Vokal kord paralizileri
Fonksiyonlarına göre larenks kasları iki grupda incelenir. abduktorlar adduktorlar Larenks sinirleri de iki grupda incelenir: superior larengial inferior larengial ve ya rekürren
Kaslar Abduktorlar: Adduktorlar: Geren kaslar(+adduktorlar) posterior crikoarytenoid Adduktorlar: lateral crikoarytenoid interarytenoid tiroarytenoid Geren kaslar(+adduktorlar) crikotiroid
Superior laringeal sinir vokal kord üstündeki larenksin sensoriyal innervasyonu motor: crikotiroid kas Rekürren laringeal gerikalan tüm larenks kasları vokal kord altındakı larenks sensoriyal innervasyon
Neural yol Beyinsapındakı vagal nukleus Juguler foramen Üst boyun Alt boyun Göğüs
Adduksiyon
Abduksiyon
Lezyon yerleşimi ve Nedenler İntrakraniyal kraniyal Ekstrakraniyal boyun göğüş
İntrakranial Kafa travması Serebrovaskuler bozukluk Bulbar polimiyelit İntrakraniyal kitleler
Kraniyal Kafatabanı kırıkları Juguler foramen lezyonları(glomus tümörleri,nazofarengial karsinom) Kafatabanı osteomiyeliti
Boyun Tiroidektomi Tiroid tümörleri Larenks ca (Postkrikoid ca) Malign servikal lenf nödleri Travma
Göğüs Bronkojenik ca Kardiotorasik cerrahi Aortik anevrisma Mediastinal lemfoadenopati Trakeya/ozefagal cerrahi sol rekürren sinir paralizi
Diger nedenler Nörit,nöropati: İdiopatik Konjenital: İlaçlar: vinkristin,fenitoin Toksik ve metabolik hastalıklar: - DM - Alkolizm - Ağır metal zehirlenmesi İdiopatik Konjenital: hidrosefali Arnold-chiari malformasyon
Semptomlar Ses degişikliği: Hava yolu problemleri Yutma problemleri ses kısıtlığı diplofoniya eforlu konuşma anlaşılmayan konuşma zayıf konuşma Hava yolu problemleri eforlu solunum stridor effektif olmayan öksürük Yutma problemleri
İnceleme Radiolojik: göğüs X-ray CT- kafatabanı,boyun,göğüs MR Tiroid sintigrafi Laboratuar: sifilis,tbc,DM,esr,viroloji Larengial EMG Endoskopi: direkt larengoskopi(paralizi,fiksasyon) panendoskopi(nazofarenks,özefagus,göğüş)
Unilateral superior larengial sinir paralizi Supraglottik larenks sensitiv innervasyonun kaybı - sık boğaz temizleme,paroksizmal öksürük - ses yorgunluğu,bogazda yabançı cisim hissi Krikotiroid kas fonksiyon kaybı - sesde hafif degişiklik - diplofoniya Belirtiler: - istirahet döneminde solunumda vokal kordlar normal pozisyonda - konuşma zamanı arka komissurun paralizi tarafa deviye olması - paralizi tarafda vokal kord kısalmışdır
Unilateral rekürren sinir paralizi Hem adduktor ,hem de adduktor kaslarda fonksiyon bozukluğu oluyor,ama crikotiroid kas fonksiyonuna baglı olarak vokal kordlar paramedian pozisyonda Ses kalitesi bozulmuş,ama zamanla kompensasyon ortaya çıkmakdadır Hava yolu problemi yokdur,ama efor zamanı zorluk ortaya çıka bilir
Bilateral rekürren sinir paralizi Her iki vokal kord paramedian pozisyondadır Ses kalitesi bozulmuşdur Hava ciddi düzeyde darala bileceği için respirasyonda hafifde ciddi düzeye kadar etkilenme ola bilir Zamanla ve aniden ortaya çıka bilir. Acil yaklaşım gerektire bilir.
Tedavi Amac hava yolunu saglama ve ses kalitesini korumak Trakeotomi- hava yolunu saglar,dezavantajı trakeostoma problemleri ve ses kalitesi için özel kanül sistemi Cerahi vokal kord lateralizasyonu kordotomi arytenoidektomi(thurnel) Cerrahi yaklaşımda solunum yolu saglanmasına ragmen ses kalitesinde bozukluklar ortaya çıka bilir. Reinnervasyon- başarı oranı tartışmalıdır