REHBERLİK REHBERLİK VE ARAŞTIRMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ MÜDÜRLÜĞÜ ANA-BABA OKULU ANA-BABA OKULU MART 2003 © MART 2003 ©

ERGENLİK VE ERGENLİK ÇAĞI PSİKOLOJİSİ

Çocuğunuz ergenliğin stresini yaşarken, onun benlik saygısının oluşmasına nasıl yardımcı olabiliriz:

 İyi, olumlu düşünceler, çalışmalar vb. için kredi verin. Belki bir ayrıcalık, bir ödül verilebilir ya da ödül sözcüğü söylenebilir.

 Duygularına saygı gösterin ve onu yargılamaktan kaçının. Şikayetlerini,endişelerini veya ilgilerini dinleyin ve onları anlamaya çalışın.

 Birlikte zaman harcayın.  Çocuğunuza sorumluluklar verin ve başaracağına ilişkin ona güvenin.

OOOOndan beklentinizde mantıklı olun. ÇÇÇÇocuğunuz, desteğinize gereksinim duyduğunda bunun için hazır olun. OOOOna ilginizi gösterin.

Profesyonellere danışın ve çocuğunuz intihara yönelik ya da kendine zarar verici düşüncelerini açıklarsa yardım isteyin. Profesyonellere danışın ve çocuğunuz intihara yönelik ya da kendine zarar verici düşüncelerini açıklarsa yardım isteyin.

Ergenlik döneminde kişilik gelişimi ile ilgili bilgilenmeyi dört bakış açısıyla gruplandırabiliriz:

Kişilik, ergenin etkin olarak belirli gelişim görevleriyle başa çıktıkça gelişir. Bir alandaki (bilişsel,fiziksel,duygusal vb.) gelişimin diğer alanlardaki gelişimi etkilediği.

Gelişim sürecinde, ergenin değişen toplum ve çevreden de etkilendiği dikkate alınmalıdır. Gelişim sürecinde, ergenin değişen toplum ve çevreden de etkilendiği dikkate alınmalıdır. Ergenlik, farklı kültürlerde farklı şekillerde yaşanır. Ergenlik, farklı kültürlerde farklı şekillerde yaşanır.

ERİNLİK DÖNEMİNİN EN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ ŞUNLARDIR:

Erinlik çakışan bir dönemdir: Erinlik çocukluğun sonlarına doğru başlar ve ergenlik yıllarında devam eder. Çocuk cinsel olgunluk yaşına gelmeden birkaç yıl önce bir takım fiziksel ve davranışsal değişikler geçirmekte, ancak ergen sayılmamaktadır. Bu nedenle erinlik bir yandan çocukluk diğer yandan ergenlikle çakışan bir dönemdir.

Erinlik kısa bir dönemdir: 2 yıldan 4 yıla kadar uzayabilir. Erkeklerde 4, kızlarda 3 yıla kadar sürmektedir.

Erinlik hızlı bir değişme dönemidir: Erinlik, gerek fiziksel gerekse psikolojik değişikliklerin çok hızlı olduğu bir dönemdir. Bu hızlı değişme karmaşa, yetersizlik ve güvensizlik duygularına ve bir çok çocukta istenmeyen davranışlara yol açar.

Erinlik bir olumsuzluk evresidir: Olumsuzluk, bireyin karşıt bir tutum içine girmesini yada daha önce geliştirdiği bazı iyi niteliklerin olumsuzlaşmasını açıklar. Bu karşı tutum, özellikle erinliğin başlarında çok belirgin ve yoğundur. Erinlik bir olumsuzluk evresidir: Olumsuzluk, bireyin karşıt bir tutum içine girmesini yada daha önce geliştirdiği bazı iyi niteliklerin olumsuzlaşmasını açıklar. Bu karşı tutum, özellikle erinliğin başlarında çok belirgin ve yoğundur.

Erinlik yaşı değişiktir: Erinlik yaşı çok küçük yaşlardan başlayarak yaşlarına kadar herhangi bir yaşta yer alabilir. Ancak erinlik yaşı ortalama olarak kızlarda 13, erkeklerde 14 yaş olarak saptanmıştır. Erinlik yaşı değişiktir: Erinlik yaşı çok küçük yaşlardan başlayarak yaşlarına kadar herhangi bir yaşta yer alabilir. Ancak erinlik yaşı ortalama olarak kızlarda 13, erkeklerde 14 yaş olarak saptanmıştır.

DUYGUSAL GELİŞİM

Ergenliğin başlarındaki büyümenin hızlı oluşu, ergenin hem duygularında, hem de davranış ve tutumlarında belirgin farklılıklar sergilemesine neden olur.

Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Duyguların Yoğunluğunda Artış Duyguların Yoğunluğunda Artış Aşık Olma Aşık Olma Mahcubiyet ve Çekingenlik Mahcubiyet ve Çekingenlik Aşırı Hayal Kurma Aşırı Hayal Kurma

 Tedirgin ve Huzursuz Olma  Yalnız Kalma İsteği  Çalışmaya Karşı İsteksizlik  Çabuk Heyecanlanma

ERGENLİK DÖNEMİNDE EN SIK RASTLANILAN HEYECAN BİÇİMLERİ:

KORKU !!!

-Objelere karşı duyulan korkular (yılan, köpek vb.). -Sosyal ilişkilerden duyulan korkular (kalabalıkta konuşma)

- Ergenin kendisiyle ilgili korkuları (yoksulluk, ölüm, başarısızlık) (yoksulluk, ölüm, başarısızlık)

ENDİŞE

- Daha ziyade hayali nedenlerden oluşur. nedenlerden oluşur. (ne olacağım?) (ne olacağım?)

DUYGUSAL KIRIKLIKLAR

Biyolojik yetersizlikler, yetersiz alışkanlık, yetenek ve beceriler.

Çevresel yetersizlikler ve tehlikeler (maddi, aile, kural, disiplin vb.) Çevresel yetersizlikler ve tehlikeler (maddi, aile, kural, disiplin vb.) Birbirine karşıt isteklerin çatışması. Birbirine karşıt isteklerin çatışması.

ÖFKE  Alay edilme, yalanla aldatılma, yalancılıkla suçlanma.

RUHSAL ZORLANMALAR

Uygun ortam sağlanamadığında çocuklarımızda görülebilecek davranış bozuklukları: Uygun ortam sağlanamadığında çocuklarımızda görülebilecek davranış bozuklukları:

 Öğrencide sosyal geri çekilme.  Uyumsuz davranışlar, kaçma, çalma, suça yönelme vb.

 Madde bağımlılığı (sigara, alkol, balli, tiner, uyuşturucu ) (sigara, alkol, balli, tiner, uyuşturucu )  Davranış bozuklukları. (stres, depresyon v.b.)

Çatışma Çatışma (aile, okul, sokak ) (aile, okul, sokak )

ERGENİN AİLESİYLE İLİŞKİLERİ

Ergen için tehlikeli bir durum: Anne baba arasındaki anlaşmazlık. Ergen için tehlikeli bir durum: Anne baba arasındaki anlaşmazlık. Çok az anne baba, ergen çocuklarında geleceğin yetişkin haklarını görebilmektedir. Çok az anne baba, ergen çocuklarında geleceğin yetişkin haklarını görebilmektedir.

 Anne babanın ergen çocukları hakkındaki yargıları katı, önyargılı ve haksız olmamalıdır.

 Ergeni sistemli kötüleme; aşağılık kompleksine ya da düşsel karmaşalara neden olabilir.

Gençlerle Anne-Baba Arasında Ortaya Çıkan ve Kuşak Çatışmasına Yol Açan Durumlar:

Eve dönüş ve yemek saati Giyinme ve süslenme biçimi Çalışma, eğlenme, gezme saati

 Sözlü ve sözsüz iletişim biçimi  Müzik dinlerken yada iş yaparken gürültü çıkarmak  Arkadaş seçimi, arkadaş ilişkisi

Kız-erkek arkadaşlığı Büyüklere karşı saygı Ekonomik olarak (para sorunu)

 Özdeşleşme, özerklik, sorumluluk süreçlerinden kaynaklanan düşünceler  Geçerli değer yargıları

Gelenek, görenek, din anlayışı ve yorumu

MMMMeslek seçimi

Başarılı ve saygın insanın tanımı Başarılı ve saygın insanın tanımı

Müzik türü, dergi, günlük gazete, kitap seçimi Müzik türü, dergi, günlük gazete, kitap seçimi

Toplumun, ülkenin, insanın geleceğine ilişkin görüşler Toplumun, ülkenin, insanın geleceğine ilişkin görüşler Dünya görüşü, yaşam felsefesi Dünya görüşü, yaşam felsefesi

İletişimin sağlıklı olması için yetişkinlerin yerine getirmesi gereken ödevler;

Yetişkin kuşak önce genci bir insan olarak kabul etmeli, ona sevgi ve saygı gösterdiğini belirtmelidir. Yetişkin kuşak önce genci bir insan olarak kabul etmeli, ona sevgi ve saygı gösterdiğini belirtmelidir. Gençlik çağına özgü değişimler tanınarak gençlere buna göre yaklaşılmalıdır. Gençlik çağına özgü değişimler tanınarak gençlere buna göre yaklaşılmalıdır.

