KOBİ’LER VE KOBİ’LERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ KOBİ; Bağımsız bir kişi tarafından sahip olunan, işletilen ve üretim yaptığı alanda lider konumda bulunmayan işletmelerdir. Bir diğer tanıma göre; ‘kredi,personel, stok seviyeleri, Üretim, servis, pazarlama ve satış gibi kritik kararların firmada görevli uzmanların yardımı olmaksızın, bir veya iki kişi tarafından alındığı işletmeler’’ küçük ve orta büyüklükte işletmelerdir.
KOBİ’LERİN SINIFLANDIRILMASI İşyerleri: Ücretli işçi çalıştırmayan, sadece işletme sahibinin ve aile bireylerinin çalıştığı işletmelerdir. Çok küçük sanayi işletmeleri: 1-9 arasında personel istihdam eden işletmelerdir. Bu sınıflandırmada aile bireyleri ve çıraklar dikkate alınmamaktadır. Sektörel farklılıklar dikkate alındığında üst sınırın 5 personele kadar düşürülmesi mümkündür. Küçük sanayi işletmeleri: 10-49 arasında personel istihdam eden işletmelerdir. Büyük sanayi işletmeleri: İstihdam edilen personel sayısı 200’den fazla ve makine parkı değeri 5 milyon doların üzerinde olan işletmelerdir.
KOBİ’LERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Bağımsız olma; Kobi’lerin bağımsız olması gereğinin özü, KOBİ’de büyük işletme hissesinin olmaması anlamında tamamen bağımsız olması veya varsa büyük işletme hissesinin sınırlandırılmış olmasıdır. KOBİ’lerin bağımsızlık özelliğinin bir diğer boyutu da, girişimcinin karar alma özgürlüğüdür. Bu ifadeden yöneticilerin istedikleri gibi hareket edebilecekleri sonucunu çıkarmak yanlış olur. Çünkü normal şartlar altında bir çalışan işverene veya idareciye karşı sorumluyken, grişimci bütün müşterilere karşı sorumludur.
Girişim (Teşebbüs ) Yeteneği Girişim yeteneği özel bir değerdir ve risk üstlenebilme, geleceği öngörebilme gibi temel nitelikleri içerir. Kişisel İlişkiler KOBİ’lerde genelde yönetim işlevini girişimci yürütür. Böylece sayısı az olan personelini daha yakından tanıma fırsatı bulur.İşverimini, çalışma performansını iyi ölçebildiği gibi, işyeri dışında da medeni durumunu, sağlık ve aile problemlerini takip edebilir.
KOBİ’LERİN NİTEL ÖZELLİKLERİ KOBİ Sahipliğine ilişkin Nitel Özellikler Sahip olduğu KOBİ’nin aynı zamanda yöneticisi de olan girişimci, işletmeyle sadece yöneticilik ilişkisi olan başka bir yöneticiden daha farklı bir konuma sahiptir. Girişimci işletmesi için herşeyini ve prestijini de ortaya koymuştur ve KOBİ’nin bütün riskini üstlenmiştir. Yönetici ise, işletmeye sadece maaşı veya ilaveten aldığı primleriyle bağlanmıştır. Zarar edilmesi yöneticiyi nispi olarak fazla etkilemez. Bu nedenle KOBİ yöneticisini profesyonel yöneticiden ayırmak üzere ‘ risk üstlenen yönetici’ deyimi kullanılabilir.
KOBİ’lerin Örgütsel Yapısına ilişkin Nitel Özellikler Yönetim, finansman, pazarlama, tedarik ve üretim işlevine ve çalışan personele ilişkin nitel özelliklerdir. KOBİ’LERİN NİCEL ÖZELLİKLERİ Personel Sayısı Makine Sayısı Üretim Kapasitesi Sabit Varlıkların ve Makine Parkının Değeri Sabit varlıklar, üretim faaliyetinde kullanılan makine,tesis, araz, bina vb. Makine Parkı Değeri, makinelerin fiziki birimleri değil, parasal değer olarak ele alınması. Satış Tutarı ve Katma Değer
KOBİ’LERİN FAALİYET ALANLARI 1.Üretim Sektörü; Üretim işletmelerinin bir araya gelerek oluşturdukları sektördür. Bu sektörde yer alan işletmeler, tedarik piyasalarından satın aldıkları üretim faktörlerini ürün veya yarı mamule dönüştürerek pazara sunmaktır. KOBİ’LER BÜYÜK İŞLETMELER KARŞISINDA PİYASADAKİ DURUMLARINA GÖRE İKİ KISIMDA İNCELENİR. Rakip Sanayi Rakip sanayi, büyük işletmelerle aynı ürünü piyasaya arz etmektedir. KOBİ’ler , talep yetersizliği olursa küçük kapasite ile piyasaya uyum sağlayabilmektir. Talep artarsa , kapasitelerini yükseltir yeterli seviyeye ulaşınca da büyük sanayiye dönüşürler.
2. Ticaret Sektörü Yan Sanayi Yardımcı(Tamamlayıcı ) İşletmeler Birden fazla büyük işletmeye ara malı üreten işletmelerdir. Taşeron İşletmeler Üretimlerinin tamamını veya çoğunu tek bir büyük işletemeye veren KOBİ’lerdir. 2. Ticaret Sektörü Ekonomik malların mülkiyet değişiminin gerçekleştirildiği bu sektörde faaliyet gösteren KOBİ’ler, temelde toptancı ve perakendeci işletmeler olarak ikiyew ayrılabilir. Toptancı İşletmeler; hammadde,yarı mamul veya mamul ürünleri üretim, hizmet, veya ticaret sektöründeki işletmelere satmak için toplu alımda bulunmaktadır. Perakendeci İşletmeler; malı doğrudan üreticiden ve çoğunlukla da komisyoncu,toptancı vb. aracılardan satın alıp, son tüketiciye satan işletmelerdir.
3. HİZMET SEKTÖRÜ Hizmet, maddi bir değer içermediği halde piyasaya sunulan, satın alındıktan sonra değiştirilemeyen veya geri verilemeyen ürün biçiminde tarif edilebilir. KOBİ’ler hizmet sektöründe de önemli bir yere sahiptirler. Çoğu kişisel hizmetler tarzında faaliyet gösteren KOBİ’ler bankacılık ve eğitim alanındaki hizmetlerin önemli bir bölümünü karşılarlar. Bunlar kişisel (kuru temizleme, berber gibi), ticari (muhasebe, finans), eğlence, hukuk, ulaşım gibi hizmetlerdir.