PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIM VE MODELLERİ

3. EĞİTİM PROGRAMI TASARIMLARI Bir eğitim programı planlanırken işe öncelikle programın nasıl olacağını tasarlamakla başlanır. Bu süreçte şu dört soruya cevap aranmaktadır: Ne yapılmalıdır? Konu alanı neleri içermelidir? Hangi öğrenme stratejileri, kaynak ve etkinlikleri kullanılmalıdır? Sonuçları değerlendirmek için hangi ölçme teknikleri ve araçlar kullanılmalıdır? Yaygın olan program tasarımı yaklaşımları şunlardır:

PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI BİREY ( ÖĞRENEN ) MERKEZLİ TASARIMLAR KONU MERKEZLİ TASARIMLAR SORUN ( ÇEKİRDEK ) MERKEZLİ TASARIMLAR Konu Tasarımı Disiplin Tasarımı Geniş Alanlı Tasarım Süreç Tasarımı Korelasyon desen (Disiplinler Arası) tasarımı Çocuk Merkezli Tasarım Yaşantı Merkezli Tasarım Romantik (Radikal) Tasarım Hümanistik ( İnsancıl) Tasarım Yaşam Şartları Tasarımı Çekirdek (CORE) Tasarımı Toplumsal Sorunlar Ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı

Konu Merkezli Program Tasarımın Genel Özellikleri Programın merkezinde değişmeyen evrensel bilgi vardır. Bilgi uzmanlarca düzenlenir ve öğretilir. Bilgi ve içerik programın parçaları olarak kabul edilir. Konuya ilişkin bilginin kazanılması öğrenme için yeterli görülmektedir. Temeli idealist, realist felsefedir. Eğitim felsefesi ise esasicilik ve daimiciliktir. Konu Merkezli Program Tasarımın Genel Özellikleri

1. Konu Merkezli Tasarımlar a. Konu Tasarımı b. Disiplin Tasarımı d. Süreç Tasarımı c. Geniş Alanlı (Disiplinler Arası) Tasarım

Konu Tasarımı En eski tasarım yaklaşımıdır. Tamamen ders kitabına ve öğretmenin etkinliklerine dayanmaktadır. Öğretmen konu uzmanı olarak kabul edilmektedir. İlköğretimde okuma yazma eğitiminde etkili olmıştur. Konu Tasarımı

Disiplin Tasarımı 1. Tasarım içeriğe dayanmaktadır. 2. konuların temelinin hangi akademik disiplinden ortaya çıktığı odaklanmaktadır. 3. okul entellektüel dış çevrenin küçük bir dünyasıdır. 4. Fen , matematik, İngilizce gibi disiplinler merkeze alınır. Tarihe bir tarihçinin, matematiğe bir matematikçinin gözüyle bakmaktır. Disiplin Tasarımı

1. Öğrencilerin bütün alanlara genel olarak hakim olmalarını istemektedirler. 2. İçerik bakımından birbiriyle mantıksal ilişkisi olan konuları birleştirmek istenmektedir. 3. Dersler Sosyal bilimler, Fen bilimler ve dil bilimleri adı altında toplanmıştır. Geniş alan tasarımı

Korelasyon tasarımı( Disiplinler arası) 1. Bazı konular arasında gerektiğinde ilişki kurulmasının önemini vurgulamaktadır. 2. öğretmenlerein işbirliği içinde çalışması istenilmektedir. 3.Tarih konuları işlerken edebiyat dersinden yardım alınması 4. Az kullanılan bir yaklaşımdır. Korelasyon tasarımı( Disiplinler arası)

1. Esas olan öğrencilere düşünmeyi (eleştirel düşünme) öğretmektir. 2. Tasarımda tek tek konuları öğretmektense, tüm disiplinlere uygulanabilecek süreçleri ve yöntemleri öğretmek önemlidir. 4. İyi düşünen birey doğru sorgulamayı yapabilir. 5. Öğrencilerin bilgiyi yapılandırmaları istenmektedir. Süreç tasarımı

2. Öğrenen ( Birey ) Merkezli Tasarımlar İlerlemecilik ve Yeniden kurmacılık eğitim felsefesine dayanır. Toplumun problemleri ve çözüm yolları üzerinde dururlar. Öğrenciler toplumsal sorunları çözmede aktif rol almalıdır. Bu tasarımlarda, öğrencinin kendi gözlemleri ve yaşantısıyla öğrenme çabasına girmesi temeldir. Öğrenci sürece girdikten sonra ilgi ve ihtiyaçlarına göre öğrenme etkinlikleri belirlenmektedir.. Bu tasarımlar şunlardır: a. Çocuk Merkezli Tasarımlar b. Yaşantı Merkezli Tasarımlar c. Romantik (Radikal) Tasarımlar d. Hümanistik Tasarımlar

(Radikal )

Maslow kendini gerçekleştirmiş kişi özelliklerini şöyle sıralar Kendi değeriin ve doğayı kabul etmek Kendi gibi olmak, basit ve doğal olmak Problemlere yönelmek Alışılmışın dışında deneyimlere açık olmak Empati kurmak Sosyal ilişkilerde kültürlü davranmak Demokrat olmak Felsefi bir espri anlayışına sahip olmak

