I. DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ SAVAŞIN BAŞLAMASI YILMAZ AYDIN 20120906009

I.Dünya Savaşı Avrupa’nın göbeğinde başlamasına rağmen dünyanın dört bir yanından katılan ülkeler ile beraber sömürge ülkelerinin de katılımıyla dünya savaşı adını almıştır. Birinci dünya savaşının başlama nedeni ise bir Sırp gencinin Avusturya-Macaristan krallığının prensine yaptığı suikastten sonra başlamıştır. I.Dünya savaşı 28 Temmuz 1914’de başlayıp 11 Kasım 1918’de bitmiştir. İttifak Devletleri:  Almanya , Osmanlı Devleti, Bulgaristan, Avusturya-Macaristan . İtilaf Devletleri: Britanya, Fransa, İtalya, Rusya, Sırbistan-Karadağ, Belçika, ABD, Yunanistan, Japonya, Portekiz, Romanya ve sömürge ülkeler (Afrika, Kıbrıs, Arap ülkeleri, Avustralya ve Yeni Zelanda vs).

Temel Nedenleri: 1789 Fransız ihtilali’nin getirmiş olduğu sonuçlardan özgürlük ve milliyetçilik fikirleri imparatorlukların yıkılmasına sebep olacaktır. Milliyetçilik; İtalya ve Almanya’nın siyasi birliklerini tamamlamalarına sebep olmuştur. Sanayi inkılabı sonucunda doğan hammadde ve pazar arayışı, sömürgecilik ve ekonomik rekabeti getirmiştir.

Özel Nedenleri: 1. Almanya ve İngiltere arasındaki ekonomik rekabet (en önemli neden). 2. Fransa’nın 1871 Sedan savaşında Almanya’ya kaptırdığı Alsas-Loren kömür havzasını geri almak istemesi. 3. Rusya’nın panslavist politikasından, Avusturya-Macaristan’ın ve Almanya’nın rahatsız olması.

Alsas-Loren Kömür Havzası (madenleri) Almanya Fransa

BALKANLARDA ÇIKAR ÇATIŞMASI Avusturya Rusya BALKANLARDA ÇIKAR ÇATIŞMASI

4. Rusya’nın Osmanlı toprakları üzerindeki emelleri ve sıcak denizlere inme politikası. 5. Sömürgeci devletler arasına girmeye çalışan Almanya ve İtalya’nın politikaları. 6. Avusturya-Macaristan’ın, Bosna -Hersek’i ilhakının Sırbistan ile arsında yarattığı gerginlik. 7. Avusturya-Macaristan veliahtının Saraybosna’da bir Sırplı tarafından öldürülmesi. (Görünen nedendir ve Savaşı başlatan olaydır).

I.DÜNYA SAVAŞI; Almanya ve İngiltere’nin aynı bölgeleri hammadde ve pazar kaynağı olarak kullanmak istemeleri sonucu ortaya çıkan bir savaştır. VURGU: “Hammadde ve pazar paylaşımı” BUNA GÖRE: I.Dünya Savaşı: Sömürgecilik savaşıdır. I.Dünya Savaşı: Sanayi Devrimi’nin etkisi ile ortaya çıkmıştır.

İNGİLTERE REVAL GÖRÜŞMELERİ İLE; Rusya’ya boğazları verdi ve onu Balkanlarda serbest bıraktı. BU DURUM İNGİLTERE’NİN; Osmanlı ile ilgili politikasının değiştiğinin, Osmanlı’yı koruma politikasından vazgeçtiğinin, Ayrıca; İngiltere’nin Rusya ile ittifak kurduğunun da kanıtıdır.

JEOPOLİTİK KONUMUN ÖNEMİ; Almanya, Osmanlı Devleti ile birlikte savaşa girmek istiyordu. AMAÇ: “Jeopolitik” konumdan faydalanmak. BU DURUM ALMANYA’nın; * Boğazları ve sömürge yollarını denetim altına almak istediğinin göstergesidir. * Böylece Almanya rakiplerine karşı askeri ve siyasi üstünlük sağlayacaktı.

İtilaf Devletlerinin Osmanlıyı Kabul Etmeme Nedenleri: 1. Osmanlı, askeri ve ekonomik yönden zayıflamıştı. 2. Osmanlı toprakları paylaşılmak isteniyordu. 3. Rusya’nın Osmanlı üzerindeki emelleri ve İngiltere’nin Rusya’yı kaybetmek istememesi. 4. Osmanlı’nın, kapitülasyonlar, Ege adaları, Mısır sorununun çözülmesini istemesi.

