“DÖNÜŞÜM EKONOMİLERİ” dersi XIII. DERS NOTLARI: BAĞİMSİZ DEVLETLER TOPLULUĞU ÜLKELERİNDE EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜN TEMEL ÖZELLİKLERİ Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi “DÖNÜŞÜM EKONOMİLERİ” dersi Öğr. Gör. Elşen Resul oğlu BAĞIRZADE BAKÜ -2011

BDT ÜLKELERİ Ermenistan, Azerbaycan, Beyaz Rusya Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Rusya, Tacikistan, Türkmenistan, Ukrayna, Özbekistan,

DÖNÜŞÜM ÖNCESİ Yoksulluk, Az gelişmiş altyapı, Güçlü, ancak esnek olmayan komuta sistemi, Büyük bir kamu sektörü, Nüfusun piyasa ekonomisi ilkelerinden tamamen habersiz olması,

DÖNÜŞÜMÜN TEMEL AŞAMALARI Bağımsızlıktan sonra BDT ülkelerinin gelişmesini aşağıdakı aşamalara bölmek mümkündür: İlk dönem: bağımsızlığın ilk yıllarında ekonomik kriz ve sosyo-ekonomik buhran dönemi. İkinci dönem: Siyasal ve ekonomik reform uygulamalarının sonucu olarak istikrar dönemi. Üçüncü dönem: Sosyo-ekonomik gelişme ve ekonomik büyüme dönemi.

İLK DÖNEM İlk dönemde ülkelerin hepsi aynı problemlerle karşı-karşıya kalmıştır. Bunların sırasına aşağıdakıları ait ede biliriz: Ekonomik buhran; Ekonomik ilişkilerin kırılması ile geleneksel satış pazarlarının yitirilmesi ve bunun sonucunda sanayi işletmelerinin kapanması ve insanların rifah seviyesinin düşmesi; Yoksulluk ve işsizliğin büyümesi; Eğitim ve sağlık hizmetlerinin tıkanması; Sosial güvenlik sisteminin çökmesi Sermaye ve işgücü verimliliğinde düşüş, Teknolojinin üretimde kullanımının azalması, Tarımsal yeterliliğin sağlanamaması, Savunma sanayi harcamalarının artması, Kayıtdışı ekonominin derinleşmesi, Hayat standartı ve tüketimin düşmesi

İKİNCİ DÖNEM İkinci dönem genellikle, 1990’lı yılların ikinci yarısından başlamaktadır. Bu zaman temel reform politikaları aşağıdakı yönlerde ölmuştur: - Mali ve parasal istikrarın sağlanması; - Özelleştirme; - Rekabet sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar; - Tarım ve toprak reformları; - Temel hammadde kaynaklarının piyasaya sunulması çalışmaları;

ÜÇÜNCÜ DÖNEM Üçüncü dönem genellikle aşağıdakı özellikler taşımaktadır: - Petrol ve doğalgaz gelirlerinin artması; - Bölgesel kalkınma politikaları; - Altyapının geliştirilmesi politikaları; - Yolsuzluk ve kayıtdışı ekonomi ile mücadele politikaları; - Yoksullukla mücadele politikaları - Batıya yönelik entegrasyon politikalarının sıklaştırılması.

KAYNAKLAR Elşen BAĞIRZADE, Piyasa Ekonomisinde Tarımsal İlişkilerin Hukuksal Düzenlenmesi Sorunları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bakü, Devlet İktisat Üniversitesi, 2005. İbrahim ÖRNEK, Seyhan TAŞ, Metin YILDIRIM, Geçiş Ekonomileri, Bursa, 2009 Betül DURAL, Geçiş Ekonomileri: Plandan Piyasaya, İstanbul, 2007 Hasan YAVUZ, Geçiş Ekonomileri, Gelişmekte olan Ülkeler ve Türkiye, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 2005 http://www.wikipedia.org – ONLINE Ensiklopedi