YERLİ BİLİŞİM ENDÜSTRİSİ Mehmet DOĞANAY M. Cem KARAKURT (2-13) (14-25)

TEMEL KONULAR Bilgi ve Bilişim nedir? Bilişim Teknolojisinden ne anlamalız.? Bilişim Teknolojileri Endüstrisinin Türkiye’deki durumu nedir.?

Bilgi ve Bilişim Nedir? Bilgi: Araştırma, gözlem ve öğrenme yoluyla elde edilen, Olayları anlamamızı sağlayan, gerekli işaret ve kodlamalardır. Başka bir ifade ile; Ham verilerin işlenerek anlamlı bir hale dönüştürülmesine; Bilgi diyoruz.  Bilişim: Bilginin derlenip işlenmesi, faydalı şekle sokulması, Gerekli durumlarda; saklanması, farklı formlara dönüştürülmesi, Gerekiyorsa; teknolojik araçlar yolu ile paylaştırılmasıdır. Kısaca, Özetleyecek olursak; Ham olgular, rakamlar ve detaylar; Veri’dir. Verilerin yararlı, anlamlı ve organize edilmiş hali; Bilişim’dir. Bilişim grubu ve bilişimin uygun şekilde kullanılması ise; Bilim’dir.

Bilişim Teknolojisinden ne anlamalıyız.? Bilginin toplanmasında, işlenmesinde, depolanmasında, ağlar aracılığıyla bir yerden bir yere iletilip; kullanıcıların hizmetine sunulmasında, kullanılan iletişim ve bilgisayarlar dâhil bütün teknolojileri kapsayan veriye dayalı teknolojik iletişimdir. Bilişim sektörüne baktığımızda; Ağırlıklı olarak Kamu, Telekom, Finans, Üretim ve Enerji alanlarına dayalı 4 ana kategori göze çarpmaktadır. 1. Yazılım  2. Donanım 3. İletişim Hizmetlerı 4. İletişim Ekipmanları Bilişim teknolojileri; Yeni bilgilerin üretilmesine aracılık ederek; toplumları sürekli şekillendirir. Nasıl ki; Tarım toplumunun dönüşümünü saban, Sanayi toplumunun buhar makinesi ise, Bilişim toplumunda da motor görevi bilgisayarlardır.

Bilişim teknolojileri deyince, Akla sadece bilgisayarlar gelmemeli. Zira, Bilişim sistemi için ileri teknoloji kullanımı şart değildir. Bilişim sistemi bir örgüt içinde bilginin kişiler arasında iletilmesini sağladığından, bu işin mutlaka karmaşık bir teknoloji ile yapılması gerekmez. Bilişim teknolojisi, söz konusu işlem için kullanılan tüm araç ve gereçleri ifade eder.  Birkaçını sayacak olursak; 1- Kullanılan tüm bilgi işlem ve hesap makineleri. 2- Radyo ve Televizyon ile bunlara ait tüm ilgili ürünler. 3- Telefon, fax, ses-kayıt cihazları ve yardımcı ürünler. 4- Telekomünikasyon hizmet ve ekipmanları ile bunların tedariki. 5- Bilgisayar ile ilgili ekipman ve hizmetler.

TEKNOLOJİK SÜREÇ Yaşamlarını tarım yaparak sürdürmeye çalışan toplumlar; 1760'lı yıllarda buharlı motorların,1880'li yıllarda elektrik motorunun icat edilmesiyle “Sanayi Toplumlarına” dönüştü. Refah seviyesi arttı, Bireyler yavaş yavaş köylerinden çıkarak ticaretlerini daha geniş bir coğrafyaya taşıdılar. 1940’larda tüplü,1960’larda transistörlü bilgisayarın bulınmasıyla birlikte, toplumdaki rekabet de değişti. 1980‘den sonra internetin yaygınlaşma ile birlikte, bilgi kavramı daha da önem kazandı. Günümüzün küresel ortamında; bilgiyi iyi kullanan, doğru bilgiye doğru zamanda erişebilenler; sivrilerek refah düzeylerini yükselttiklerinden 20. yüzyılın son çeyreğinde “Bilgi toplumu” kavramı ile tanışmış olduk. Gelişmiş tüm ülkeler gibi, Ülkemizde “Bilgi Toplumu’’ olma yolunda çaba sarfetmektedir.

