Sağlık Hizmetlerinin Koordinasyonu Sınıf 2, 20.09.2011 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Zekeriya Aktürk, Prof. Dr. zekeriya.akturk@gmail.com http://aile.atauni.edu.tr / 26

Karın ağrısı olan bir hastanın Bir cerraha Bir psikiyatriste Bir gastroenteroloğa veya Bir eczacıya ihtiyacı olabilir Hastamızı uygun kaynağı kendisinin bulması uygun değildir ve bu lüksümüz de yoktur! / 26 McWhinney I

Amaç – Hedefler Bu ders sonunda katılımcıların aile hekimliğinin sağlık hizmeti sunum prensiplerinden sağlık hizmetlerinin koordinasyonu hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmıştır. Hedefler Aile hekimliği uygulamasında hekimin koordinasyon rolünü düzenleyen yönetmelik maddesini açıklayabilmeli Türk sağlık sisteminde hizmetlerin koordinasyonuyla ilgili düzenlemeyi açıklayabilmeli Sağlık hizmetlerinde koordinasyonun faydalarını açıklayabilmeli / 26

Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği MADDE 4 – (3) Aile hekimi, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde; … ğ) Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk eder, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirir, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlar, 25 Mayıs 2010 SALI Resmî Gazete Sayı : 27591 http://www.saglik.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFF88F742D0D711251E61725D0FA5CC3A2 / 26

Aile sağlığı elemanının görev, yetki ve sorumlulukları MADDE 5 – … d) Poliklinik hizmetlerine yardımcı olur, tıbbi sekreter bulunmadığı hallerde sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlar / 26

/ 26

/ 26 http://www.saglik.gov.tr/TR/Dosyalar/teskilat/tasra.htm

Sağlık Bakanlığı Taşra Teşkilatı / 26 http://www.bsm.gov.tr/sunu/docs/Egitim_aday_tasra_teskilati.ppt

Hasta Sevk Kağıdı (Form 019) Ocak hekimliği tarafından, tedavi kurumlarına ve dispanserlere hasta sevk işlemlerinde kullanılan bu form 3 parçadan oluşur (A, B, C). A kısmı sağlık ocağında saklanır. B ve C sevkedilen sağlık kurumuna gönderilir. B sağlık kurumunda saklanır. C kısmı ise sağlık ocağına geri gönderilir. Bu formun dolduruluşu sırasında A ve B kısımlar; arasına karbon kağıdı konur. / 26

Sağlık ocağındaki bulgular ve tanı yazıldıktan sonra sevk kağıdının B kopyası hastaya verilerek bölge hastanesine ya da tedavi kurumuna sevk edilir. Tedavi kurumu ya da hastanenin bulgu ve tanısı formun B kısmının en alt bölümüne yazılır. Bu kopya ilgili tedavi kurumunda kalır. Formun C kısmı tedavi kurumu tarafından doldurularak sağlık ocağına iade edilir. Formun C kısmındaki bilgiler sağlık ocağı hekimi tarafından «Kişisel Sağlık Fişi (Form 004)»ne işlenir. SÜMBÜLOĞLU V, AKYÜZ K, SÜMBÜLOĞLU K. SAĞLIK KAYITLARI VE VERİ TOPLAMA FORMLARI DOLDURMA VE DENETLEME KILAVUZU. Sağlık Bakanlığı, Ankara 1996. http://www.tusak.saglik.gov.tr/pdf/kitaplar/saglikkayitlari.pdf / 26

Koordinasyonun Faydaları Hastayla ilişkili Hastane hekimi ile ilişkili Aile hekimiyle ilişkili Ödeme sistemi ile ilişkili Sağlık yönetimi ile ilişkili / 26

Koordinasyonun Ölçülmesi Boyutlar: Kabul edilebilirlik Alınan hizmet Hastanın kavraması Hastanın kapasitesi Doktor Hizmet sunucu / 26 McGuiness C, Sibhthorpe B. Development and initial validation of a measure of coordination of a measure of coordination of health care. International Journal for Quality in Health Care 2003;15(4):309-318.

