III. KOBİ ZİRVESİ “AB BÜTÜNLEŞME SÜRECİNDE KOBİ’LER” AB KALKINMASI ve SEKTÖREL TERCİHLER Derya Sevinç İstanbul, 16 Eylül 2005

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 2 Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler 2000 Sonrası Avrupa Birliği Kalkınma Perspektifi ve Lizbon Stratejisi Türkiye’nin Avrupa Bütünleşmesi ve Müzakere Süreci Müzakere Sürecinin Olası Sektörel Etkileri Sonuç

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 3 LİZBON STRATEJİSİ Stratejinin Amacı:  Avrupa’yı bilgiye dayanan, ortak, rekabetçi ve dinamik bir pazar haline getirerek uluslararası rekabetçiliğini arttırabilmek Stratejinin Temel Alanları: »İstihdam »Ar-Ge ve yenilikçilik, bilgi ve eğitim » Ekonomik reform » Sosyal bütünleşme »Çevre

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 4 I. İSTİHDAM İstihdamHedefHedef YılAB 15 Ort. (2003) AB 15 Hedef Tutturan Ülke Sayısı AB 25 Ort. (2003) AB 25 Hedef Tutturan Ülke Sayısı İstihdam Oranı %672005% % 638 Kadın İstihdam Oranı % %64.404% 634 Kadın İstihdam Oranı % % % Yaslı İstihdam Oranı ( Yaş) % %41.704%40.26 Emeklilik Yaşı Ortalaması AB ort. 65 5yil civarinda 2010% % 610

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 5 II. AR-GE YENİLİK BİLGİ EĞİTİM Ar-Ge Yenilik Bilgi Eğitim HedefHedef YılReferans Yılı AB 15 Ort. AB 15 Hedef Tutturan Ülke Sayısı AB 25 Ort. AB 25 Hedef Tutturan Ülke Sayısı Ar-Ge Harcamaları /GDP % % İsveç Finlandiya % İsveç Finlandiya Ar-Ge Harcamalari / İş Dünyası Katılımı % % 563% İnternet Erişimi Olan Okullar % % 93 1 İsveç -- Bilgisayar Eğitimli Ögretmenler % % Evlerde İnternet Erişimi % % 4712% 4415 E-Devlet% %450--

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 6 III. EKONOMİK REFORM Ekonomik Reform HedefHedefYılReferansYılı AB 15 Ort. AB 15 HedefTutturan Ülke Sayısı AB-25 Ort. AB-25HedefTutturan Ülke Sayısı İç Pazar Direktiflerine Uyum 98.5% %196.3%2 Açık Elektrik Pazar 100% %987%9 Açık Gaz Pazarı 100% %788%7 Yerleşik Üretim Kapasitesine Göre Sınır Ötesi Enerji Geçiş Kapasitesi 10%

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 7 IV. SOSYAL BÜTÜNLEŞME Sosyal Bütünleşme Hedef Yıl Referans Yılı AB-15 Ort. AB-15 Hedef Tutturan Ülke Sayısı AB 25 Ort. AB 25 Hedef Tutturan Ülke Sayısı Yaşam boyu Eğitime Katılım 12.5% %69.4%- Erken Okul Bırakma Oranı 10% %515.9%9

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 8 V. ÇEVRE ÇevreHedef yıl Referans Yılı AB-15 Ort. AB-15 Hedef Tutturan Ülke Sayısı AB- 25 Ort. AB-25 Hedef Tutturan Ülke Sayısı Sera Etkisi Yaratan Gazların Emisyonunda Belirgin Azalma 1990 Seviyesi: %92 Ort. Yakalama , 1990=100 % Ulusal Amaç % Ulusal Amaç Enerji İhtiyacını Yenilenebilir Enerji Kay. Edinilmesi AB-15%22 AB-25%21 Ort. Ulaşma % Ulusal Amaç % Ulusal Amaç

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 9 Türkiye Ne Yapmalı?  Yükselen küresel rekabete uyum sağlamalı  AB’nin Genişleme sürecine ve ‘Lizbon Hedefleri’ doğrultusunda hareket etmeli  AB müzakere süreci Türkiye’nin uyum mekanizması

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 10 Türkiye’nin Avrupa Bütünleşmesi ve Müzakere Süreci 17 Aralık 2004 tarihli Zirve kararında Türkiye’nin 3 Ekim toplanacak Hükümetlerarası Konferans ile müzakerelere resmi olarak başlaması öngörülmüştür. Fakat:  İlk aşama bir yıl kadar süreceği düşünülen “Tarama” aşamasıdır. AB müktesebatı incelenerek farklılıklar saptanacaktır.  Katılım müzakerelerinin, fiilen, 2007 yılında başlaması bekleniyor

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 11 Türkiye’nin Avrupa Bütünleşmesi ve Müzakere Süreci - 2 Müzakerelerde kolay geçmesi beklenen başlıklar:  Bilim ve araştırma  Eğitim ve Kültür  Girişimcilik ve Sanayi Politikası Müzakerelerde zorlu geçmesi beklenen başlıklar:  İşçilerin Serbest Dolaşımı  Çevre  Tarım  Bölgesel politika (yapısal fonlar)  Mali ve bütçesel işler Lizbon Hedefleri

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 12 AB Süreci Gereklidir: Sürdürülebilir Büyüme ve Dönüşüm Büyümenin sürdürülebilirliği = normal üstü büyüme Hızlı dönüşüm için %5’ten daha hızlı büyüme Yabancı yatırım ve sağlıklı bir bankacılık sistemi Gümrük Birliği Eğitim, sağlık, yönetişim gibi alanlarda sürdürülebilir gelişme

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 13 İşgücünün ve Katma Değerin Sektörel Dağılımı: AB vs. TR katma değer (pay %) Tarım Sanayi Hizmetler istihdam (pay %)YunanistanPortekiz İspanya Avusturya ÇekMacarPolonyaTürkiye Tarım Sanayi Hizmetler Tarımda düşük katma değer, yüksek istihdam oranı İşe başladıklarında Portekiz ve Yunanistan da bizim gibiydiler.

