Kalite Çemberleri ve Neden – Sonuç ve Benzerlik Diyagramları Sunan Ü m i t Ü N A L D I

KALİTE ÇEMBERLERİ Aynı mesleki faaliyet içinde olan veya aynı üniteye bağlı olarak çalışan ve sayıları 5-10 kişi arasında değişen gönüllü kişilerin oluşturduğu küçük bir gruptur. Bir lider tarafından yönlendirilen, düzenli ve sürekli aralıklarla toplanan gönüllü bir iş gören grubudur. Birlikte çalışmak suretiyle periyodik toplantılar yaparak, belirlenen problemlerin kaynaklarını, nedenlerini araştıran, bulan, çözen ve üst kademe yönetime sunan çalışma grubudur.

NİÇİN KALİTE ÇEMBERLERİ Kalite çemberleri kişiye işini daha düzenli olarak yapma ve üretin kalitesini iyileştirme imkanı sağlar. Çalışanların kendi işini yaparken gerekli olan bireysel kapasite ve yeteneklerini geliştirmesine kalite çemberi aracılığı ile fırsat sağlanır. Kurumun (hastanenin) kendini kabul ettirmesi ve işlerini en sağlıklı, düzenli ve kısa sürede sonuçlandırabilmesi için, tüm personelde katılım düşüncesi yaratılarak çalışanların katılımının sağlanılması olarak özetlenebilir.

KALİTE ÇEMBERLERİNİN AMAÇLARI Takım ruhunu geliştirmek. Kalitenin geliştirilmesi, iyileştirilmesi. Çalışanların motivasyonlarını artırmak. Verimi artırmak. İş günü ve iş gücünü azaltmak. Hataların azaltılması. Çalışanların yaratıcı yeteneklerinin ortaya çıkarılması yönünde teşvik etmek.

KALİTE ÇEMBERLERİNİN AMAÇLARI Kurum (hastane) içerisindeki haberleşmeyi daha etkin hale getirmek. Çalışanların kişilik ve liderlik yeteneklerini geliştirmek. Kurumun geliştirilmesi ve iyileştirilmesine katkıda bulunmak. Lider (başhekim)- çalışan (doktor, hemşire) – tedarikçi (tahlil hizmeti veren laboratuarlar) - müşteri (hasta) ilişkilerini artırmak.

Bazı Temel Teknikleri Beyin Fırtınası Risk Analizleri Neden/Sonuç Diyagramı, Benzerlik Diyagramı Serpilme Diyagramı Kıyaslama Pareto Analizi, Öncelik Diyagramı Veri Toplamaya ilişkin Teknikler Histogram Kontrol Grafikleri Proses Yeterlilik Çözümlemeleri 8D, 6 Sigma ve Kaizen vb

P R O B L E M İnsanları rahatsız edici ve mutluluğunu bozucu bir durumdur. Problem bireyin bir amaca ulaşmasının ve amaca yönelik çalışmalarının engellenmesidir. Cevabı mevcut bilgi birikimiyle bulunamayan, ancak araştırma ve incelemelerle cevaplanabilecek bir sorundur.

KURUMSAL PROBLEM Kurumun (hastanenin) amaca ulaşmasının veya amaca yönelik çalışmalarının engellenmesidir. Burada kurumun hizmet etkinliğinin bozulması söz konusudur.

PROBLEM ÇÖZMEYE ELVERİŞLİ ORTAM Etkili bir iletişim sistemine, Çalışanlar, tedarikçiler ve müşterilerden (hastalardan) gelen eleştirileri içtenlikle dinleyen, benimseyip, gereğini yapabilecek yönetime, Etkinliği yükseltmeye yönelik, öneriler getiren bir denetleme sistemine, Yöneticilerin risk üstlenebilen, yeni düşüncelere açık, denemekten korkmayan ve örgütün (hastanenin) etkinliğini artırmak için farklılaşmayı, gelişmeyi arayan kişiler olmasına ihtiyaç vardır.

2- Problemin Nedenlerini Araştırma 3- Çözümler Arama ve Seçme PROBLEM ÇÖZME SÜRECİ 1- Problemi Teşhis Etmek ve Problemin Seçimi 2- Problemin Nedenlerini Araştırma 3- Çözümler Arama ve Seçme 4- Çözümün Denenmesi 5- Yönetime Sunma

Sonuçları Değerlendir Planla 1-Problemi Tanımla 2-Alternatifleri Belirle 3-Kriterleri Belirle 4-Alternatifleri Değerlendir 5-En İyi Alternatifi Belirle Önlem Al Standartlaştır Problem Çözme (Kalite Geliştirme) Aşamaları Uygula Kontrol Et Sonuçları Değerlendir

Balık Kılçığı Diyagramı (Ishikawa Diyagramı) Belli bir sonuca neden olan temel faktörleri bulmaya ve bunların etkilerini belirlemeye yönelik bir analiz ve karar verme tekniğidir. Yöntem beyin fırtınası tekniği kullanılarak etkinleştirilir. Ancak sonuçlara olan sinerji etkisi de dikkate alınmalıdır. (Sinerjik yönetim tüm kritik faktörleri ortaya çıkarmayı hedefler)

1-Araştırılacak sorun kutu içine alınarak okla gösterilir. SONUÇ (HEDEF) Gözlenen Sonuç (Problem) 1-Araştırılacak sorun kutu içine alınarak okla gösterilir.

