STRATEJİK PLANLAMA

Stratejik planın hazırlanmasına başlarken;  Güçlü bir planlama ekibi kurulmalı  Bu konu tüm kurum çalışanlarına duyurulmalı,  Kurum genelinde eğitim faaliyetleri düzenlenmelidir.  Stratejik planlamanın önemine yöneticiler başta olmak üzere tüm kurum çalışanlarının inanması sağlanmalıdır.

Stratejik planlama çalışmalarının başarısı büyük ölçüde plan öncesi hazırlıkların yeterli düzeyde yapılmasına bağlıdır.

 Planlama çalışmalarının sahiplenilmesinin sağlanması  Organizasyonun oluşturulması  İhtiyaçların tespit edilmesi  İş planının oluşturulması  Hazırlık programının yapılması Stratejik planlama hazırlığı beş aşamada sağlanır:

STRATEJİK PLAN HAZIRLIK AŞAMALARI;  Durum Analizi  Geleceğe Bakış  İzleme ve Değerlendirme

 Durum Analizi 1.Tarihi Gelişim 2.Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi 3.Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerinin Belirlenmesi 4.Paydaş Analizi 5.Kuruluş İçi Analiz ve Çevre Analizi

1.Tarihi Gelişim Kuruluşun hangi tarihte hangi amaca hizmet etmek için kurulduğu ve geçirdiği kritik aşama ve değişimlerin değerlendirildiği bölümdür.

2. Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi  Kuruluşun mevzuattan kaynaklanan yükümlülükleri tespit edilir.  Faaliyet alanını düzenleyen mevzuat gözden geçirilir ve yasal yükümlülükler listesi oluşturulur. ! Yasal yükümlülükler ve mevzuat analizinin çıktıları daha sonraki aşamada faaliyet alanlarının belirlenmesine ve kuruluşun misyonunun oluşturulmasına katkı sağlar. MEB MEVZUATI

3. Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerinin Belirlenmesi Kuruluşun ürettiği temel ürün ve hizmetler belirlenir ve belirli faaliyet alanları altında toplulaştırılır.

4. Paydaş Analizi 1)Paydaşların tespiti, 2)Paydaşların önceliklendirilmesi, 3)Paydaşların değerlendirilmesi, 4)Görüş ve önerilerinin alınması ve değerlendirmesi aşamalarından oluşur.

PAYDAŞLAR Yararlanıcılar İç Paydaşlar Dış Paydaşlar Kuruluşun, Faaliyetleri ile ilgili olanlar kimlerdir? Faaliyetlerini yönlendirenler kimlerdir? Hizmetlerinden yararlanan kimlerdir? Faaliyetlerinden etkilenenler kimlerdir? Faaliyetlerini etkileyenler kimlerdir?

5. Kuruluş İçi Analiz ve Çevre Analizi 5.1. Örgütsel yapı : Bu aşamada okul/kurumun teşkilat şeması, şubeler, bölümler, birimler, atölye/işlik durumu, sınıflar vb. ortaya konulur. Bu birimler arasında iletişimin (haberleşme, bilgi alış-verişi) nasıl sağlandığı belirtilir. Bu aşamada okul/kurumun teşkilat şeması, şubeler, bölümler, birimler, atölye/işlik durumu, sınıflar vb. ortaya konulur. Bu birimler arasında iletişimin (haberleşme, bilgi alış-verişi) nasıl sağlandığı belirtilir.

5.2. İnsan kaynakları: Okul/kurumda çalışanlar ve görevleri belirlenir. Ayrıca;  Kurumun sahip olduğu toplam norm kadro sayısı  Çalışan toplam personel sayısı  İhtiyaç duyulan branşlar ve ihtiyaç sayısı  Buna bağlı olarak yapılan istihdam sayısı,  Personelin nasıl atandığı?  Varsa geçici personelin alındığı kaynağı,  Kadrosu olmayıp da sözleşmeli çalıştırılan personelin sayısı,  Eğitim düzeyi, gönüllü olarak aldığı diğer görevler,  Okul/kuruma son -en az- iki yılda gelen giden personel sayısı mümkün ise neden okul/kurumdan tayin istedikleri,  Ortalama okulda/kurumda çalışma yılı,  Ortalama hizmet içi eğitim saati,  Çalışana verilen ödül ve ceza sayısı. gibi hususlar tablo halinde düzenlenebilir.