Gence davranışlarımızda tutarlı olmak gerekir. Gence davranışlarımızda tutarlı olmak gerekir. Gencin yaşamı,giyinişi, süslenmesine ilişkin karar alırken durumu gençle tartışmak yerine onun düşünce ve önerilerine anlayış ve saygı göstermek gerekir. Gencin yaşamı,giyinişi, süslenmesine ilişkin karar alırken durumu gençle tartışmak yerine onun düşünce ve önerilerine anlayış ve saygı göstermek gerekir.

 Aile ve evle ilgili konularda ve sorunlarında gencin de düşünce ve önerilerini alıp onunla konuşunuz, tartışmayı çatışmaya dönüştürmekten uzak bir tavır sergileyiniz.

 Konuşma ve tartışmalar sırasında gencin doğru düşündüğü, gerçeği bulup söylediği durumlarda ona hak verin, düşünce ve önerisini gerçekleştirmek için ona yardımcı olun.

 Gençlerle yapılan konuşma ve tartışmaları onları korkutarak ve yıldırarak kesmeyin.

Gencin tutumu ve davranışlarına biçim ve yön verirken “benim gençliğimde” diye başlayan konuşma, öğüt ve davranışlardan kaçının.

Gence bol bol öğüt vermek ve tavsiyede bulunmak yerine örnek davranışlar yapın ve model davranışlar bulun gösterin.

Gelişim özellikleri

- Arkadaş grubuna bağlıdır, sevilir, sevilmeyi amaçlar.

- Kişilik ve cinsiyet farkları daha belirginleşir. - Kişilik ve cinsiyet farkları daha belirginleşir.

-İ-İ-İ-İlgisiz ve kayıtsızdır.

-D-D-D-Duyguları hassaslaşmıştır.

- Gruplara bağlanma ve onlarla uyuşma görülür. görülür.

- Ergende bir bağımsızlık duygusu ve isteği vardır.

Aynı zamanda anne-babasının da dolaylı olarak koruyuculuğunu bekler.

-A-Ana babasının aşırı yakınlığını istemez.

ANNE-BABALARIN ERGENLERLE İLİİŞKİLERİNDE DİKKAT ETMELERİ GEREKEN BAŞLICA NOKTALAR:

Ergenlik çağında bulunan çocuk yada genç, kendi kişilik özelliklerine karşı çok duyarlıdır. Ders dışı etkinliklere önem vermelidir.

 Ergenlik çağındaki kimseler için, çok kural yerine, az kural ortaya konmalı ve yapılan yanılgıları da çok büyütmemelidir.

 Bu çağdaki gençler, kendi haklarına ve “onur” duygularına karşı çok duyarlıdırlar.  Okuldaki sınavlarda, sınav sonuçlarına gereğinden fazla önem verilmemelidir.

Öncelikle çocuklarını tanımalı, onları ilgi ve yetenekleri doğrultusunda yönlendirmelidirler. Çocuklarındaki güven duygusunu pekiştirmek üzere ortam hazırlamalı, yetenek ve kapasitesini aşırı zorlamamalıdır.

En önemli besinin sevgi ve sevecenlik olduğunu unutmamalı, ancak aşırıya kaçmamalıdırlar. Yaşayarak öğrenmeye ağırlık verilmelidir. Çocukların kendi kendilerini yönetmelerini yaş küçüklüğü vb. nedenlerle engellememelidirler.

Anne ve babalar gelişimin normal yüzlerini, zorlu dönemlerini bilmeli, davranışlarını ona göre düzenlemelidirler. Çocuklar diğer çocuklarla ve kardeşleriyle kıyaslamamalıdırlar.

 Çocuğa verilecek cezalar kişiliğine değil davranışına yönelik olmalıdır.  Anne ve babalar özellikle disiplin konusunda görüş birliğinde olmaya, çocuğun yanında tartışmamaya çalışmalıdırlar.

Çocuğunuza hep çocuk gibi davranırsanız o da hep çocuk gibi kalır. Büyümenin ve gelişmenin hazzını ailece paylaşmaya çalışın Çocuğunuza hep çocuk gibi davranırsanız o da hep çocuk gibi kalır. Büyümenin ve gelişmenin hazzını ailece paylaşmaya çalışın E.E

KATILIMINIZ KATILIMINIZ VE İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDİYORUZ. ÇORUM REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ MART 2003 © Hazırlayan ve Sunan: Emrah EVREN

İKİNCİ OTURUM İKİNCİ OTURUM TARİH: TARİH: SAAT: 10:00 SAAT: 10:00 YER: OKUL SALONU YER: OKUL SALONU KONU: KONU: İLETİŞİM, İLETİŞİM ÇATIŞMALARI, ÇOCUKLARLA İLETİŞİM İLETİŞİM, İLETİŞİM ÇATIŞMALARI, ÇOCUKLARLA İLETİŞİM