REHBERL İ K DERS İ Ö ğ r.Gör. Dr. D İĞ DEM MÜGE S İ YEZ

DERSİN İÇERİĞİ Rehberlik, E ğ itim ve Rehberlik İ li ş kisi, Rehberli ğ in İ lkeleri, Rehberlik Türleri E ğ itsel, Ki ş isel ve Mesleki Rehberlik Bireyi Tanıma Teknikleri Özel E ğ itim ve Rehberlik Ara sınav PDR’de Program Geli ş tirme, Okullarda Önleyici Rehberlik Çalı ş maları Okullarda Önleyici Rehberlik Çalı ş maları Okullarda Önleyici Rehberlik Çalı ş maları Final sınavI

Rehberlik ve E ğ itim Arasındaki İ Li ş ki Geleneksel E ğ itim Anlayı ş ı Ö ğ retim ve Yönetim Ça ğ da ş E ğ itim Anlayı ş ı Ö ğ retim Yönetim Ö ğ renci Ki ş ilik Hizmetleri

Ö ğ.Ki ş. Hiz. Sa ğ lık Hizmetleri Sosyal Yardım Hizmetleri Sosyo- kültürel Hizmetler Özel Yeti ş tirme Hizmetleri Rehberlik Hizmetleri

rehberlik Bireyin en verimli ş ekilde geli ş mesini ve doyum verici uyumlar sa ğ lamasında gerekli olan tercihlerini, yorumları planları yapmasına ve kararları vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanması ve bu tercih ve kararları yürütmesi için bireye yapılan sistemli ve profesyonel bir yardımdır (Tan, 1992). Bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması, ve do ğ ru kararlar vererek özünü gerçekle ş tirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir (Kuzgun, 1992) Kendini anlaması, problemlerini çözmesi gerçekçi kararlar alması kapasitesini geli ş tirmesi çevresine dengeli ve sa ğ lıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekle ş tirmesi için uzaman ki ş ilerce yapılan psikolojik yardımlardır (Ko ğ lu, 1994)

REHBERLİK TANIMINDAKİ ORTAK ÖĞELER  Reh. Hiz. Öğrencinin gelişmesini ve uyumunu sağlamaya yöneliktir.  Bu yardım sistemli olarak ve profesyonel düzeyde sunulmalıdır  Rehberlik bir süreçtir. Çeşitli aşamaları içerir ve süreklilik gösterir.

REHBERLİĞİN AMACI  Rehberliğin en temel amacı bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır.  Bu amaca ulaşabilmek için ise;  Bireyin kendini tanımasına (ben kimim? Özelliklerim nelerdir? Güçlü ve zayıf yanlarım? İlgi ve eğilimlerim? İhtiyaç ve problemlerim neler)  Kendini anlaması ve kabul etmesi  Bulunduğu çevreyi ve ortamı tanıma  Ben ne yapabilirim? Ne yapmalıyım?  KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME

Kendini Gerçekle ş tirme süreci (Maslow’un Gereksinimler Hiyerar ş isi) Kendini Gerçekleştirme Saygı Ait olma Sevgi Güvenlik Fizyolojik Gereksinimler

Rehberli ğ in ortaya çıkmasını sa ğ layan nedenler A- Sosyo-Kültürel ve ekonomik etmenler 1. Hızlık de ğ i ş meler sonucu topluma uyumun güçle ş mesi Bilimde ve teknolojide geli ş meler, Kültürel alı ş veri ş in hızlanması İ nançlar ve de ğ erlerindeki de ğ i ş meler, Nüfüs artı ş ı ve göç Ku ş aklararası çatı ş malar, Suç i ş leme oranının artması Ruhsal boz., hastalıklarının artması 2. Aile yapısının de ğ i ş mesi Çekirdek aileye geçi ş, çocuk e ğ itiminde ailenin rolünü etkileyen çevresel etmenlerin artması, Ailenin fonksiyonlarından bazılarının okula kayması, Kadının çalı ş ma hayatına katılması 3. Toplumun nitelikli insangücüne ihtiyacının Artması Bu ihtiyacın kabul edilmesi, i ş hayatındaki de ğ i ş meler, meslekelrin çe ş itlenmesi B- Felsefi ve Psikolojik Etkenler 1- Toplumda demokratik fikir ve dü ş üncenin geli ş mesi; bireye verilen de ğ erin artması, ş eçme özgürlü ğ ünün verilmesi, ilerici e ğ itim anlayı ş ının benimsenmesi 2- Demokrasinin e ğ itime etkisi; E ş it e ğ itim hakkı ve toplu ö ğ retime geçi ş, ö ğ renci merkezli e ğ itim anlayı ş ının geli ş mesi, 3- Psikoloji ve psikometrideki geli ş meler; bireyin ki ş ilik özelliklerinin ölçülmesi ve tanınması, bireysel farklılıkların e ğ itimde dikkate alınması, E ğ itimde bireyin duygularına verilen önemin artması