3. Problem Merkezli Tasarımlar Bu program tasarımları; kültürel ve geleneksel değerlerin güçlenmesini sağlamak, ayrıca toplumun halen karşılanmamış ihtiyaçlarına işaret etmesi amacıyla düzenlenmiştir. Temel vurgusu sorun çözmedir. Yeniden kurmacılık ilkelerine dayanır. Sorun merkezli tasarımlar şunlardır: a. Yaşantı Alanları (Şartları) Tasarımı b. Çekirdek (CORE) Tasarımı c. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı

EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ

Program geliştirme modelleri, bir program geliştirme tasarısı hazırlanırken izlenecek alternatif yolları ve izlenecek sırayı gösterir. Amerika , Avrupa ve Ülkemizde değişik modeller uygulanmaktadır

ABD’DE YAYGIN OLAN MODELLE R

Taba Modeli: Tümevarım yaklaşımını ele almıştır Taba Modeli: Tümevarım yaklaşımını ele almıştır. Temelde 7 aşamadan oluşmuştur. Taba modelinde içerik öğesine daha çok ağırlık verilmiştir. Sıralama şu şekildedir:

Taba Program Geliştirme Modeli (Oliva, 1988: 165)

İlerlemeci yaklaşım ve tümevarım sürecini benimser. TYLER MODELİ Bu model rasyonel ( akılcı ) model olarak da bilinmekte ve program geliştirme çalışmaları daha kapsamlı olarak ele alınmaktadır. İlerlemeci yaklaşım ve tümevarım sürecini benimser. Program geliştirme sürecinde hedefleri belirlemek amacıyla, öncelikle birey, toplum ve konu alanını inceler.

Tyler’in Program Geliştirme Modeli

TABA-TYLER MODELİ Taba-Tyler program geliştirme modellerinin ortak yönlerini ele alarak geliştirilen ve rasyonel planlama modelidir. !!! Türkiye’deki program geliştirme çalışmalarında temel alınan bir modeldir.

Taba-Tyler Program Geliştirme Modeli BAŞLA İHTİYAÇLARIN BELİRLENMESİ GENEL HEDEFLERİN BELİRLENMESİ HEDEFLERİN BELİRLENMESİ İÇERİĞİN SEÇİMİ İÇERİĞİN DÜZENLENMESİ ÖĞRENME YAŞANTILARININ SEÇİLMESİ ÖĞRENME YAŞANTILARININ DÜZENLENMESİ DEĞERLENDİRME SONUÇ YETERLİ Mİ? EVET HAYIR Taba-Tyler Program Geliştirme Modeli AYRINTILI İŞLERİ FORMÜLE ET İŞLEMLERİ TEKRAR BELİRLE BİTİR

SİSTEM YAKLAŞIMINA GÖRE PROGRAM GELİŞTİRME MODELİ (WULF VE SCHAVE) Bu model, öğretmenler de program geliştirebilir sayıltısına dayanır. Grup etkileşiminin eğitimdeki gelişmeleri olumlu yönde etkileyebileceğini savunur. Aşama İşlem Problemin Tanımı Amacın belirlenmesi Komisyon üyelerinin seçimi Gelişme Amaçların davranışlara dönüştürülmesi Uygun ders planı yazma Öğretim materyallerinin geliştirilmesi Öğrenme ortamın desenlenmesi Değerlendirme Sonuçların değerlendirilmesi Sürekli dönüt sağlanması

AVRUPA’DA YAYGIN OLAN MODELLER Rasyonel Planlama Modeli (Teknokratik Model) Yenilikçi Durumsal Model ( Skillbeck ) Süreç Yaklaşımı Modeli ( Stenhouse )

RASYONEL PLANLAMA MODELİ (TAYLOR VE RİCHARD) Genel Amaçlar Amaçlar Öğrenme Durumları Değerlendirme Taba-Tyler yaklaşışıma uygundur. Teknokratik model de denir. Yeniden kurmacılık felsefesi görüşündedir.

DURUMSAL ( YENİLİKÇİ ) MODEL (SKİLBECK) Durum Çözümlemeci Amaçlar Öğrenme-öğretme Programı Desenleme Uygulama Değerlendirme Okul merkezli program geliştirme anlayışına ağırlık veren Yenilikçi Model olarak bilinir.

SÜREÇ YAKLAŞIMI MODELİ (STENHOUSE- 1975) İçerik-Bağlam Öğrenme Durumları Genel Amaçlar Değerlendirme Öğretmenlerin ders planı yapmalarındaki yaklaşımlardan esinlenir. Okul merkezlidir. Hümanist ve İlerlemeciliğin etkisindedir.

YAYGIN OLAN PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ TÜRKİYE’DE YAYGIN OLAN PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ

MEB Yeni Program Geliştirme Modeli

MEB program modelinde diğer alanlarla bağlantı kurulması ve disiplinler arası yaklaşım ve ara disiplin alanları vurgulanmaktadır. Ara disiplin alanları Spor Kültürü Ve Olimpik Eğitim Sağlık Kültürü Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Kariyer Bilinci Geliştirme Girişimcilik Afet Ve Güvenli Yaşam Özel Eğitim İnsan Hakları Ve Vatandaşlık Bu modele göre hazırlanan programlar etkinlik temelli programlardır. Programların temelinde çoklu zeka kuramı ve yapılandırmacı yaklaşım temel alınır.