Osmanlı’nın Almanya’yı Tercih Nedenleri: 1. Kaybedilen toprakları geri alma düşüncesi. 2. Turan idealini gerçekleştirme düşüncesi. 3. Almanya’nın savaşı kazanacağına kesin gözüyle bakılması. 4. Yalnızlık politikasından kurtulmak istemesi. 5. Kapitülasyonlardan dolayı İngiltere ve Fransa’nın baskısı. 6. İttihatçı Subayların Alman hayranlığı. 7. Yunan “Megalo İdeası”nı engellemek.

Almanların Osmanlı’yı Savaşa Çekme Nedenleri: 1. Yeni cepheler açmak, kendi yüklerini hafifletmek. 2. Osmanlı’nın jeopolitik konumu. 3. Halifelik nüfuzundan faydalanmak (cihad) 4. Petrol bölgelerini kontrol altına almak. 5. İngilizlerin, sömürgeleri ile olan bağlarını koparmak. 6. Osmanlı’nın asker potansiyelinden faydalanmak. 7. Boğazları kontrol altında tutmak ve Rusya’ya yardım edilmesini önlemek.

Almanya RUSYA İtalya İNG.

Savaşa Giriş: Alman, Goben ve Breslav isimli savaş gemileri İngiliz donanmasından kaçarak Osmanlı’ya sığındı. Yavuz ve Midilli isimlerini alan gemiler daha sonra Rus limanlarını bombaladı (23 Ekim 1914).

Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesinin Sonuçları: 1 Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesinin Sonuçları: 1. Yeni cepheler açıldı, savaş alanı genişledi. 2. Almanya kısmen rahatladı. 3. İngiltere Kıbrıs’ı topraklarına kattığını açıkladı. 4. Osmanlı, kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırdığını ilan etti. 5. Osmanlı, İtilaf devletleri arasında gizli anlaşmalar ile paylaşıldı.

OSMANLI DEVLETİ I.DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA; Kapitülasyonları ve Duyun-u Umumiye İdaresini kaldırdı. BU DURUM: Osmanlı Devleti’nin savaşa tam bağımsızlığını sağlamak için girdiğini göstermektedir. Yani Osmanlı, savaşa ekonomik ve siyasi bağımsızlığını sağlamak için girmiştir.

CEPHELER KAFKAS CEPHESİ IRAK CEPHESİ SURİYE-FİLİSTİN CEPHESİ KANAL HİCAZ-YEMEN CEPHESİ

ÇANAKKALE

M.Kemal Cephede

Çanakkale Savaşları: Sonuçları: 1. Savaş en az iki yıl uzadı. Sebep: İngiltere’nin, boğazları ele geçirerek Osmanlı’yı savaş dışı bırakmak ve Rusya’ya yardım yetiştirmek. Sonuçları: 1. Savaş en az iki yıl uzadı. 2. Bulgaristan, Osmanlı yanında savaşa girdi. 3. İngiltere ve Fransa’nın itibarı sarsıldı. 4. Gizli antlaşmalar gündeme geldi. 5. Rusya yardım alamayınca Çarlık rejimi zor duruma düştü ve 1917 Bolşevik ihtilaline zemin hazırlanmış oldu. 6. M. Kemal, başarılarından dolayı milli mücadeleye lider olacaktır.

1915 TEHCİR (Ermeni Göçü)

I.DÜNYA SAVAŞI BAŞLAYINCA; İngilizler ve İtilaf devletleri Çanakkale’ye saldırdılar. AMAÇLARI (Sebepleri) ??? Rusya’ya yardım ulaştırıp savaşa devam etmelerini sağlamak. Savaşa girmemiş olan Balkan Devletleri’ni İtilaf devletlerinin yanına çekmek. İstanbul’u alıp Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak.

BU DURUM İTİLAF DEVLETLERİNİN; I BU DURUM İTİLAF DEVLETLERİNİN; I.DÜNYA Savaşı’nı kısa sürede sonuçlandırmak istediğinin kanıtıdır.