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 14 Dönüşüm Türkiye için Nedir? (1) Genç nüfus Türkiye’nin hızlı dönüşüm kapasitesidir. Fakat iş eğitimi ile beceri kazandırılmalı Özellikle kadınlar için düşük işgücüne katılım oranı mevcut: (TR:%48, AB: %55-60)

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 15 İşgücü Kalitesi Kıyaslamalı Eğitim seviyesi Fırsat Penceresi Teknik eğitim

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 16 Dönüşüm Türkiye için Nedir? (2) Şirketler kesiminde kurumsallaşma sağlanmalı. Başlangıçtaki üyelerin tersine (Almanya, Fransa gibi) Türkiye’deki özel sektör ikili bir yapıyı içinde barındırmaktadır: Geleneksel olanla modern olan iç içedir. Sektör bazında modern olan zaten güç kazanmaya başlamıştır -- Hızlı Tüketim Malları örneği

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide yılından bu yana yaşanan sağlıklı bir dönüşüm  Verimlilik artışları  Büyümenin özel sektör ağırlıklı oluşu  Gelenekselden moderne geçiş (örn. Perakendecilik) Önümüzdeki dönem:  Verimlilik artışının sürdürebilirliği  Teknolojik yenilenme ve kalite artışları  Değer zincirinde zıplamak, ve Çin’in ucuz mallarından ayrışmak  Yabancı yatırımların artan önemi En önemli dönüşüm mekanizması = AB uyum süreci Şirketler Kesiminde Dönüşüm Süreci

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 18 Tabana Yayılmış Özel sektör: AB ve Türkiye Onlar sürece başlarken küçük işletmeleri yoktu. Ama Türkiye’de her nedense değişmeyen bir yapı var. Süreç tabanı güçlendiriyor Almanya Fransa İtalya Çek Cum Macar Polonya Türkiye İstihdamın Şirket büyüklüğüne göre dağılımı (%)

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 19 AR-GE ve Yenilik ICA sonuçlar?

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 20 AR-GE ve Yenilik Kapasitesi Göstergeleri-1

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 21 ARGE ve Yenilik Kapasitesi Göstergeleri-2

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 22 A vrupa Birliği Sürecinin Avantajları Tekstil Sektörü Örneği 2004 yılında, AB tekstil pazarında Türkiye %17 payla lider, Çin %11’le ikinci iken… 2005 başında Çin’e uygulanan kotalar kalkıyor (2001’de DTÖ Doha zirvesinde belli olmuştu) Çin 2005’in ilk 6 ayında %22’yle liderliğe yükseliyor, Türkiye ise %19 ile ikinciliğe düşüyor Türkiye için hayati öneme sahip olmasına rağmen, biz bu sürecin doğrudan içinde değiliz Kıssadan hisse:  AB’nin içinde olmak en önemli pazarımızın karar mekanizmaları içinde olmak demektir

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 23 A vrupa B irliği Sürecinin Avantajları Elektronik Sektörü Örneği Türkiye’de tüplü renkli televizyon üretimi ile AB’de %50 pazar payına sahip. AB pazarı şu anda anti-damping vergileri ile Uzakdoğu rekabetine karşı korunuyor:  Çin’e %44.6, Tayland’a %30, Malezya’ya %25, Kore’ye %15  AB 2007’de bu vergileri tekrar müzakereye açacak, ve 2008’de sıfırlanma ihtimali yüksek Fırsatlar ve tehditler:  Karar mekanizmalarının içinde olursak, süreci lehimize çevirebiliriz  AB TV pazarında tüplü TV’lerin payı düşerken, LCD ve plazma TV’lerin payı hızla yükseliyor. Türkiye stratejisini belirleyip, teknoloji atılımlarını gerçekleştirip 2008’e kadar bu alt sektörlerde kendisini rekabete hazırlayabilir.

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 24 Müzakere Sürecinin Sektörel Etkileri Standartlar AB teknik düzenlerinin bir çok sektörü doğrudan etkilemesi beklenmekte. Otomotiv Sektörü en hazırlıklı sektör olarak gözüküyor.

Avrupa Birliği Kalkınma Stratejileri ve Sektörel Öncelikler Slide 25 Sonuç Lizbon Zirvesi sonrası AB, kalkınma stratejisini yenileme süreci içine girdi. Bu süreçte, bilim ve teknoloji, eğitim ve çevre gibi sektörler ön planda tutuluyor. Yenilenme sürecinde sosyal devlet olgusunda vazgeçemeyen AB sıkıntılı dönemler yaşıyor. Bu yenilenme süreci, Türkiye için müzakereleri daha da zorlu kılıyor. Gümrük Birliği ile başlayan yapısal dönüşüm müzakereler başlayınca 35 başlıkta mevzuat uyumu ile sürecek. Müzakereler, teknik mevzuat, devlet yardımları gibi konularla başlayıp Lizbon Hedefleri’nin temeli olan eğitim, çevre, girişimcilik ve bilgi toplumu konularıyla devam edecek.