Korunan Alan Kavramı Doç. Dr. Nilgül KARADENİZ A.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü 14 Aralık 2009

Korunan Alan Kavramı Korunan Alan Tipleri

IUCN (International Union for Conservation of Nature)’nin tanımına göre;

‘Bir korunan alan; doğayla birlikte ekosistem servislerinin ve kültürel değerlerin uzun dönem korunmasını başarmak için yasal veya diğer etkili yollarla tanımlanmış, kabul edilmiş ve onaylanmış ve ayrıca coğrafi olarak kesin olarak tanımlanmış bir alandır.’

Doğa koruma; Tür koruma Biyotop koruma Ekosistem koruma ve Abiyotik kaynak koruma’yı kapsar.

Doğa Korumanın Gerekçeleri: Ekolojik gerekçe Ekonomik gerekçe Psikolojik ve tıbbi gerekçe Bilimsel ve eğitsel gerekçe Etik gerekçe

Eğer insan dışındaki organizmaların kendi peyzajlarını nasıl algıladıkları konusunu da düşünürsek kişisel algılamalarımız değişebilir genişleyebilir.

Doğa Koruma Alanları Kategorileri(IUCN) Kategori I Ia:Mutlak Doğa Rezervi-Sıkı Koruma Altındaki Doğa Koruma Alanı: Esas olarak bilimsel amaçlı yönetilen koruma alanı Ib: Yaban Yaşamı Alanı: Esas olarak yaban hayatı koruma amaçlı yönetilen alan

Doğa Koruma Alanları Kategorileri(IUCN) Kategori II Milli Park: Ekosistem koruma ve rekreasyon amaçlı olarak yönetilen koruma alanı

Doğa Koruma Alanları Kategorileri(IUCN) Kategori III Doğa Anıtı: Özel nitelikli doğal yapıların korunması amacı ile yönetilen koruma alanı

Doğa Koruma Alanları Kategorileri(IUCN) Kategori IV Habitat/Tür Koruma Alanı: Özel türlerin gereksinimlerini karşılamak ve/veya habitatların sürekliliğini güvence altına almak için aktif müdahaleye konu olan kara veya deniz alanıdır.

Doğa Koruma Alanları Kategorileri(IUCN) Kategori V Deniz/Kara Peyzajı Koruma Alanı: Deniz/kara koruma ve rekreasyon amaçlı olarak yönetilen koruma alanı

Doğa Koruma Alanları Kategorileri(IUCN) Kategori VI Yönetimli Kaynak Koruma Alanı: Doğal sistemlerden süreklilik prensibine göre yararlanma amaçlı yönetilen koruma alanı

MİLLÎ PARKLAR KANUNU (2873) 11 Ağustos 1983 Resmi Gazete Sayısı: 18132 Bu Kanunun amacı, yurdumuzdaki millî ve milletlerarası düzeyde değerlere sahip millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının seçilip belirlenmesine, özellik ve karakterleri bozulmadan korunmasına, geliştirilmesine ve yönetilmesine ilişkin esasları düzenlemektir.

Millî Park; bilimsel ve estetik bakımdan, millî ve milletlerarası ender bulunan tabiî ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarını,

Tabiat parkı; bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarını,

Tabiat anıtı; tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değere sahip ve millî park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarını,

Tabiatı koruma alanı; bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nâdir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabiî olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarını, İfade etmektedir.

KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU (2863) 23 Temmuz 1983 Resmi Gazete: 18113 Bu Kanunun amacı; korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili tanımları belirlemek, yapılacak işlem ve faaliyetleri düzenlemek, bu konuda gerekli ilke ve uygulama kararlarını alacak teşkilâtın kuruluş ve görevlerini tespit etmektir.

"Sit"; tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimarî ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihî hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlardır.