KİME YAPILMALI? NASIL YORUMLANMALI? ÜRODİNAMİ KİME YAPILMALI? NASIL YORUMLANMALI? Dr. Mustafa GÜNHAN

Ürodinami nedir ? Alt üriner sistemin (mesane ve üretra) fonksiyonunun incelenmesidir, İdrar basınç/akım çalışmasıdır.

Ürodinaminin amaçları Hastanın şikayetlerine çözüm bulabilmek, Hastanın var olan patofizyolojik sorunlarına açıklık getirerek tedavi seçenekleri sunmaktır.

Ürodinami endikasyonları 1 Mikst (MUI) ve stres inkontinans (SUI) ayrımının yapılması, SUI şiddetinin objektif olarak değerlendirilmesi, Sistemik nörolojik hastalıkların mesane ve/veya sfinkter fonksiyonları üzerine etkilerinin olup olmadığının araştırılması,

Ürodinami endikasyonları 2 Daha öncesinden anti-inkontinans, radikal pelvik veya üretra cerrahisi geçirmiş veya idrar disfonksiyonu tespit edilmiş olan hastalarda mesane çıkım obstrüksiyonu (BOO) ile detrüsor hipokontraktilitesi ayrımının yapılması, Radikal operasyon geçirmiş veya kalıcı üretral sondası olan hastalarda artmış detrüsor aktivitesinin (DO) ve/veya düşmüş kompliyansın gösterilmesi,

Ürodinami endikasyonları 3 Artmış rezidü (PVR) ile birlikte anormal Qmax ve idrar eğrilerinin bulunduğu durumlar, İntrinsik sfinkter yetmezliği (ISD) düşünülen hastalar, Üretral hipermobilitesi olduğu düşünülen hastalar,

Ürodinami endikasyonları 4 Grade 3 veya daha fazla pelvik organ prolapsusunun bulunduğu durumlar, Pelvik taban egzersizi, oral medikasyonla şikayeti kaybolmamış kadın hastalarının etyolojilerinin araştırılmasıdır.

Ürodinamik incelemenin spektrumu Üroflovmetri Dolum sistometri Üretral basınç ölçümleri (üretral kapanma basıncı) Boşaltım sistometri EMG Videosistometrografi Ambulatori ürodinami

ARAŞTIRMA ALANLARI SEMPTOMLAR OLASI TANILAR 1- Üroflovmetri İdrar sıklığı, noktüri, zayıf akım Mesane çıkış obstrüksiyonu 2- Sistometri İdrar sıklığı, ani sıkışma hissi Detrüsor instabilitesi 3- Basınç akım 4- Üretral kapanma basıncı İnkontinans Gerçek stres inkontinans (suı) 5- Ambulatori ürodinami klasık ürodinamide gösterilemeyen ani sıkışma hissi ile giden unstabil mesane Detrüsör instabilitesi gerçek stres inkontinans (suı)

Üroflovmetri İşeme disfonksiyonunun gösterilmesinde en basit incelemelerden biridir (idrar akım hızını ölçer), Mesane çıkış obstrüksiyonu tanısında değer taşır, Birim zamanda geçen idrar volümünü ml/saniye olarak ölçer (en az 150-200 ml olmalıdır), İşeme sonrası PVR ile birlikte değerlendirilmelidir.

Courtesy of Mr Frank Harris, Cartoonist, Liverpool Echo. Time to void a given volume Courtesy of Mr Frank Harris, Cartoonist, Liverpool Echo.

Audiometric uroflowmetry Courtesy of Mr Frank Harris, Cartoonist, Liverpool Echo.

Radioisotope uroflowmetry Courtesy of Mr Frank Harris, Cartoonist, Liverpool Echo.

High-speed cinematography Courtesy of Mr Frank Harris, Cartoonist, Liverpool Echo.

Yaş ve cinsiyetlere göre normal – Qmax değerleri MiNiMUM VOLUM (ml) ERKEK ml/sn KADIN 4 – 7 100 10 8 – 13 12 15 14 – 45 200 21 18 46 – 65 66 - 80 9 Qmax >15 ml/sn normal Qmax 10-15 ml/sn şüpheli Qmax <10 ml/sn muhtemel obstrüksiyon veya zayıf detrusor aktivitesi

Unobstructed Obstructed Qmax = 19ml/s Qmax = 7 ml/s

Qmax 29 ml/s Abd kasları kullanımı Qmax 10 ml/s BOO Qmax 23 ml/s DSD Qmax 15 ml/s Detrusor kası zaafiyeti Qmax 3 ml/s istemli kasılma

Sistometri Mesanenin basınç/volüm çalışmasıdır, Mesanenin dolma ve boşalma sırasındaki idrar akımının ölçülmesidir, Detrüsör aktivetisinin, hissinin, kapasitesinin ve kompliansının gösterilmesidir.

Detrüsor basıncı Direkt olarak ölçülemediğinden abdominal basıncın (Pabd) mesane içi basıncından (Pves) çıkartılması ile elde edilir. Pdet = Pves - Pabd

Komplians Mesane volumü ve değişen detrüsor basıncı arasındaki ilişkidir. DV/DP şeklinde ifade edilir.