5.3.Teknolojik düzey: Okul/kurumun teknolojik altyapısı ve teknolojiyi kullanabilme düzeyi belirlenir. Okul/kurumlarda derslerde ve ders dışı etkinliklerde kullanılmakta olan araç gereçlerin sayısı ve ihtiyaç durumu belirlenmelidir. Bu aşamada okul/kurumda hangi işlemlerin elektronik ortamda yapıldığı, gelecekte hangi iş ve işlemlerin elektronik ortamda yapılmasının düşünüldüğü de belirtilmelidir.

5.4. Mali kaynaklar: Kurumun mali kaynakları, bütçe büyüklüğü, döner sermaye, okul-aile birliği gelirleri, kantin, otopark vb. gelirler ve harcama kalemleri ortaya konulur. Bütçe işlemlerinin kim tarafından yürütüldüğü belirtilir. Enflasyon oranı da dikkate alınarak plan dönemi boyunca gerçekleşecek kaynak artışı tahmini olarak belirlenir.

5.5. İstatistiki veriler : Okul/kurumla ilgili her türlü sayısal veriler geriye dönük olarak verilir. İstatistikî veriler kapsamında incelenecek hususlardan birkaç örnek ; Öğrenci durumu ( genel mevcut, ortalama sınıf mevcudu, mevcudu en fazla olan ve en az olan sınıf mevcudu sayısı, kaynaştırma eğitimine tabi öğrenci sayısı vs) Öğrenci kursları, ( kurs açılan dersler, katılan öğrenci sayısı, görev alan öğretmenlerin sayısı, kursun akademik başarıya olan katkısı vs. Okulun akademik başarısı ( ulusal düzeyde yapılan sınavlarda başarı sağlayan öğrenci sayısı ve mevcuda oranı, il başarı sırası, sınfını doğrudan geçen öğrenci sayısı/oranı, sınıf tekrarı yapan öğrenci sayısı/oranı vb) Okulda yapılan sosyal faaliyetlerin (kutlamalar, anma günü, kermes vb) neler olduğu, bunlarda görev alan öğretmen, öğrenci velilerin sayısı, katılım oranı belirtilir. Okulda yapılan kültürel faaliyetlerin (gezi, sergi vb.) neler olduğu, bunlarda görev alan öğretmen, öğrenci velilerin sayısı katılım oranı belirtilir.) Okulun bilimsel araştırmaları, (okulun paydaşlarınca ya da okul paydaşların birisince yapılan bilimsel araştırmalar belirtilir.

5.6. Çevre ve PEST Analizi : Çevre Analizi : Okul için yakın ve genel çevre faktörlerinin karmaşık olması, bu çevre faktörlerinin değişme derecesi bilinmez olmaktan ya da karmaşık olmaktan çıkarılmalıdır. Yani yakın ve genel çevre analiz edilmeli ve bu analiz sonuçları stratejik planlama da kullanılmalıdır. Öncelikli olarak okulun içinde bulunduğu çevre taranmalıdır. Stratejik planlamada bulunacak kişiler, ilçe ve okulun çevresinden kaynaklanan tehditleri, tehlikeleri, beklenmedik şekilde ortaya çıkabilecek sürprizler ile çevresel fırsatları iyice kavramalıdır. İlçenin başarısını arttıracak ve gelişmesini sağlayacak dışsal bilgi ve haberler, yine kurum dışındaki kişi ve kurumlardan toplanmalı, kontrol edilerek doğrulanmalı değerlendirilmeli ve ilgililere aktarılarak, bilgilendirilmelidir

5.6.2.PEST (Politik-Yasal, Ekonomik Sosyo- Kültürel,Teknolojik, Ekolojik, Etik) Değişkenler Analizi Çevre analizinde; kuruluşu etkileyebilecek dışsal değişimler ve eğilimler değerlendirilir. PEST Analizi, politik, ekonomik, sosyo-kültürel ve teknolojik çevresel faktörlerin incelenerek önemli ve hemen harekete geçilmesi gerekenleri tespit etmek ve bu faktörlerin, olumlu veya olumsuz kimleri etkilediğini ortaya çıkarmak için yapılan analizdir. Bu dört faktörden ayrıca ekolojik ve etik çevresel faktörlerinde incelenmesi gerekir.