Türkiyede Bilişim Teknolojileri… Bilgi toplumu, aynı zamanda; kendi teknolojik ekonomisini de yarattı. Ortaya çıkan yeni ekonomik düzen; Teknolojinin rekabet gücününün olumlu etkisini, dünya gündeminde üst sıralara yerleştirmiş ve özellikle sanayide, yenilikçi kapasite artırımı ile kendine hatırı sayılır bir pazar edinmiştir. Bu yeni ekonomik ortam; “Yeni Ekonomi”, “Bilgi Ekonomisi”, “Dijital Ekonomi” ve “İnovasyon” gibi adlarla anılmaktadır. Bu yeni Ekonomik Model 3 açıdan önemlidir:  •    Bilginin ekonomik önemi iyi anlaşılmıştır, •    Artan oranda sistem yaklaşımı kullanılmaktadır, •    Bilgi üreten ve yayan; ekipman ve hizmet kuruluşları gittikçe artmakta.

Sektörün Büyüklüğü ve Türkiyedeki Durumu   2011 Dünya Bilişim Sektör büyüklüğü 4,1 trilyon iken, Türkiye 48.4 milyarda kalmış. Bu oran; 2012 yılı sonu itibarı ile 55.9 milyar dolara çıkarak; bunun %43’ü Donanım, %23’ü Yazılım ve %34’ü de iletişim servis hizmetleri şeklinde gerçekleşmiştir. Hükümet; Bilişim Sektörü için 2023 yılı hedefini 160 milyar dolar olarak hedeflemektedir. Gelişmiş ülkeler; gelirlerinin %5’ini bilişime ayırırken, Türkiye de oran maalesef binde 5’tir.

Bilişimde ilk 500 deki firmaların 300′ü yılı büyümeyle kapattı…

Türkiye’de satılan bilgisayarların yüzde 68′i taşınabilir bilgisayarlar

SEKTÖRÜN TÜRKİYE'DEKİ GELİŞİM SÜRECİ "Bilişim" sözcüğünün Türk diline girdiği 1971'den bu yana; bilişim konuları, toplum ve ekonomi gündeminde büyük önem ve ağırlık kazanmıştır. Yaklaşık 45 yıl önce montaj sanayisi ile Sektörde yer alan Türkiye; Bugün Bilişim Sektöründe önemli bir yatırım ve sanayi aktörü haline gelmiştir. Sektör, 1980‘e kadar arzuladığı yere gelmemiş olsada, 1980‘ sonrası nda PTT yatırımları, renkli TV ve iletişim alanında devrimsel gelişimler kaydetmiş. İhracatın da yoğun bir faaliyet olarak göze çarptığı bilişim sektörü, Türkiye'nin coğrafi konumu, Avrupa Birliği'ne yakınlığı, Doğu Avrupa, Rusya ve Ortadoğu bölgesinin merkezinde konumlanmış olması gibi nedenlerle önemli bir avantaja sahiptir. Yazılım ve hizmet ihracatında önemli bir konuma gelmesi beklenen bilişim ihracatı, girişimciler için önemli fırsatlar içermektedir.

Ülkemizde; İşletmeler kurumsallaşma yolunda ilerledikçe; Bilişim Teknolojileri alanına olan ihtiyaç da artmaktadır. Bu sebepten: Bilişim Teknolojileri alanında yeterlik sahibi insanlara çok ihtiyaç duyulmakta ve hali hazırda da bu açık başka mesleklerden insanlarla karşılanmaktadır. Ancak, doğru olan; Alanın içinden, yani temelden yeterliliğe sahip insanlar yetiştirmektir. Gelecekte, Bilişim Teknolojileri; Çalışma hayatının en önemli unsuru olmaya devam edeceğinden, Alanda, yeterlilik sahibi insanlar yetiştirmek; ülkemizde bu sektörün gelişimi ve ilerlemesi için önem arzetmektedir.

Bilişim Teknolojileri Alanındaki alt dalları şu şekilde sıralamak mümkün. - Ağ İşletmenliği - Web Programcılığı - Veri Tabanı Programcılığı - Bilgisayar Teknik Servisi Sonuç olarak; Dünya bilişim sektöründe “Biz de Varız” demeliyiz. Ülkemizin jeopolitik konumunun önemini iyi kullanmalı, Hem iç, hem de dış pazardaki politika ve stratejilerimizi belirleyerek, İthalat ve ihracatı aynı zaman diliminde yürütmeli ve gereken teşvik ve desteği  devlet kanalıyla kullanmalı ve kullandırtmalıyız. Ülkemizi teknolojiyi dışardan ithal eden  değil, dışarıya ihraç eden  konumuna getirmeliyiz. Şe bir gerçek ki; “Gelecek, Bilişim ile Şekillenecek”…

BİLİŞİM SEKTÖRÜNDEKİ KURUMLAR İLGİLİ BAKANLIKLAR : Ulaştırma, Haberleşme Telekom, İletişim, İnternet Maliye Bakanlığı Vergi mevzuatı Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Bilim, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Bilim, Sanayi, Teknoloji

BİLİŞİM SEKTÖRÜNDEKİ KURUMLAR DERNEKLER: TBD –Bilişim Derneği (1971) TÜBİDER-Bilişim Sektörü Derneği (1999) TÜBİSAD-Bilişim Sanayicileri Derneği (1979)

SEKTÖR TEŞVİKLERİ Teknokentler KOSGEB Ekonomi Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

SEKTÖR TEŞVİKLERİ TEKNOKENT TEŞVİKLERİ: Gelir ve Kurumlar Vergisi Muafiyeti. 31.12.2023’e kadar. AR-GE personeli gelir vergisi muafiyeti. 31.12.2023’ e kadar. KDV muafiyeti. SGK Prim Desteği. İşveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için 5 yıl süreyle. Ofis imkanları, bina yapmak için yer tesisi. Yatırım Teşvik Belgesinde öncelik verilmesi yatırım istisnaları.