Sistometrik inceleme şu sorulara açıklık getirmelidir? Dolum sırasında mesane rahat mıdır? Dolum sırasında üretra kasılmakta mıdır? İşeme sırasında mesane uygun olarak kasılmakta mıdır? İşeme sırasında üretra uygun olarak açılabilmekte midir?

Sistometri prensipleri Pves ve Pabd değişiklik gözlenirken Pdet de değişiklik saptanmazsa, olası neden intra abdominal basınç yüksekliğidir, Pves ve Pdet basınç değişikliği gözlenirken Pabd değişiklik saptanmazsa, olası neden detrüsor kontraksiyonudur,

Detrüsor hiperaktivitesi (DO); Pves, Pabd ve Pdet basınç değişiklikleri gözlenirse hem detrüsor kontraksiyonu hem de artmış intra-abdominal basınç yüksekliği düşünülmelidir. Detrüsor hiperaktivitesi (DO); Nörolojik İdiopatik

Dolum Pves üretral kateter aracılığı ile ölçülür, Mesane dolumu sırasında steril su veya %0.9 NaCl kullanılır, Mesane dolumu; Yavaş dolum 10 ml/min Orta dolum 10-100 ml/min Hızlı dolum >100 ml/min şeklindedir.

Mesane Duyarlılığı İlk idrar hissi; normalde mesane kapasitesinin % 50’sinde hissedilir, Normal idrar hissi; normal mesane kapasitesinin % 75’inde hissedilir(hastanın idrarını yapabileceği andır), Kuvvetli (maksimum) idrar hissi; normal mesane kapasitesinin % 90’ında hissedilir. Hasta idrar kaçırmaktan korkmaz, Ani idrar hissi; hastada idrar hissinin idrar kaçırma korkusu ile birlikte olma halidir.

Detrusor aktivitesi Dolum esnasında detrüsor aktivitesi normal veya hiperaktif (DO) olabilir, Dolum fazında istemsiz detrüsor kasılmaları olduğu takdirde meydana gelir.

Basınç-akım çalışması Mesane çıkım obstrüksiyonu (BOO) tanısında en kesin yöntemdir, Abrams&Griffiths nomogramı basınç akım çalışmasında en iyi yöntemdir. The assessment of prostatic obstruction from urodynamic measurements and from residual urine. Abrams PH. Griffiths DJ . British Journal of Urology. 51(2):129-34, 1979

Abrams & Griffith nomogramı Low pressure high flow. The normal urethra is highly distensible and opens at low pressures. Unobstructed pressure Flow loop. The tip of the loop is well into the unobstrcuted zone.

High pressure low flow; if the normal detrusor is obstructed to give low flow rates it will produce high pressures. Note that this is displayed on a different scale because of the high detrusor pressure. The patient is highly obstructed.

Normal / stable bladder

Unstable bladder

DI ve urge inkontinans SUI

DETRÜSOR SFİNKTER DİSSİNERJİSİ Sadece nörolojik hastalıklarda görülür (özellikle servikal kord yaralanmalarında), Detrüsor kasılmaları sırasında intrinsik üretral çizgili kaslarının fazik kasılmaları ile karakterizedir, Çok yüksek işeme basıncı ve kesik kesik idrar akımına yol açar.

Videosistometrografi 1 Mesane boynu mobilitesi ve pozisyonunu gösterir, Mesane divertikülü ve idrar reflüsü tanısına yardımcı olur, Önceki cerrahi girişimin başarısızlığında ve şüpheli durumlarda müracaat edilecek bir uygulamadır,

Videosistometrografi 2 Salin yerine kontrast madde kullanılır, Radyasyon içerdiğinden radyoloji ünitesi içerisinde olmalıdır, Pahalıdır.

62

144

Ambulatori ürodinami 1 İnkontinansın araştırılması ya da konvansiyonel ürodinaminin başarısız olduğu durumlarda, Yavaş, fizyolojik bir mesane dolum hızının kullanılmasının gerekli olduğu nöropatik mesanelerin değerlendirilmesinde , Araştırma amaçlı çalışmalarda alt üriner sistem semptomları için verilen tedavilerin etkinliğinin değerlendirilmesinde kullanılır.

Ambulatori ürodinami 2 Fizyolojik değildir, Artefakt oluşmasına yatkın bir yöntemdir, İstek üzerine işemek zorunda olan bir hastayla yapılan test oluğundan özel laboratuar şartları gerekir,

Ambulatori ürodinami 3 Mesane kompliansındaki azalmayı abartılı gösterebilir bu nedenle hastaların %50 sine varan bir ölçüde detrüsör aşırı aktivitesini teşhis edemeyebilir, 3-4 saatlik bir çalışmadır. Hastanın en azından üç işeme siklusunu tamamlayıncaya kadar dolaşmasına izin verilir (bazı merkezlerde inkontinansı ortaya çıkarmak için hasta ağır aktivitelerde bulunur).

İlginiz için Teşekkürler