Bölüm 4: İki Boyutlu Uzayda Çarpışma ZKÜ Fen-Ed. Fak. Fizik Bölümü
GENEL BİLGİLER İki cismin çarpışması olayında momentumun korunumu ilkesinin incelenmesi Çarpışmada mekanik enerjinin korunumu ilkesinin incelenmesi Ölçü sonuçlarından yararlanarak çarpışan cisimlerin kütlelerinin oranının bulunması
Deneyin Yapılışı Gelen bilya Hedef bilya Çekül Pelür kağıt Karbon kağıdı Özel iki boyutlu uzayda çarpışma deney düzeneği kullanarak eşit kütleli ve farklı kütleli bilyelere ait deney verileri alınır. Özel iki boyutlu uzayda çarpışma düzeneği vektörel bir nicelik olan çizgisel momentum kavramını incelemeye yarayan bir deney düzeneğidir. Özel çarpışma düzeneği çarpışma esnasında çarpışan cisimlere herhangi dış bir kuvvetin etkimeyeceği şekilde ayarlanmalıdır. Şekil 1. Özel Çarpışma Düzeneği
Bu düzenek yardımıyla şeklinde verilen çizgisel momentumu yazabilmek için çarpışan bilyelerin çarpışma öncesi ve sonrası hız vektörleriyle doğru orantılı olan yerdeğiştirme vektörleri kullanılır. Burada m çarpışan cismin kütlesi ve ise hızıdır. Eşit kütleli bilyelerin çarpışmasına ait veriler kullanılarak iki boyutlu uzayda çarpışan bilyeler için kinetik enerji ve çizgisel momentumun korunup korunmadığına bakılır. Deneyin ikinci kısmında farklı kütleli bilyeler iki boyutlu uzayda çarpıştırılır. Deney verileri yardımıyla çizgisel momentumun korunum ilkesi kullanılarak bilyelerin kütleleri oranı bulunup gerçek kütle oranıyla karşılaştırılır. Bu çözümleme sonucunda yine çizgisel momentumun korunup korunmadığı hakkında bir sonuca varılır.