Uzm.Psk.Dan.Sinem TARHAN OKUL KORKUSU Hazırlayan Psk.Dan. Nazan MUTLU Uzm.Psk.Dan.Sinem TARHAN
Okula başlama çocukları ve aileleri bekleyen önemli bir yaşantıdır Okula başlama çocukları ve aileleri bekleyen önemli bir yaşantıdır. Yeni bir ortam, bilinmedik birçok kural ve bunlara alışmak sıkıntılı bir süreçtir. Genelde okulun başladığı ilk haftalarda ortaya çıkmakta, öğrenciler anne babalarında ayrılmak istememektedir.
Okul korkusu okula gitmek istememe ve bu isteksizliğini çeşitli bedensel ve ruhsal tepkilerle ortaya koyma biçiminde belirmektedir.
Çocuk bir gün birdenbire okula gitmek istemez; zorlamalar karşısında endişe duyar; panik içine girer. Çocukta mide bulantısı, karın ya da baş ağrısı şeklindeki bedensel şikâyetler genellikle sabahları uyanır uyanmaz başlar. Ağlar gitmemekte direnir. Bazıları zorlamalara dayanamayıp yola çıkar, ya yarı yoldan döner, ya sınıftan çıkar eve gelir. İştahı kesilir, ödevlere karşı ilgisi azalır. Aile bireyini (bu genellikle annedir) bir yere bırakmaz, peşinde dolaşırlar. Belirtiler genellikle okula gitme vaktinde yoğunlaşır, okuldan ayrılma vaktinde azalır.
NEDENLERİ Temel neden çocuğun anneden ayrılmaktan korkmasıdır. Genellikle okul korkusu olan çocukların anneye çok bağımlı / bağlı oldukları gözlenmiştir. Özellikle çocuğun tüm gereksinimlerini karşılayan, aşırı kaygılı, onun bağımsızlığını desteklemeyen anne-baba tutumlarında okula gitme gibi bir ayrılık hem ebeveynde hem de çocukta kaygı doğurmaktadır. Çocuğun okula başlamadan ebeveynleri tarafından yeteri kadar okula hazırlanmaması okul korkusunun oluşmasında önemli bir etkendir. Bağımlılık dışında okul korkuları okuldan da kaynaklanabilmektedir. Okulda şiddetle karşılaşan ya da kendisi dışında birisine şiddet uygulandığına tanık olan, duyan çocuk okul korkusu geliştirebilmektedir.
ÖĞRETMENLERE ÖNERİLER Gerekirse çocuğun okula devam ettiği süre içerisinde aileden birisinin refakat etmesi sağlanmalıdır. Bu durum sistematik bir düzene bağlanmalıdır. Çocuğun bu ayrılığa yavaş yavaş alıştırılması (anne ya da babanın sınıfta, sonra koridorda, sonra bahçede ve daha sonra çocuğu evde beklemesi gibi) çocuğa güvence verilmesi ve bu güvencelerin yerine getirilmesi (seni bahçede bekleyeceğim-diyerek belirlenen zamana kadar bahçede bekleme gibi) ve aileyle işbirliği yapılması gerekir. Çocuğun okuldan uzak kalmamasına çaba harcanmalıdır. Sınıfa girmiyorsa okula gelmesi (öğretmenler odası, okul bahçesi vs) sağlanmalıdır.
Çocuğun kaygısı anlayışla karşılanmalıdır. Çocuk,suçlanmamalı ve kendisine bu durumun birçok çocukta görülebileceği anlatılmalıdır Öğrencilerin okula devamı takip edilmelidir. Çocuk devamsızlık yaptığında korkutulup kaygılandırılmamalı; çocuğa güven verilmeli ve okula devamı kesinlikle sağlanmalıdır. Öğretmenin çocuklara verdikleri tepkiler (konuşma, omzuna dokunma, gülümseme vs) çocukların okula uyum sağlamasını kolaylaştıracaktır.
AİLEYE ÖNERİLER Çocuğunuzla okul korkusu hakkında konuşun. Okuldan korkan bir çocuğa bunda korkulacak bir şey olmadığını kanıtlamaya çalışmak yerine, çocuğunuzun bu korkusunu anlamak ve bunu yenmesi için zaman tanıyıp bu süreçte yalnız olmadığını hissettirmek önemlidir. Çocuğunuzun okula dönmesi konusunda ısrar edin. Evde kalmasına izin vermek çocuğunuzun bununla başa çıkmasını zorlaştırır. Okula gitme zamanlarında daha kararlı olunması ve tüm aile fertlerinin tutarlı olması gerekir.
Bazen çocuğunuz kendiliğinden eve dönebilir Bazen çocuğunuz kendiliğinden eve dönebilir. Bu durumda okulla bağlantıya geçilip geri dönmesi sağlanmalıdır. Çocuğunuz okula geç kaldığında, servisi kaçırdığında vs. mutlaka onu okula göndermek için başka çözümler geliştirin ve en kısa zamanda okula gönderin. Çocuğunuzun akranları ile zaman geçirmesine yardımcı olun. Okul korkusu olan çocuklar, okul dışında daha çok aileleri ile zaman geçirmek, evde oynamak, odalarında yalnız olmak ya da televizyon seyretmek vs. isterler. Çocuğunuzu akranları ile vakit geçirmesi için teşvik etmek, arkadaş toplantıları düzenlemek çocuğun sosyal beceriler kazanmasını sağlayarak anne-babasına bağımlılığını azaltır.
Okul çalışanlarının yardımını isteyin Okul çalışanlarının yardımını isteyin. Çocuğunuzun öğretmenini konu hakkında bilgilendirmeniz, öğretmenin çocuğunuzu anlamasını ve daha toleranslı olmasını sağlayabilecektir. Çocuğunuz okuldan korksa da gitmeye devam ediyorsa ödüllendirin. Çocuğa okulun amacını açıklayın. Okula gitmemesi halinde geri kalacağı çalışmaları bunun doğuracağı sıkıntıları yumuşak bir dille anlatın. Tüm çabalarınıza rağmen düzelme olmazsa profesyonel yardıma başvurun.