SEKTÖR TEŞVİKLERİ KOSGEB DESTEKLERİ: Destek süresi 12-24 ay arasında. Projenin %75’ine kadar destek. 332 bin TL’ye kadar hibe. Hibe+Kredi desteği maksimum 532 bin TL. Kredi kısmı 1 yıl ödemesiz, vadesine göre 3’er ay taksitlerle ödeme. İşbirliği-Ortaklık modellerinde 500 bin TL’ye kadar hibe.

SEKTÖR TEŞVİKLERİ EKONOMİ BAKANLIĞI TEŞVİKLERİ: Yurt Dışı Pazar Araştırması desteği 7500 dolara kadar ekonomi sınıfı ulaşım ve konaklama masrafları. Danışmanlık desteği Yıllık en fazla 200 bin dolara kadar. Yurt Dışı Tanıtım desteği %50 destek, en fazla 300 bin dolara kadar. Yurtdışında Ofis Açma desteği %60 destek. 3-6 aylık gider bildirimleri ile. İhtiyaç Analizi desteği Proje bazında 400 bin dolar. İstihdam desteği En fazla 3 yıl boyunca brüt ücret üzerinden. Diğer Destekler Bireysel Danışmanlık, Eğitim programları, e-ticaret siteleri destekleri.

SEKTÖR TEŞVİKLERİ BİLİM, SANAYİİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI TEŞVİKLERİ: Bilişim Vadisi (Gebze Muallimköy) desteği Gelir ve Kurumlar Vergisi Muafiyeti. Tüm çalışanlar gelir vergisinden %100 muaf. KDV muafiyeti. (12 yıl boyunca) Su ve kanalizasyon sistemlerinden atık su vergisi muaf. Çok ucuz ofis kira imkanları, bina yapmak için ücretsiz yer tesisi.

SEKTÖR SWOT ANALİZİ GÜÇLÜ YÖNLER (Strengths): Doygunluğa ulaşmamış dinamik Pazar Genç Nufüs İşgücü maliyetleri düşük Stratejik coğrafi konum, ihraç pazarlarına yakın. E-dönüşüm projesinin yarattığı pazar. Teknokent avantajları

SEKTÖR SWOT ANALİZİ ZAYIF YÖNLER (Weaknesses): İthal edilen ürünlerin hakimiyeti. (ABD, Çin vb.) İç pazarda sadece fiyata dayalı rekabet bulunması. %70’lere yaklaşan nitelikli insan kaynağı açığı. Korsan yazılımın yoğun kullanımı. Türkiye %70, ABD %35. %10 azalma , 840 milyon dolar GSYİH artışı. Ulusal yazılım stratejisinin olmaması. Ar-Ge harcamalarının gelişmiş ekonomilerin çok gerisinde bulunması. Teşvik ve destek programlarının sektörün ihtiyaçlarını karşılamaması. Kobilerden yeterli talep oluşmaması. Bireysel Danışmanlık, Eğitim p

SEKTÖR SWOT ANALİZİ FIRSATLAR (Opportunities): Milli Eğitim Bakanlığının çok kapsamlı Fatih Projesi. Güçlü potansiyel talep. Internet ve PC kullanımındaki düşük penetrasyon. Türkiye internet kullanımı %35, AB ortalama %70 PC sahipliği oranı Avrupa ve Dünya ortalamalarının altında.

TEHDİTLER (Threats): SEKTÖR SWOT ANALİZİ Döviz kurlarındaki aşırı duyarlılık Kamuda krizlerde tasarrufa yönelme. Ar-Ge ve inovasyon alanlarında yeterince gelişmemiş olan iş birliği kültürü.

SEKTÖRÜN TALEPLERİ TALEPLER (TÜBİSAD -10.01.2014): Güçlü siyasi irade. Vergi yükünün yazılım, servis ve iletişimde azaltılması. Şeffaf rekabetçi piyasa ve yeni kamu ihale kanunu. Ar-Ge teşviği için geçerli olan 50 kişilik kadronun azaltılması. Nitelikli işgücü yetiştirilmesi öncelikli hedeflerden olmalı.