/ 26

/ 26

Sağlığın koordinasyonu için ana stratejiler Hizmet sunucuları arasında iletişim Koordinasyonu sağlamak için sistemler kullanma Klinik aktivitelerin koordinasyonu Hizmet sunucuların desteklenmesi Hastaların desteklenmesi Hizmet sunucular arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi Ortak planlama, kaynak bulma, yönetme Kurumlar arası anlaşmalar Sağlık sisteminin organizasyonu Davies GP, Harris M, Perkins D, Roland M, Williams A, Larsen K, McDonald J. COORDINATION OF CARE WITHIN PRIMARY HEALTH CARE AND WITH OTHER SECTORS: A SYSTEMATIC REVIEW http://www.anu.edu.au/aphcri/Domain/MultidisciplinaryTeams/Final_25_Powell_Davies.pdf / 26

ABD’de sağlık hizmetlerinin koordinasyonu “zayıf” olarak tanımlanmaktadır. Sonuçta hastalar ve hizmet sunucular için olumsuzluklar ortaya çıkmaktadır. O'Malley AS, Tynan A, Cohen GR, Kemper NM, Davis MM. Coordination of Care by Primary Care Practices: Strategies, Lessons and Implications. Health System Change. Research Brief No. 12 April 2009 http://www.hschange.com/CONTENT/1058/ / 26

Koordinasyonu engelleyen faktörler Hastayla ilgili Bazı hastaların kendi kendilerine çeşitli uzmanlara başvurma eğilimi Ekonomik ve sosyal ihtiyaç gibi ihtiyacı fazla olan topluluklar Tıbbi olarak karmaşık hastalar Hasta uyumsuzluğu, riskli davranışlar ve hekim önerilerinin anlaşılmaması / 26

Hekimle ilgili Hekimin iletişim ve koordinasyon konusundaki kültürü Ödeme sisteminde koordinasyonun desteklenmemesi Muayeneye sıkça gelmeyen hastaların koordinasyon sorumluluğunu almayı istememe Tavsiyelere uymayan hastaların koordinasyon sorumluluğunu almayı istememe Konsültan hekimin geribildirim verme kalitesi Tıp eğitiminde sağlığın koordinasyonuna önem verilmemesi / 26

Sistemle ilgili Ödeme sisteminde teşvik olmaması Ne kadar hasta bakarsan o kadar para kazanırsın. Koordinasyon hizmeti için kimse para vermiyor Koordinasyon faaliyetleri uzun vadede sağlık sisteminin masraflarını azaltmakla birlikte ilk etapta hekime yük oluşturacaktır / 26

Sağlık politikalarındaki sık yapılan değişklikler İlaç politikaları ve içeriklerinde ani değişimler Sevk almak için yönetsel bürokratik zorluklar / 26

/ 26

Koordinasyonu nasıl artırabiliriz? Sağlık hizmetinin sürekliliğine önem vererek Birden fazla hekime görünme koordinasyon için bir risktir Hastanın ekip üyelerini tanımasını sağlayın Hizmet sunucuları konuyla ilgili eğitin Bir yöntem herkese uygun olmayabilir. Esnek olun. Hekim liderliğine ve kurumsal kültüre önem verin / 26

Hizmet ve ortam standardizasyonu için sistem desteği sağlayın Küçük ofislerde bürokrasi daha az Aile hekimleri ve branş uzmanları arasındaki ilişkileri düzenleyin Randevuyla çalışma ve hasta ulaşımını sağlama arasındaki dengeyi iyi sağlayın Eelktronik sağlık kayıtları kullanın Takip çizelgeleri hazırlayın Aile ve arkadaşları dahil edin Aile hekimlerini ekonomik olarak teşvik edin / 26

OECD ülkelerinin çoğu daha etkin ve etkili bir sağlık hizmeti sunumu için koordinasyonu vazgeçilmez bir politika olarak benimsemiştir. Hofmarcher MM, Oxley H, Rusticelli E. IMPROVED HEALTH SYSTEM PERFORMANCE THROUGH BETTER CARE COORDINATION. OECD Health Working Papers 2007. http://www.oecd.org/dataoecd/22/9/39791610.pdf / 26

Özet Aile hekimliği uygulama yönetmeliği koordinasyon açısından hekime nasıl bir sorumluluk yüklemektedir? Türkiye’de sağlık hizmetleri koordinasyonu nasıl sağlanmaktadır? Sağlık hizmetlerinde koordinasyonun faydaları nelerdir? / 26

/ 26