Herkesin bildi ğ i gibi, devletimizde kurulu ş undan beri Kuran'ın yüce hükümlerine ve ş eriat yasalarına tam uyuldu ğ undan, ülkemizin gücü ve bütün tebaasının refah ve mutlulu ğ u en yüksek noktaya çıkmı ş tı. Ancak, yüz elli yıl var ki, birbirlerini izleyen karı ş ıklıklar ve çe ş itli nedenlerle ş eriata ve yüce yasalara uyulmadı ğ ından evvelki kuvvet ve refah, tam tersine zayıflık ve fakirli ğ e dönü ş tü. Oysa, ş eriat yasaları ile yönetilmeyen bir ülkenin varlı ğ ını sürdürebilmesinin imkansızlı ğ ı açık seçik ortadadır. Tahta geçti ğ imiz mutlu günden bu yana bütün çabalarımız, hep ülkenin kalkınması, ahalimiz ve fakirlerimizin refahı amacına yönelik oldu. E ğ er, yüce devletimize dahil ülkelerin co ğ rafi konumu, verimli toprakları ve halkının yetenekleri göz önünde tutularak gerekli giri ş imler yapılırsa, yüce Allah'ın yardımı ile, be ş -on yılda kalkınabilece ğ imiz söz götürmez. Yüce Allah'ın yardımına ve Peygamberimiz hazretlerinin ruhaniyetine sı ğ ınarak, yüce devletimizin ve ülkemizin iyi bir biçimde yönetilmesi için bundan böyle bazı yeni yasalar çıkarılması gerekli görüldü. Söz konusu yasaların ba ş ında can güvenli ğ i; ırk, namus ve malın korunması; vergi toplanması; halkın askere alınıp silah altında tutulma süresi gibi hususlar gelmektedir. Ş öyle ki; Dünya'da can, ırz ve namustan daha kıymetli bir ş ey yoktur. Bir insan bunları tehlikede görünce, yaradılı ş tan kötü olmasa bile, canını ve namusunu korumak için olmadık çarelere ba ş vurur. Bunun devlet ve memlekete zarar verece ğ i açıktır. Buna kar ş ılık, can ve namustan emin olan bir kimse sadakat ve do ğ ruluktan ayrılmaz, i ş i ve gücü ile devletine ve milletine yararlı olur.

Mal güvenli ğ inin olmadı ğ ı yerde ise kimse devlet ve milletine ısınamaz, ülkesinin yükselmesi ile ilgilenmez, hep korku ve üzüntü içinde ya ş ar. Buna kar ş ılık, malından, mülkünden emin olmadı ğ ı zaman hep kendi i ş i ve i ş inin geni ş letilmesi ile u ğ ra ş ır. Devlet ve millet gayreti, vatan sevgisi kendisinde her gün artar. Vergi konusuna gelince: Bir devlet, ülkesini korumak için askere ve gerekli öbür masraflara muhtaçtır. Bu, para ile olur. Para, tebaadan toplanacak vergiler ile olu ş tu ğ undan bunun en iyi ş ekilde toplanması gerekir. Evvelce gelir sanılmı ş olan "yed'i vahit" belasından ülkemiz hamdolsun, kurtulmu ş sa da yıkıcı bir yöntem olup hiçbir zaman yararlı sonuç do ğ urmamı ş olan iltizam usülü hala sürüyor. Bu, ülkenin siyasi i ş lerini ve mali konularını bir adamın keyfine, hatta cebir ve zulmüne teslim etmek demektir. Bu adam iyi bir insan de ğ ilse hep kendi çıkarına bakar, bütün davranı ş larında kötülü ğ e, zulme yönelir. Bu nedenle, ülkemiz insanlarının her biri için, malına ve gelirine göre bir verginin saptanması ve kimseden bundan fazla bir ş ey alınmaması gerekir. Yüce devletimizin karada ve denizdeki askeri masrafları ile öbür masrafları yasalarla belirlenip sınırlandırılmalı ve uygulama ona göre yapılmalıdır. Askerlik de, yukarıda belirtildi ğ i gibi, önemli konulardan biridir. Ülkenin korunması için asker vermek halkın ba ş lıca borcudur. Fakat, bir memleketin mevcut nüfusuna bakılmaksızın, ş imdiye kadar yapıldı ğ ı gibi, kiminden tahammülünden çok, kiminden az asker alınması hem düzesizli ğ e; hem tarım, ticaret ve bayındırlık i ş erinin kötü gitmesine; hem ömür boyu askerlik bıkkınlı ğ a; hem de nüfusun azalmasına yol açar. Bu nedenle, her memleketten alınacak asker miktarı için uygun yöntem konulmalı ve dört veya be ş yıl hizmet için sıra usulü getirilmelidir. Bunlar yapılmadıkça devletin kuvvetlenip geli ş mesi, huzur ve asayi ş in sa ğ lanması mümkün olmaz. Bütün bunların dayana ğ ı yukarıda açıklanan hususlardır.

