Fertilizasyondan hemen sonraki embriyolojik (Mezoblastik) dönem Mezenkim hücreleri Kan adacıkları Fertilizasyondan hemen sonraki embriyolojik (Mezoblastik) dönem Vitellus kesesi Mitoz geçiren Totipotent (İlkel) kan hücreleri

Embriyonal ve Fötal Dönemde Hematopoez (Kan Yapımı) 1). Mezoblastik Dönem. Hemoglobinin Globin bölümü 4  zincirinden oluştuğu için Gower Tip I , bir süre sonra 2 , 2  zincirinden oluştuğu için Gower Tip II Hb adını alır.

Embriyonal ve Fötal Dönemde Hematopoez (Kan Yapımı) 2). Hepatik Dönem. KC hematopoezi üstlendiği zaman başlar. Fötal Hb (Hb F) Hb’in Globin bölümü 2 , 2  zincirinden oluşur.

Embriyonal ve Fötal Dönemde Hematopoez (Kan Yapımı) 3). Myeloid Dönem. Kİ devreye girdiğinde başlar. Erişkin Hb (Hb A) Hb’ in Globin bölümü 2  (141 aa), 2  (146 aa) zincirinden oluşur ve yaşam boyu devam eder.

Pre ve Postnatal Dönemde Hemoglobin Zinciri Yapımı Alfa Beta Gama Epsilon Sigma

Doğumdan sonra hematopoez A). Yenidoğanda tüm kemik iliği aktiftir. Total ilik hacmi: 70-90 ml kadardır. B). Beş yaşından sonra aktif ilik çevre kemiklerden merkeze çekilir. Örn: 15 kg’ lık çocukta total ilik hacmi 1600 ml. Aktif ilik ise 1000-1400 ml kadardır. C). 70 kg’lık kişide total ilik hacmi 2600-4000 ml dir. Aktif ilik ise 1200-1500 ml kadardır. D). Organizmada kan yapımı gereksinimi arttığı koşullarda aktif iliğin hacmi artar, normalin 3-5 katı üretim yapılabilir.

Erişkinde Hematopoezi, KKİ’nin Üstlenmesinin Muhtemel Nedenleri KKİ tarafından ektramedular kan odakları inhibe edilmektedirler. Kİ’nin kanlanması özeldir, ısısı yüksektir. KKİ’de hematopoez için pozitif bir etki, diğer dokularda ise antagonist faktörler etkili olmaktadır. İntavenöz verilen stem (kök) hücrelerinin, KKİ’de yerleşmeleri, stromal hücrelerin ideal ortamı oluşturmasının kanıtıdır.

Erişkin ve Çocukta Aktif Kemik İliği Aktif İlik Hücreleri Yağ Hücreleri Erişkin ve Çocukta Aktif Kemik İliği

Kırmızı Kemik İliği (KKİ) ‘de Hematopoietik Alanlar 1- Damar Dışı Ortam. * Hematopoietik odaklar ve * Stromadan oluşur. 2- Vasküler Ortam. * Arterler, * Venöz sinüsler ve * Venlerden oluşur.

Hematopoietik İndükleyici Mikroortam (HİM) 2 kısımdan oluşur 1. Hemopoietik hücrelere yakın stroma hücreleri. Endotel hücreleri. Retiküler-Adventisyal hücreler. Yağ hücreleri. Makrofajlar. Fibroblastlar gibi, hücresel elemanlardan oluşurlar. Bu hücreler: hem koruyucu bariyer oluştururlar, hemde salgıladıkları hemopoietinlerle hücreleri bölünmeye ve farklılaştırmaya sevk ederler.

2. Stromanın hücre dışı elemanları ağsı bir yapıdan oluşur, Stroma hücreleri tarafından sentezlenen ve birer reseptör olan İmmunoglobulin üst grubu, Selektin ve İntegrin molekülleri Kan hücrelerinin birbirlerine ve ektrasellüler matrikse tutunmalarını sağlarlar.