NEDEN FAKTÖRLERİ SONUÇ (HEDEF) Ana Nedenler Gözlenen Sonuç (Problem) 2-Bu soruna sebep olabilecek ana nedenler birer kutu içine alınarak bu oka bağlanır Ana Nedenler

3-Her ana nedenin hataya sebep olabilecek alt nedenleri işaretlenir. NEDEN FAKTÖRLERİ SONUÇ (HEDEF) Gözlenen Sonuç (Problem) Alt Nedenler 3-Her ana nedenin hataya sebep olabilecek alt nedenleri işaretlenir. Ana Neden

4-Beyin fırtınası ile önem sırasına konulur NEDEN FAKTÖRLERİ SONUÇ (HEDEF) 3 1 4 Gözlenen Sonuç (Problem) Alt Nedenler 4-Beyin fırtınası ile önem sırasına konulur 5 2 Ana Neden

3 1 4 5 2 NEDEN FAKTÖRLERİ SONUÇ (HEDEF) Gözlenen Sonuç (Problem) Alt Nedenler 5-Belirlenen bu nedenlerin doğrulanması için veri toplanır, incelenir ve yorumlanır. Sorun giderilene kadar devam edilir. 5 2 Ana Neden

Balık Kılçığı Diyagramının Yararları Sorunların üzerine giden aktif bir yönetimi geliştirir. Diyagramın hazırlanması iletişimi güçlendirir. Herkesin dikkatini bir noktaya toplamasını sağlar. Eğitici bir çalışmadır. Verilerin toplanmasını ve konuya bilimsel yaklaşımı sağlar. Konuya hakimiyeti sınamak için iyi bir tekniktir. Tüm sorunlara uygulanabilir.

Balık Kılçığı Diyagramı Örneği İğne batmaları için araştırma yapılmıştır. Bunun için çalışanlar, ortam, sistem, malzeme, hasta ve hasta yakınları bu açıdan araştırılmış, her bir faktörün neden olduğu yaralanmaların bir alt nedenleri saptanmaya çalışılmıştır.

Balık Kılçığı Diyagramı Örneği HASTA VE YAKINI ÇALIŞAN SİSTEM Alışkanlık Dikkatsizlik İş fazlalığı İhmal Atık kutusunun uzak olması Kilit sistemli malzeme Eğitim eksikliği Bilgilendirme Poliklinik çöplerine iğne atma uyarı yazısı İĞNE BATMASI Hazırlık odasının olmaması Atık kovalarının olmaması İğne uçları Taşıma (pansuman) tepsisinin uygun olmaması Eldivenin uygun olmaması ORTAM MALZEME

Ortak temalar altında organize fikirler Benzerlik Diyagramı Ortak temalar altında organize fikirler Çeşitli fikir ve bilgilerin arasında önceden görülmeyen bağlantıların keşfi Pek çok fikir, görüş, konu veya faaliyet içinde temel olanları bulmak, onları gruplandırmak ve organize etmeyi amaçlayan tekniktir.

Benzerlik Diyagramı Pratik Çalışma 1: Benzerlik diyagramı kurallarına uygun olarak aşağıda verilenleri tasnif edelim.

Benzerlik Diyagramı Pratik Çalışma 1: Çözüm

Benzerlik Diyagramı Pratik Çalışma 2: Benzerlik diyagramı kurallarına uygun olarak “Prosedürlerin hayata geçirilememesi” problemiyle ilgili elde edilen aşağıdaki bulguları başlıkları tanımlayarak 6(altı) başlık altında tasnif ediniz. Tespit edeceğiniz ek bulguları uygun başlık altında belirtiniz.

Yönetimin İnançsızlığı Motivasyon Yetersizliği Benzerlik Diyagramı Pratik Çalışma 2: Çözüm Eğitim Yetersizliği Önceden gerekli eğitimler verilmedi Verilen eğitimler yetersiz kaldı Eğitimden herkes eşit oranda faydalanamadı Prosedürlerin ne işe yaradığı bilinmiyor ISO 9000 anlaşılamadı İşleri kolaylaştıracağına olan inanç eksik Kalite Biriminin Yeterince Tanıtılmaması Kalite biriminin işleri yanlış algılandı Kalite çalışmaları ek bir iş olarak görüldü Kalite birimi çalışanları diğer çalışanlarla yeterince iyi diyalog içinde değil Mekanizma Eksikliği İç denetim eksik Hayata geçmeyen prosedürler için yaptırım yok Prosedürler ilgili birimlerde anlatılmadan dosyalanıyor Yönetimin İnançsızlığı Yönetim konuya ilgisiz Yönetimin kendisi prosedürlere uymuyor Üst yönetimin desteği yetersiz Yazılım Hatası Prosedürler yeterince açık yazılmıyor İşe uygun prosedürler yazılmadı Prosedürler çok kapsamlı Prosedürler direkt olarak çalışanların katkılarıyla hazırlanmadı Motivasyon Yetersizliği Motivasyon eksik Ödül mekanizması yok Düşük ücretler İş yükü fazla Ciddiye alınmıyor Prosedürleri hazırlayanlara gereken önem verilmiyor