I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları: İki taraflar arasında yapılan anlaşmalar sonrası ittifak devletleri teker teker savaştan çıkmışlardı. Bunlardan ilki Bulgaristan ile 29 Eylül 1918 tarihinde Selanik’te, ikincisi Osmanlı Devleti ile 30 Ekim 1918’deMondros limanında, üçüncüsü ise Avusturya-Macaristan imparatorluğu ile 3 Kasım 1918’de Villa Guisti’de ve son olarak Almanya ile 11 Kasım 1918 günü Rethonders’de anlaşılan anlaşmalar ile kabul edilmiştir.

Resmi rakamlara göre dünya savaşına katılan asker sayısı 65 milyonu geçiyordu ve bunlardan toplam 8 – 9 milyon civarında ölü bulunuyordu ve yaklaşık olarak 21 milyon üzeri yaralı ve son olarak da 8 milyon civarında kayıp ve esir bulunuyordu. İttifak devletlerinde Almanya’nın kayıpları nerdeyse Türkiye’nin iki katıydı. Türkiye’nin askeri kayıpları 1.300.000 iken Almanya’nın askeri kayıpları ise 3.750.000 civarındaydı.

1. Yaklaşık 10 milyon insan öldü. 2 1. Yaklaşık 10 milyon insan öldü. 2. Bazı büyük devletler yıkıldı, yeni devletler kuruldu (Avusturya, Macaristan, Yugoslavya, Polonya, Çekoslovakya). 3. Bazı devletlerde rejim değişikliği oldu (Rusya’da Komünizm, İtalya’da Faşizm, Almanya’da Nazizm, Türkiye’de Cumhuriyet). 4. Yeni silahlar kullanıldı (Uçak, Tank, Denizaltı). 5. Kurtuluş savaşına sebep olmuştur. 6. II. Dünya savaşına sebep olmuştur. 7. Milletler Cemiyeti kurulmuştur.Cemiyet-i Akvam

(Osmanlı’yı Paylaşma Tasarıları) Gizli Antlaşmalar (Osmanlı’yı Paylaşma Tasarıları) 1915 Boğazlar Antlaşması: Rusya’yı kendi yanlarında tutabilmek için İngiltere ve Fransa tarafından İstanbul, Boğazlar ve Marmara kıyıları Rusya’ya vaat edilmiş. 1915 Londra Antlaşması: 12 Ada ve Güneybatı Anadolu İtalyanlara vaat edilerek İtalya’nın İtilaf devletleri’nin yanına geçtiği antlaşmadır. 1916 Sykes-Picot Antlaşması: İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı topraklarını paylaştıkları antlaşmadır. Çukurova, G.Doğu Anadolu, Musul ve Suriye çevresi Fransızlara, Irak İngilizlere bırakılacak, diğer bölgelerde ise bir Arap devleti kurulacaktır.

1916 Petrograt Antlaşması: D 1916 Petrograt Antlaşması: D.Anadolu ve Trabzon’a kadar olan Karadeniz kıyıları daha önceki bölgelere ek olarak Rusya’ya bırakılmıştır. 1916 Mac-Mahon Antlaşması: İngilizlerin Mısır valisi Mac- Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin arasında yapılmıştır. Arapların Osmanlı Devletine isyan etmelerine karşılık bağımsız bir Arap devleti vaat edilmiştir. 1917 Saint Jean de Maurienne Antlaşması: Rusya’nın savaştan çekilme ihtimali üzerine İtalya’nın önemi artmış ve önceki bölgelere ek olarak Batı Anadolu da İtalyanlara vaat edilmiştir. Not: Rusya’da Bolşevik ihtilali sonunda kurulan yeni rejim tarafından gizli antlaşmalar dünya kamuoyuna duyurulmuş, böylece uygulama alanı bulamamışlardır.

Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918): ABD başkanı Wilson, barışı korumak için 14 maddelik ilkeleri yayınladı. 1. Boğazlar bütün devletlere açık olacaktır. 2. Savaş sonrası toprak işgali olmayacak. 3. Mağlup devletlerden savaş tazminatı alınmayacak. 4. Gizli antlaşmalar iptal edilecek. 5. Alsas-Loren, Fransa’ya verilecek. 6. Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak. 7. Sömürgecilik yapılmayacak. 8. Her millet geleceğini kendisi tayin edebilecek, Türkler ve azınlıklar çoğunlukta oldukları yerlerde bağımsız devlet kurabilecekler.

TEŞEKKÜRLER YILMAZ AYDIN 20120906009 SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