Politik ve Yasal EtmenlerEkonomik Çevre Değişkenleri İlçe, il ve bakanlık stratejik planlarının incelenmesi, Yasal yükümlülüklerin belirlenmesi, Personelin yasal hak ve sorumlulukları, Oluşturulması gereken kurul ve komisyonlar, İlçe ve okul çevresindeki politik durum, Okulun bulunduğu çevrenin genel gelir durumu, İş kapasitesi, Okulun gelirini arttırıcı unsurlar, Okulun giderlerini arttıran unsurlar, Tasarruf sağlama imkânları, İşsizlik durumu, Mal-ürün ve hizmet satın alma imkânları, Kullanılabilir gelir Sosyo Kültürel DeğişkenleriTeknolojik Değişkenler Kariyer beklentileri, Ailelerin ve öğrencilerin bilinçlenmeleri, Aile yapısındaki değişmeler (geniş aileden çekirdek aileye geçiş, erken yaşta evlenme vs.), Nüfus artışı, Göç, Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, Doğum ve ölüm oranları, Hayat beklentilerindeki değişimler (Hızlı para kazanma hırsı, lüks yaşama düşkünlük, kırsal alanda kentsel yaşam), Beslenme alışkanlıkları, Kentsel dönüşüm projeleri. MEB teknoloji kullanım durumu E- devlet uygulamaları, E-öğrenme, internet olanakları, Okulun sahip olmadığı teknolojik araçlar bunların kazanılma ihtimali, Çalışan ve öğrencilerin teknoloji kullanım kapasiteleri, Öğrenci ve çalışanların sahip olduğu teknolojik araçlar, Teknoloji alanındaki gelişmeler Okulun yeni araçlara sahip olma imkanları, Teknolojinin eğitimde kullanımı

Ekolojik ve doğal çevre değişkenleriEtik ve ahlaksal değişkenler Hava ve su kirlenmesi, Ormansızlaşma, Toprak yapısı, Bitki örtüsü, Doğal kaynakların korunması için yapılan çalışmalar, Çevrede yoğunluk gösteren hastalıklar, Doğal afetler (deprem kuşağında bulunma, kuş gribi, kene vakaları vb.) Örf, Adet, Teamül, Mesleki etik kuralları

Üst Politika Belgeleri : Özellikle; MEB Stratejik Planı, Hazırlanan MEB Stratejik Planı İlgili Genel Müdürlüklerin Stratejik Planları, İl Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı, İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı, Özel İdare ve varsa Belediye Stratejik Planları incelenmelidir. Diğer üst politika belgelerinde eğitim ile ilgili hedefler.

SWOT (GZFT) Analizi: Bir mevcut Durum Analizidir. Strengths (Güçlü Yönler) Weaknesses (Zayıflıklar) Opportunities (Fırsatlar) Threats (Tehditler)

SWOT analizi, örgütün hem kendi iç durum değerlendirmesine, hem de örgüt dışındaki durumun analiz edilmesine imkan sağlar. Özetle, SWOT analizi iç ve dış durum analizini içeren bir stratejik yönetim tekniğidir.

S - Güçlü yönler kuruluşun amaçlarına ulaşması için yararlanılabileceği olumlu hususlardır. W - Zayıf yönler ise kuruluşun başarılı olmasına engel teşkil edebilecek eksiklikler, diğer bir ifadeyle, aşılması gereken olumsuz hususlardır. Belirlenecek güçlü yönler kuruluşun hedeflerine, zayıf yönler ise kuruluşun alacağı tedbirlere ışık tutacaktır.

O - Fırsatlar, kuruluşun kontrolü dışında gerçekleşen ve kuruluşa avantaj sağlaması muhtemel olan etkenler ya da durumlardır. T- Tehditler ise, kuruluşun kontrolü dışında gerçekleşen, olumsuz etkilerinin engellenmesi veya sınırlandırılması gereken unsurlardır.

STRATEJİK PLAN ORGANİZASYONU STRATEJİK PLAN MEVCUT DURUM TARİHİ GELİŞİM YASAL YÜKÜMLÜLÜKL ER ÜRÜN VE HİZMETLER PAYDAŞ ANALİZİ KURUM İÇİ ANALİZ Örgüt Yapısı İnsan Kaynakları Teknoloji Mali Kaynaklar İstatistiki veriler ÇEVRE ANALİZİ PEST Üst Politika Belgeleri GZFT ANALİZİ GELECEĞE BAKIŞ MİSYON VİZYON DEĞERLER TEMALAR AMAÇLAR VE HEDEFLER PERFORMANS GÖSTERGELER İ FAALİYET/PROJ ELER STRATEJİLER İZLEME VE DEĞERLENDİR ME RAPORLAMA