CASE FAIR OSTER Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft

12 Genel Denge ve Tam Rekabetin Etkinliği BÖLÜM İÇERİĞİ Talepteki Değişmelere Piyasanın Uyumu Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Pareto Etkinliği Tüketici ve Üretici Fazlalarına Bakış Tam Rekabetin Etkinliği Gerçek Piyasalara Karşı Tam Rekabet Piyasa Başarısızlığının Kaynakları Eksik Rekabet Piyasaları Kamusal Mallar Dışsallıklar Eksik Bilgi Piyasa Mekanizmasının Değerlendirilmesi

Girdi ve çıktı piyasaları ayrı birer birimlermiş gibi veya bağımsız olarak çalışan birimlermiş gibi düşünülemezler. Bireysel firmaların ve hanehalklarını kararlarını ve bireysel piyasaların işlevlerini anlamak önemli olmasına rağmen, şimdi bütün bunları bir arada ele almaya ve sistemin işleyişine bir bütün olarak bakmaya gerek duymaktayız. kısmi denge analizi Tek tek piyasa, hanehalkları ve firmaların denge şartlarının incelenmesi. genel denge Bütün piyasaların aynı anda dengede olması hali. etkinlik İnsanların istediklerinin en düşük maliyete üretilmesi hali.

Talepteki Değişmelere Piyasanın Uyumu  ŞEKİL 12.1 İki Sektörlü Ekonominin Düzenlenmesi İlk olarak X’e olan talep, D0X’dan D1X’e kayar. Bu kayma X’in fiyatını kâra neden olan P1X’e iter. Y’ye olan talebin D0Y’dan D1Y’e düşmesi Y’nin fiyatın P1y’e düşürür ve zarara neden olur. Firmaların sektör Y ve sektör X’i terk etme sebepleri vardır. Sektör Y kayıpları ortadan kaldırmak ve kâra geçmek amacıyla arz eğrisini kaydırmya ve fiyatları yukarı çekmeye niyetlidir. Piyasaya yeni girişler arz eğrisini sağa kaydırarak mevcut firmaların kârlarını azaltmıştır.

Ethanol ve Toprak Fiyatları U Y G U L A M A D A İ K T İ S A T Nebraska’da ethanol patlaması toprak (arazi) fiyatlarının artmasına sebep olmuştur TheIndependent.com Ethanol ve Toprak Fiyatları Ethanol talebindeki artış mısır talebini arttırmış bu da arazi talebinin artmasına sebep olmuştur. Arazi arzı kısıtlı olduğundan mısır üretimine uygun olan arazilerin fiyatları artmıştır. Buğday maliyetindeki artış arzı sola kaydırır. Bundan dolayı buğday fiyatları da artar.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Pareto Etkinliği Pareto etkin ya da Pareto optimalitesi Toplumun bir kısmını zarara uğratmadan diğer kısmında refah artışının yaşanmasının mümkün olmadığı hiç bir değişime gerek duyulmayan durum Örnek: Massachusetts’de Bütçe Kesintileri Birkaç yıl önce eyalet harcamasını azaltmak amacıyla Massachusetts Motorlu Araçlar Tescili’nin (Massachusetts Registry of Motor Vehicles) bütçesi önemli oranda kesildi. Tahminlemeler Massachusetts’deki vergi ödeyenlerin Ofiste daha az büro elamanı çalıştırma neticesinde yılda 80.000$ civarında bir tasarruf yaptıklarını da göstermektedir.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tüketici ve Üretici Fazlalarını Hatırlamak Tüketici fazlası hane halklarının bir ürün için ödemeye razı oldukları fiyatla piyasa fiyatı arasındaki farka eşittir. Mevcut piyasa fiyatı ile firmanın bütün maliyetleri arasındaki farktır. Tam rekabet piyasası ekonomik etkindir ve çıktının kümesi de Pareto etkindir.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tam Rekabetin Etkinliği Tüm toplumların kendi ekonomik sistemlerinde cevaplandırması gereken üç temel soru: 1. Ne üretilecek? Nihai çıktı karışımını ne belirleyecek? 2. Nasıl üretilecek? Sermaye, emek ve toprak firmalar arasında nasıl paylaştırılacak? Diğer bir ifadeyle, kaynakların üreticiler arasındaki tahisisi nasıldır? 3. Üretileni kim alacak (çıktı nasıl dağıtılacak)? Hanehalklarının daha fazla almasını ne belirleyecek? Çıktının tüketici birimleri (hanehalkları) arasındaki dağıtımı nedir? Tam Rekabet Piyasasında; Kaynakların Firmalar Arasında Etkin Dağılımı Çıktıların Hanehalkları Arasında Etkin Dağılımı İnsanların İstediğini Üretmek: Etkin Çıktı Karması.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tam Rekabetin Etkinliği Kaynakların Firmalar Arasında Etkin Dağılımı Faktör piyasasının rekabetçi ve açık oldukları ve tüm firmaların girdilere aynı fiyatı ödedikleri ve tüm firmaların kârlarını maksimize ettikleri varsayımları kaynakların firmalar arasında etkin dağıldığı sonucunu doğurur. Şimdi piyasa ekonomisinde fiyat mekanizmasının gücünü daha fazla taktir edersiniz. Her bir bireysel firma göreli (nispi) fiyatlarına göre kendi işgücüne, sermayesine ve toprak verimliliğine bakarak sadece hangi girdileri kullacağına karar vermeye gereksinim duyar. Ancak tüm firmaların aynı girdi fiyatlarıyla karşı karşıya olmaları nedeniyle piyasa ekonomisi firmalara arasında etkin kaynak kullanımını başarır. Fiyatlar Adam Smith’in açık bir planlama veya koordinasyon olmaksızı etkinliğe olanak sağlayan «görünmez el»in enstrümanlarıdır.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tam Rekabetin Etkinliği Çıktıların Hanehalkları Arasında Etkin Dağılımı Hepimiz insanların farklı zevklere ve tercihlere sahip olduklarını ve çok farklı kombinasyonlarda çok farklı mallar satın alacaklarını biliyoruz. Herkes aynı piyasalarda serbestçe alış veriş yaptıkları sürece nihai mal ve hizmetlerin insanlar arasında yeniden dağılımları bir refah artışına neden olmayacaktır. Eğer siz ve ben aynı piyasalardan satın alırsak ve aynı fiyatları ödersek ve ben isteğimi siz de istdiğinizi satın alırsanız muhtemelen yanlış olmayan mal ve hizmet kombinasyonlarıyla bu süreci tamamlarız. Serbest ve açık piyasalar bu sonuca ulaşmak için esastır.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tam Rekabetin Etkinliği İnsanların İstediğini Üretmek: Etkin Çıktı Karması Doğru şeylerin üretildiğinden emin olmamızı sağlayan şart P = MC’ dir.  ŞEKİL 12.2 Ana Etkinlik Şartı: Fiyat Eşittir Marjinal Maliyet Eğer tüm firmalar fiyatı marjinal maliyete eşitlerlerse toplum etkin ürün karmasını (üretimde ve tüketimde denge) ürtecektir.