Rehberli ğ in Tarihsel Geli ş imi ABD’de 1908 ABD’de frank parson tarafından iş arayanlara yardım hizmeti verilmeye başlanması. İşe yerleşme isteği ile başvuran adayların niteliklerini yetenek ve ilgilerini saptayarak sahip oldukları özelliklere uygun bir işe yerleştirme hizmetini başlatmıştır bu alanda çalışanların örgütlenmeye başlaması 1913 ABD’de rehberlik hizmetlerinin eğitim sistemine alınması Türkiye’de o1950’Lİ yıllarda türk-amerikan işbirliği kapsamında çalışmalar başlamıştır. o1954 de lisans programlarına ders olarak konması o1970’de okullarda rehberlik uygulamalarının başlaması o1983 yılında MEB bünyesinde ÖZel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Daire Başkanlığı Kuruldu.

Psikoloji Sosyoloji Ekonomi Antropoloji REHBERLİK İLE İLİŞKİLİ ALANLAR

Rehberli ğ in İ lkeleri Birey ş eçme özgürlü ğ üne sahiptir. İ nsan saygıya de ğ er bir varlıktır Gönüllülük esasına dayanır. Ö ğ renciyi merkez alan bir e ğ itim sistemi öngörür. İş birli ğ i esastır Ö ğ renciyi her yönü ile tanımak gerekir. Gizlilik esastır Tüm ö ğ rencilere yönelik bir hizmettir. Okulun amaç ve ihtiyaçları belirleyicidir. Rehberlik hizmetleri, planlı programlı, örgütlenmi ş ve profesyonel düzeyde sunulur.

REHBERLİK ile ÖĞRETİM ARASINDAKİ FARKLAR Öğretim 1.Gruplara akademik alanla ilgili bilgi ve beceri kazandırma 2.Ölçme değerlendirme vardır 3.Disiplin vardır 4.Bireyin dış dünyasına yönelik 5.Toplumsal değerler 6.Zorunluluk 7.Gizlilik yoktur 8.Öğretmenler tarafından tek başına sınıfta yapılabilir Rehberlik 1.Bireylerin sosyal ve duygusal gelişimlerine destek olma, ayrıca gruplara yönelik çalışma 2.Bireyin kendini anlaması ve değerlendirmesi vardır. 3.Öz disiplin 4.Bireyin iç dünyasına yönelik 5.Yargılama yerine algılama esastır 6.Gönüllülük 7.Gizlilik vardır 8.İşbirliği gerekir

Rehberlik Hizmetleri PPsikolojik Danı ş ma OOryantasyon BBireyi Tanıma BBilgi toplama ve yayma YYöneltme ve yerle ş trme İİ zleme ve de ğ erlendirme KKonsültasyon AAra ş trıma geli ş tirme Psikolojik danışma danışma Yöneltme ve yerleştirme Oryantasyon Çevre / veli İle ilişkiler Bireyitanıma Müşavirlik Ar – Ge Bilgi toplama ve yayma İzlemedeğerlendirme

Rehberli ğ in Ba ş lıca Türleri Hizmet Alanlarına Göre Ö ğ retim Basamaklarına Göre Birey sayısına göre Temel i ş levlerine göre Problem Alanlarına Göre

Hizmet Alanlarına Göre Eğitim Sağlık Sosyal Yardım Endüstri

Ö ğ retim Basamaklarına Göre Okul Öncesi İlköğretimOrtaöğretim Yükseköğretim

Birey Sayısına Göre Bireysel Psikolojik Danı ş ma /Rehberlik Grupla Psikolojik Danı ş ma / Rehberlik

Temel İş levlerine Göre Krize Müdahale İyileştirici / Çare Bulucu Önleyici Ve Gelişimsel

Problem Alanlarına Göre E ğ itsel Rehberlik Ki ş isel Rehberlik Mesleki Rehberlik