Bilgi Güvenliği Güçlü şifre oluşturma
Hatırlaması kolay güçlü parola önerileri Hem güçlü parola oluşturmak hem de bunları yazılı ortamda saklamadan hepsini hatırlamak zor olabilir. İşte size bu durumu kolaylaştıracak bir kaç ipucu: Cümlelerin baş harflerini birleştirebilirsiniz. Nasıl mı? Günlük hayatınızdan kolay hatırlayacağınız herhangi bir cümle kullanabilirsiniz. Benzer şekilde Atasözlerinden ,Şarkı sözlerinden, Şiirlerden seçeceğiniz cümlelerin aralarında rakamlar ve özel karakterler kullanarak çok daha güçlü bir parola oluşturmanız mümkün. Örneğin Bir elin nesi var, iki elin sesi var. --> 1Env,2Esv. 10 Yılda 15 milyon genç yarattık her yaştan. --> 10Y15mgyhy. Ben 1996 yılının 7. ayında mezun oldum --> B1996y7.amo Mezuniyet tarihim 1998 yılının 4. ayıdır. --> Mt98y4.a
Cümleleri olduğu gibi parola yapabilirsiniz. Nasıl mı? Özellikle rakam ve karakter içeren cümleler hoş olacaktır. Tabii klişe ve kolay tahmin edilen, basit bir ifade ya da cümle ("My Pass", "benim şifrem" gibi) olmamak şartı ile. Örneğin Ali’nin Ayşe’ye 20TL Borcu Var. Ankara’ya 10 Saatte mi Geldin? Dikkat!Yolda3KişiVar. OtobüsümKızılay'dan17:30'daKalkar.
Benzer rakam ve harfleri birbirinin yerine kullanabilirsiniz. Nasıl mı? Basit bir kelimenin içerisindeki harf veya rakamları benzerleri ile değiştirilerek güçlü bir parola elde edilebilir. 'B' yerine 8 'Z' yerine 2 Örneğin 'B' yerine 8 'Z' yerine 2 Örneğin Balıkçıl-Kazak 8a11kç11-Ka2ak Solaryum! 501aryum! 'I', 'i', 'L', 'l' yerine 1 'O' harfi yerine 0 'S' yerine 5 'G‘ yerine 6 ‘E' yerine 3 'g' yerine 9
Bazı kelime, harf ya da rakamlar yerine özel karakterler kullanabilirsiniz. Nasıl mı? Basit bir cümle ya da ifade içerisindeki belirli kelimeler özel karakter veya rakamlarla değiştirilerek güçlü bir parola elde edilebilir. 'T', 't' yerine '+' 'Ş', 'ş' yerine '$' Örneğin "Dün Kar Yağmış" : Dün*Yağm1$ "Şeker gibi bir soru sordu“ $eker~1?Sordu "Tek eksiğim bir güldü" : 1-ğim1:)dü "Yüzeysel bir soru eşittir eksi puan": %eysel1?=-Puan "kar", "yıldız" yerine '*' "dolar", "para" yerine '$' "Soru" yerine '?' "gibi" yerine '~' "gül" yerine ':)' "eksi" yerine '-' "bir", "tek" yerine 1 "yüz", "yüzde" yerine '%'
Bir cümledeki sadece sesli ya da sadece sessiz harfleri kullanabilirsiniz. Nasıl mı? Bir cümledeki sadece sesli ya da sadece sessiz harfleri çıkartarak diğerlerini kullanabilirsiniz. Mesela "Örnek 1 Parola Veriyorum." cümlesinden yola çıkarak "rnk1PrlVryrm." elde edilebilir.
DİKKAT! Güçlü gibi göründüğü halde zayıf olan parola oluşturmamalı. Nasıl mı? Güçlü gibi görünse de çok kullanılan ve çok kolay tahmin edilebilen parolalardan kaçınmak gerekmektedir. Bu parolalar klavyedeki harf sırası, alfabedeki harf sırası gibi popüler kurallardan oluşturulmaktadır. Örneğin: "123qwe", "qwe123", "123qweasd", "qwer1234", ... "qweasd", "123QweAsd", "asd12345", "Asd123", ... "qwerty", "qwerty123", "qazwsx123", ... "abc123", "123abc", "1234abcd", ... "123456", "987654321", "1234qqqQ", ...