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tam Rekabetin Etkinliği İnsanların İstediğini Üretmek: Etkin Çıktı Karması  ŞEKİL 12.3 Tam Rekabet Piyasasında Etkinlik Hanehalkları ve Firmaların Çıkarlarını Aynı Anda Gözetmekten Geçer

Tahsis Etkinliği ve Rekabetçi Denge Tam Rekabete Karşı Gerçek Piyasalar Şu ana kadar, kaynakların etkin dağılımını, etkin ürün karmasını ve çıktının etkin dağıtımını sağlayan tam rekabetçi piyasa sistemininin bir modelini oluşturduk. Tam rekabetçi model bazı varsayımlara dayalı olarak oluşturulmaktadır. Mal (çıktı) piyasalarında ve girdi (faktör) piyasalarında tüm firmaların fiyat-alıcısı olduklarını, firmaların ve hanehalklarının tam bilgiye sahip olduklarını ve tüm firmaların kârlarını maksimize etmeyi amaçladıklarını varsaydık. Bu varsayımlar gerçek piyasalarda her zaman sağlanmaz.

Piyasa Başarısızlığının Kaynakları gücüpiyasa başarısızlığı Kaynaklar yanlış kullanıldığında ya da etkinsiz bir şekilde kullanıldığında oluşur. Sonuç kayıp ve değer kaybıdır. Piyasa başarısızlığının dört önemli kaynağı vardır: (1) Tamamlanmamış piyasa yapısı ya da rekabetçi olmayan davranış. (2) Kamusal mallarının varlığı. (3) Dışsal maliyet ve faydaların varlığı. (4) Eksik bilgi.

Piyasa Başarısızlığının Kaynakları Eksik Rekabet Piyasaları Eksik rebaket piyasalarında, az sayıda rekabetçi firma ve yeni firmaların piyasaya girişlerinin kısıtlı olduğu, fiyatların marjinal maliyetlere eşit olması gerekmediği piyasalardır. Sonuç olarak piyasada faaliyet gösteren firmalar piyasa gücüne sahip olduklarından fiyat alıcısı gibi davranmazlar. Çıktının etkin karışımını garanti edemeyiz. Kamusal Mallar Kamusal mallar (sosyal veya mallar) Tüketiminde rekabetin olmadığı ve/ veya faydalarından başkalarının dışlanamadığı mallar. Klasik örnek milli savunma

Piyasa Başarısızlığının Kaynakları Dışsallıklar Dışsallık Bir grup ya da kişiye dışarıdan gelen ya da etki eden işlem. Eksik Bilgi Eksik bilgi Ürün karakteri ve fiyatlarla ilgili tam bilginin yoksunluğu

Piyasa Mekanizmasının Değerlendirilmesi Gerçek hayatta serbestçe faliyetlerini sürdüren piyasalar daima etkin kaynak dağılımını sağlamazlar ve bu sonuç devlete (hükümete) potansiyel bir rol oluşturur. Birçokları devletin piysaya müdahalesinin faydasından daha ziyade etkinsizliğe yol açacağına inanmaktadırlar. Ek olarak burada sadece etkinliğin kriterlerini tartıştık, fakat ekonomik sistemler ve ekonomik politikalar yalnızca eşitlik veya adaletle değil diğer birçok kriterle de değerlendirilmelidirler.

TERİMLERİ VE KAVRAMLARI GÖZDEN GEÇİRME etkinlik dışsallık genel denge eksik rekabet eksik bilgi piyasa başarısızlığı monopol Pareto etkinliği ya da pareto optimalitesi kısmi denge analizi özel mallar kamusal mallar ya da sosyal mallar tam rekabette ana etkinlik şartı: PX = MCX