Ayrıca, Adventisyal hücreler tarafından sentezlenen a- Laminin, b- Fibronektin molekülleri. “Hematopoietik hücreleri, Kollegene ve Büyüme faktörlerine bağlamaları yanında, büyüme ve gelişmeye yardım eden, c- Kollagen, d- Proteoglikanlar ve e- Adheziv proteinler gibi önemli uyarıcı maddeleride sentezlerler ”

* Makrofajlar, Eritropoezi stümüle eden, İnterlökin-1 (IL-1) İnterferon- Tümör Nekrozis Faktör (TNF) GM-CSF M-CSF G-CSF gibi, “ Büyüme faktörlerini sentezler ve salgılarlar ”

Eritrosit Sabitliğinin Korunma Mekanizması Normal bir insan kanı 5000 ml dir. Eritrosit hücre sayısı 25 trilyon kadardır. Ömürleri ise 100-120 gündür. Buna göre yıkım-yapım hızı, Günlük : 50.0 ml (250 milyar) Saatte : 2.0 ml (10 milyar) Dakikada: 33.3 mm3 (166 milyon) Saniyede: 0.5 mm3 (2.5 milyon) kadardır. Bu sabitlik birbirine eşit anlık yıkım ve yapım hızı ile korunmaktadır.

Hematopoietik (Stem) Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre Hematopoietik (Stem) Kök Hücre Stem Hücre Gölcüğü Mitoz Pluri (Multi) Potent Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre

BFU-E CFU-E Eritrositlerin yapımı, kaynağını yüksekten alan ve giderek artan bir şelaleye benzetebiliriz.

Post-Natal Dönemde Eritropoiez 4 Kompartmanda oluşur 1’nci kompartmanı oluşturan hücre grubu. Pluri (multi) potent stem (kök) hücrelerinden oluşur. Bu hücreler yaşam boyu kendi-kendilerini yenilerler. Bu hücrelere etki eden faktörler. a. Stem Cell Factor (SCF), b. İnterlökin-1, -3, -6, -11 dir. 2’ci kompartmanı oluşturan hücre grubu. BFU-E (Burst Forming Unit-Erytroid). “ Eritroid kolonilerini patlamalar şeklinde oluşturan büyük kolonilere denir.”

BFU-E hücre grubunu uyaran faktörler. Monosit, makrofaj, endotel ve fibroblast hücreleri tarafından aşağıdaki uyarıcı maddeler sentezlenirler. a. Granulosit-Makrofaj Colony Stimulan Faktör (GM-CSF), b. Burst-Promoting Activity (BPA), c. Multi-CSF [İnterlökin-3 (IL-3,-4,-9) d. İnsülin benzeri Growth Faktör (IGF-1) e. EPO’nin yüksek dozları, f. IL-4 ise hem uyarıcı, hemde inhibitör etki göstermektedir.

Colony Forming Unit-Erytroid (CFU-E ) 3’ncü Kompartman oluşturan hücre grubu Colony Forming Unit-Erytroid (CFU-E ) Stimulanı Eritropoietin (EPO)’dir. Hücrelerin poliferasyonu ve Olgunlaşması için EPO’ya sinerjik olarak SCF, GM-CSF, IL-3,-9 ve İnsulin Growth Faktör-1 (IGF-1) etkilidirler.

4’cü kompartmanı oluşturan hücre grubu “Bu hücre grubu EPO nin düşük dozlarına cevap verir. EPO etkisiyle sırasıyla;Mitoz bölünmeler geçirerek ortokromatofilik eritroblasta kadar bölünürler, daha sonra nüve atılır, bu hücreye retikülosit denir. Periferik kanda %1 veya daha azdır. Retikülosit 3 gün içerisinde Hb sentezi tamamlanınca olgun eritrosite dönüşür.”

Hematopoietik (Stem) Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre Hematopoietik (Stem) Kök Hücre Stem Hücre Gölcüğü Mitoz Pluri (Multi) Potent Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre Yönlendrilmiş Kök Hücre

BFU-E CFU-E

BFU-E Kolonileri CFU-E Kolonileri R.YİĞİT R.YİĞİT

EPO Reseptörleri R.YİĞİT