Bu nedenle, bundan böyle suç i ş leyenlerin durumları ş eriat yasaları gere ğ ince açıkça incelenip bir karara ba ğ lanmadıkça kimse hakkında, açık veya gizli, idam ve zehirleme i ş lemi uygulanmayacaktır. Hiç kimse, ba ş kasının ırz ve namusuna saldırmayacaktır. Herkes malına, mülküne tam sahip olacak, bunları diledi ğ i gibi kullanacak, bunu yaparken de devlet büyüklerinin müdahalesine u ğ ramayacaktır. Birinin suçlulu ğ unun saptanması halinde mirasçıların o i ş le ilgileri bulunmayaca ğ ından, suçlunun malları elinden alınıp varisleri miras hakkından yoksun bırakılmayacaklardır. Yüce devletimizin tebaası Müslümanlarla öbür milletler bu haklardan tam yararlanacaklardır. Can, ırz, namus ve mal konularında, ülkemizin tüm halkına ş eriat yasaları gere ğ ince garanti verilmi ş tir. Öbür konularda da oybirli ğ i ile karar verilmesi için, Meclisi Ahkam-ı Adliye üyeleri gerektikçe artırılacaktır. Yüce devletimizin bakanları ile ileri gelenleri belirli günlerde orada toplanarak, görü ş lerini çekinmeden açıkça söyleyeceklerdir. Can, mal güvenli ğ ine ve vergilerin belirlenmesine ait yasalar böyle hazırlanacaktır. Askerlikle ilgili konular Bab-ı Seraskeri Dar-ı Ş urası'nda görü ş ülüp karara ba ğ landıktan sonra sonsuza dek uygulanmaları için tasdik edilmek üzere tarafıma gönderilecektir. Söz konusu yasalar sırf din, devlet, ülke ve milleti kalkındırmak amacı ile çıkarılacaklarından, bunlara tam uyaca ğ ımıza yemin ederiz. Bu konuda, Hırka-i Ş erife odasında, tüm din adamları ile bakanların hazır bulunacakları bir sırada yemin edecektir. Din adamı ve vezirlerden yasalara aykırı hareket edenlerin, kanıtlanacak suçlarına göre, rütbelerine ve hatır ve gönüle bakılmaksızın cezalandırılmaları için özel ceza yasası çıkarılacaktır. Memurlara yeterli maa ş ba ğ lanmı ş olup, henüz ba ğ lanmı ş olanlarınkiler de belirlenecektir. Bu yolla da, ş eriata aykırı olan ve ülkenin gerilemesinde ba ş rolü oynayan rü ş vet belası güçlü bir yasa ile ortadan kaldırılmı ş olacaktır. Bütün bu sayılan hususlar eski hükümlerin tümden de ğ i ş tirilmesi demek olaca ğ ından i ş bu fermanımız İ stanbul halkına ve ülkemiz halkına duyurulacaktır. Bundan ba ş ka, dost devletlerin de bu yönetimin sonsuza dek uygulanmasına tanık olmaları için fermanımız, İ stanbul'daki tüm büyükelçilere resmen bildirilecektir. Allah hepimizi ba ş arılı kılsın; yasalara uymayanlar Allah'ın lanetine u ğ rasın ve ömürleri boyunca rahat yüzü görmesin. Amin.

FERMANLA GET İ R İ LEN YEN İ L İ KLER Askere alınma ve hizmet süresi; askerlik hizmetinin vatani bir vazife oldu ğ u ilan edilerek zorunlu askerlik ba ş latıldı. 1843'te ilan edilen bir yasayla askerlik ya ş ı 20, zorunlu askerlik süresi 4 yıl olarak kabul edildi. Vergi toplama ve tayini; vergilerin mükellefler arasında düzgün ve gelirlere göre da ğ ıtılması amaçlandı. Devlet görevlilerinin halktan resmi vergiler dı ş ında aldıkları vergiler yasaklandı. Can, mal, ırz ve namusun korunması, adalet ve hukuk; tüm vatanda ş lar "Osmanlı vatanda ş ı" sayılarak din farklılıklarına ba ğ lı ayrıcalıklar kısmen kaldırıldı. Gayrimüslimlerin ş ahit ve hakim olabilmeleri kararla ş tırıldı. Rü ş vet ve adam kayırmanın önlenmesi belirtildi. E ğ itim alanında bakanlık kuruldu, yurt dı ş ına ö ğ renci gönderildi, okullar açıldı. (Galatasaray Lisesi bu dönemde kuruldu)