini asar. Toplumsal olaylara ve politikaya ilgisi artar. Büyüklerle tartışmaya girişir. Anne-babasının hoşuna gitmeyecek davranışlarda bulunmaktan adeta zevk alır. Hayranlıkları ve tutkuları artar. Kendisine yeni örnekler seçer. Hayranı olduğu kişilerin her türlü özelliklerini körü körüne beğenir. Dersin İçeriği Konu Başı 55 55

Bir şeyler yapmak, başarılı olmak eğilimi çok güçlenir. Dersin İçeriği Ergenlik çağında ortaya çıkan değişikliklerin tümü olumsuz değildir. Ruhsal alanda yaşanan çalkantıların yanında, bireyde pek çok olumlu gelişme de gözlenir. Bireyin düşünme yeteneğinde önemli değişmeler olur. Soyut kavramları daha iyi anlar ve kullanır. Bir şeyler yapmak, başarılı olmak eğilimi çok güçlenir. Toplumsal olaylara ilgisi artar. Konu Başı 56 56

Duygu ve düşüncelerini inançla savunur. Dersin İçeriği Duygu ve düşüncelerini inançla savunur. İlgi alanı genişler ve çeşitlilik kazanır. Seçtiği meslekle ilgili düşünceleri netlik kazanır. Konu Başı 57 57

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… Dersin İçeriği KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… 58 58