Parolanızı korumak için: Kağıt ya da elektronik, harhangi bir ortamda açıkça yazılmış olarak bulundurulmamalıdır. Yazılı bulundurulması gerektiğinde saklanan ortamın güvenliği sağlanmalı ve parolalar kilit altında saklanmalıdır. Farklı sistemlerde farklı parola kullanılması olası riskleri azaltacaktır. Parolalar belirli aralıklarla değiştirilmelidir. Antivirüs yazılımları güncel tutulmalıdır
Virüsler ve Diğer Zararlı Yazılımlar Virüs, casus yazılımlar (spyware), solucan, adware vb. zararlı yazılımlar (malware), reklam, sanal suçlar, bazen sadece ego tatmini gibi çeşitli çıkarlar için bilgisayarınıza, sisteminize zarar vermek için tasarlanırlar. Zararlı yazılımlar öyle bir duruma gelmiştir ki artık herhangi bir antivirüs programı kurulu olmayan bilgisayarlar internete bağlandıkları anda virüs kapmaktadır. Hatta oldukça zararlı olan, antivirüs programı görünümünde sahte yazılımlar dahi türemiş bulunuyor. Çoğu zaman bu zararlı yazılımların hepsine virüs deyip geçiyoruz ama aslında birbirlerinden farklılar ve kimi zaman yazılımın türüne göre özel önlem veya işlem yapmak durumunda kalabiliyoruz.
Virüs Nedir? Virüsler bilgisayarınızda verileri bozabilir hatta silebilir.Ayrıca kendilerini çoğaltabilirler gerçek virüsler gibi. Virüsler genel olarak imaj, ses, video dosya ekleri ile bilgisayarınıza bulaşırlar. Ayrıca indirdiğiniz programların da içine gizlenmiş olabilirler. Bu yüzden güvenli sitelerden program indirmek bilgisayarınız için riskleri azaltır. Virüslerin iyi tarafı siz izin vermedikçe virüsler yayılamazlar. Çalıştırdığınız, indirdiğiniz programlara, açtığınız maillere dikkat ederek virüslerden korunabilirsiniz ama insan her zaman dikkatli olamıyor. Bu yüzden bir antivirüs programı (sahte olmayanından) kullanmakta fayda vardır.
Truva atı (Trojan) Nedir? Truva atı bir virüs değildir. Gerçek bir uygulama gibi gözüken zararlı bir program türüdür. Trojan kendini çoğaltmaz ama virüs kadar yıkıcı olabilir. Truva atı bilgisayarınıza güvenlik açığı oluşturur ki bu da zararlı programların, kişilerin sisteminize girmesi için bir yol açar. Hackerların sisteminize girmesi için bir güvenlik açığı oluşturur.
Solucan (Worm) Nedir? Solucanlar yerel sürücüde ya da ağda kendini tekrar tekrar kopyalayan bir programdır. Tek amacı sürekli kendini kopyalamaktır. Herhangi bir dosya ya da veriye zarar vermez ancak sürekli kopyalama yaparak sistemi meşgul eder ve performansı etkiler. Virüslerin aksine bir programa bulaşmaya ihtiyacı yoktur. İşletim sistemlerindeki açıklardan yararlanarak yayılırlar.
Adware Nedir? Genel olarak Adware, herhangi bir program çalışırken reklam açan yazılımdır. Adware internette gezerken otomatik olarak bilgisayarınıza inebilir ve pop-up pencereleri ile görüntülenebilir. Kullanıcıları oldukça rahatsız eden Adware tipi uygulamalar çoğunlukla şirketlerce reklam amaçlı olarak kullanılırlar.
Casus Yazılım (Spyware) Nedir? Casus yazılım, kullanıcının izniyle veya izni dışında bilgisayara yüklenen ve kullanıcı, (örneğin web de gezdiği sayfalar, vb.) ya da bilgisayar hakkında bilgi toplayıp bunları uzaktaki bir kullanıcıya gönderen bir program türüdür. Ayrıca bilgisayara zararlı yazılımlar indirip yükleyebilir. Adware gibi çalışır ama çoğunlukla kullanıcı başka bir program yüklerken onun bilgisi dışında, gizli bir biçimde yüklenir.
Spam Nedir? Aynı mesajdan çok sayıda göndererek bir mail adresini, forumu vb. boğmaya spam yapmak adı veriliyor. Spamların çoğu reklam amaçlı oluyor ve kullanıcıların isteği dışında posta adreslerine gönderiliyor.
Virüs temizleme Programı Antivirüsler Antivirüs virüslere karşı yazılmış, temizleme, kurtarma işlevlerini yerine getiren koruyucu programlara verilen genel isimdir. Antivirüs programları virüsleri bulmak, karantina altına almak/silmek için çeşitli yöntemleri izlerler. Bu yöntemler antivirüs programlarının çalışma hızını ve prensiplerini belirler. Bilinenin aksine antivirüs programı yüklemek sistemin komple güvenliği için yeterli değildir. Ancak her sistemde mutlaka güncel ve güvenilir, lisanslı bir antivirüs programı bulunmalıdır. Antivirüs programına ek olarak sistem güvenliğiniz için antispyware ve firewall uygulamalarının bulunmasında fayda vardır. Bilinen Antivirüs Programları Nelerdir? Alwil Sofware Avast Antivirüs Professional Symantec Norton Antivirüs Windows Essential Antivirüs Mcafee VirusScan Kaspersky Antivirüs Eset Nod32