BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİĞİ Yrd. Doç. Dr. Yasemin ÇAYIR Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

Amaç ve Hedefler Amaç: Birinci basamak hekimliği hakkında bilgi sahibi olunması. Hedefler:Bu ders sonunda öğrenciler; Aile hekimliğiyle ilgili kavramları açıklayabilmeli Aile hekimliğini tanımlayabilmeli Aile hekimliğinin temel özelliklerini sayabilmeli Aile hekimliğinin kısa tarihçesini açıklayabilmeli

Sağlık Hizmeti Bireylerin ve toplumun sağlığını korumak, hastalandıklarında tedavilerini yapmak, sakat kalanların başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamak ve toplumların sağlık düzeyini yükseltmek için yapılan planlı çalışmaların tümüne sağlık hizmeti denir.

Birinci Basamak Sağlık Hizmeti Toplumun ve bireylerin sağlığının korunması, hastalıkların tedavi edilmesi, sakatların rehabilitasyonu için yapılan ve bireyler için sağlıkla etkileşimde ilk temasın olduğu tüm tıbbi faaliyetler olarak tanımlanmaktadır.

Bireyin her tür sağlık problemi için başvurduğu ilk sağlık kurumu birinci basamaktır. Burada karşılaştığı hekim, birinci basamak hekimidir. Yani aile hekimi.

Bir ülkede birinci basamak sağlık hizmetleri ne kadar iyi organize edilmiş ve sağlam temellere oturtulmuşsa; o ülkede o kadar iyi sağlık hizmeti veriliyor demektir.

İhtiyaç Tıpta aşırı uzmanlaşma ve sağlık sisteminin parçalara ayrılması sonucu kapsamlı, bireysel hizmet veren ve insanları bir bütün olarak ele alan birinci basamak hekimliğinin gerekliliğini ortaya koymuştur.

Aile Hekimliği toplumun isteklerinden kaynaklanarak hastalığın değil hastanın odakta olduğu bir uzmanlık dalı olarak doğmuştur.

Aile hekimi Toplum sağlığı ile ilgili özel bir sorumluluk taşıyan, Toplumun gereksinimlerine yönelik hizmet sunan, Klinik kararlarını hastanın içinde yaşadığı toplum ve çevre ile ilgili bilgileri kullanarak veren, Hastalık yönelimli değil, bütüncül ve sağlığa odaklı bir bakış açısına sahip olan bir hekim olarak diğer hekimlerden ayrılır.

Tarihçe-Dünya Francis Peabody 1923 Willard Komisyon Raporu 1966 Millis Komisyon Raporu 1966 American Board of Family Practice 1969 Amerikan Genel Pratisyenlik Akademisi Amerikan Aile Hekimleri Akademisi 1970 Aile hekimine olan gereksinim ilk kez 1923 yılında Francis Peabody tarafından gündeme getirilmiş ve Francis Peabody, tıp bilimlerinde oluşan aşırı uzmanlaşma sonucu hastaların ortada kaldığını ve kapsamlı ve kişisel sağlık hizmeti veren bir uzmanlık dalının gerekliliğini vurgulamıştır. Milis Raporu ve Willard Raporu olarak bilinen iki raporun yayınlanması sonucu birincil bakım konusunda çalışan, yeni bir uzmanlık dalı olan "Aile hekimliği" tanınmıştır 1969 da "Amerikan Aile Hekimliği Board" u (ABFP) oluştu ve aile hekimliği uzmanlığı doğmuş oldu. 1970'de Amerikan Genel Pratisyenlik Akademisi, Amerikan Aile Hekimleri Akademisi olarak yeniden adlandırılmıştır.

Tarihçe-Ülkemiz Sağlık Bakanlığı hastanelerinde uzmanlık eğitimi 1985 TAHUD 1990 Trakya Üniv. Aile Hekimliği AD1993 Düzce’de pilot olarak başlatılan Aile Hekimliği Sistemine Geçiş 2005 Tüm ülkede aile hekimliğine geçiş 2010

Aile Hekiminin Özellikleri Yaş, cinsiyet ya da kişinin başka herhangi bir özelliğine bakmaksızın tüm sağlık sorunlarıyla ilgilenir. Sağlık kaynaklarının etkili kullanımını sağlar. Bireye, ailesine ve topluma yönelik kişi- merkezli bir yaklaşım geliştirir.

Aile Hekiminin Özellikleri Sağlık hizmetlerinde süreklilik sağlamaktan sorumludur. Hastaların akut ve kronik sağlık sorunlarını aynı anda yönetir. Toplumda sık görülen tüm sağlık sorunlarını tanımlayabilecek ve müdahale edebilecek düzeyde bilgi sahibidir.

Aile Hekiminin Özellikleri Toplumun sağlığı için özel bir sorumluluk üstlenir Sağlık sorunlarını fiziksel, ruhsal, toplumsal, kültürel ve varoluş boyutlarıyla ele alır. İkinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarıyla gerekli koordinasyonu sağlayarak hastanın sevk ve takibini organize eder. Yaptığı ev ziyaretleri ve rutin takiplerle, kişiye yönelik hem tedavi edici hem de koruyucu sağlık hizmetlerini bir arada sunar.

Birinci Basamağın Önemi Bireylerin sağlık kayıtlarının aynı aile hekimi tarafından birinci basamakta tutulması kontrol, takip ve risk analizlerinin yapılabilmesinde önemli ilerlemeler sağlayacaktır. Etkili ve verimli birinci basamak hekimliği ile 2. ve 3. basamakta hasta yoğunluğu azalarak, hastanelerdeki gereksiz kuyruklar azalacaktır.

Birinci basamak sağlık hizmetleri, sağlık hizmetlerinin en temel, en ucuz, en kolay ulaşılabilir yoludur.