FACTORING

Factoring Nedir? Factoring, mal veya hizmetlerin satımıyla uğraşan bir firmanın, bu faaliyetlerinden doğan kısa vadeli alacakları ile ilgili tahsilat, muhasebe, takip, tahsil edememeden doğan zararın karşılanması, alacakların toplam bedelinin bir kısmının vadesinden önce tahsil edilmesi, müşteri değerlemesi gibi işlevlerin tamamı veya bir kaçının factor adı verilen gerçek veya tüzel kişilere gördürülmesi amacıyla kısa vadeli alacakların temliki (devri) işlemidir.

Yurtiçi Factoring İşleminin İşleyişi 6 4 7 3 2 1 A L I C I S A T I C I 5

1) Factoring Firmasına Başvurulması: Yerel factoring hizmetlerinden faydalanmak isteyen firma, factoring firmasına istenen belgeleri hazırladıktan sonra başvurur. Bu başvuruda firmanın hesaplarının son durumu, borçlulara ait isim listesi, adres bilgileri, alacakların dökümü, kredi talebi ve buna benzer bilgiler yer alır. 2) Teklif: Factoring firması, başvuruda bulunan işletmeye ait gerekli incelemeleri yaptıktan sonra, hizmeti satın almak isteyen işletmeye sunulabilecek imkanlar hakkında bilgi verir ve alacağı komisyon tutarını bildirir. 3) Factoring anlaşması: Factoring firması ile müşterisi arasında factoring işlemine ait koşullar, komisyon oranı, ödeme oranı, faiz gibi şartlar belirlenir ve ardından sözleşme taraflarca imzalanır.

4) Onay: Sözleşmenin imzalanmasının ardından, işletme, alıcılara ait siparişleri almaya başlar. Alınan siparişlerin tamamı factoring firmasına bildirilir ve onay bekleme süreci başlar. 5) Malların Alıcılara Gönderilmesi ve Faturaların Temliki: İşletme tarafından alınan siparişlerin, factoring firması tarafından onaylanmasının ardından mallar siparişi veren firmaya gönderilir. Factoring firması işletmenin alacaklarına garanti vermişse, malların alıcılara gönderilmesi aşamasında fatura ve suretlerine, faturada yazılı olan alacak tutarının factoring firmasına devredilmiş olduğu ve ödemelerin factoring kuruluşuna yapılması gerektiğine dair bir not düşülmelidir. İşletme faturanın yanı sıra, diğer işletme belgelerini de factoring firmasına gönderir.

6) Ön Ödeme: Factoring firması sözleşmede yazılı maddeye uymak koşuluyla, alacaklarını satan firmaya ödemeyi gerçekleştirir. 7) Fatura Bedelinin Tahsili: Factoring firması, fatura tutarını vadesinde alıcıdan tahsil eder.

ULUSLARARASI FACTORING SATICI (İhracatçı) ALICI (İthalatçı) İHRACAT FACTORU (Yurtiçindeki Factor) MUHABİR FACTOR 1 6 2 5 8 11 9 3 4 7 10

1) Alıcı vadeli mal almak için satıcıya başvurması 2) Satıcının, alıcı ile ilgili bilgileri kendi ülkesindeki factora iletmesi 3) İhracat factorunun alıcı ile ilgili bilgileri alıcının ülkesindeki factora bildirmesi 4) İthalat factorunun (muhabir factor) bu bilgilerden yararlanarak alıcının kredi değerliğini saptaması ve olumlu sonuç aldığı takdirde ihracat factoruna şartları ile birlikte işi kabul ettiğini bildirmesi 5) İhracat factorunun gelen bilgiler ışığında kendi artlarını oluşturarak satıcı ile sözleşme imzalaması 6) Satıcının malları alıcıya göndermesi ve aynı zamanda faturanın devredilmiş kopyasının ihracat factoruna gönderilmesi 7) İhracat factorunun kopyaları ithalat factoruna (muhabir factore) göndermesi

8) Sözleşmede varsa belirtilen oranda ihracat factorunun satıcıya ön ödeme yapması 9) Alacakların vade sonunda, alıcının ithalat factoruna ödeme yapması 10) İthalat factorunun tahsil ettiği miktarı ihracat factoruna iletmesi 11) İhracat factorunun komisyon, faiz ve ön ödeme miktarlarının toplamını düşerek kalan miktarı satıcının hesabına alacak kaydetmesi

Factoring İşleminin Türleri Yapıldığı Yere Göre Yurtiçi (Yerel) Factoring Yurt dışı (Uluslar arası) Factoring Rücu Edebilme Durumuna Göre Rücu Edilebilir Factoring Rücu Edilemez Factoring Ödeme Zamanına Göre Ön Ödemeli Factoring Vade Ödemeli Factoring

Yurtiçi (Yerel) Factoring Yurtiçi factoring işlemlerinde alıcı, satıcı ve factoring şirketleri aynı ülkededir Yurt dışı (Uluslar arası) Factoring Yurt dışı factoring alıcıların veya satıcıların farklı ülkelerde bulunduğu durumda gerçekleşir. Bu tür için ek olarak muhabir taraf denilen bilgi sağlayıcı bir kurumun da devreye girmesi söz konusudur. İhracat Factoringi İhracat factoringi alıcının yabancı bir ülkede bulunması durumunda gerçekleşir. İhracat factoring işlemleri yurt içi factoring işlemlerine göre daha fazla risk içerir.

İthalat Factoringi İthalat factoringi, factoring firmasının muhabir banka aracılığıyla yurt dışındaki işletmeye ödeme yapmayı garanti ettiği factoring işlemidir. Böylece ithalatçı işletme, akreditif açmaksızın ithalat yapma avantajı sağlamaktadır . Rücu Edilebilir Factoring İşletmelerin yalnızca finansman ve tahsilat ihtiyaçlarına cevap verildiği rüculu factoring uygulamasında alıcı riski factor tarafından üstlenilmez. Bu sistemde, satıcı vadeli satışlardan doğan alacaklarını factore rüculu devreder ve bu alacakların karşılığının belirli bir yüzdesini nakit olarak alır. Tahsilat işlemleri factor tarafından yürütülür ancak tahsili gerçekleşmeyen alacaklar için factorun satıcıya rücu etme hakkı saklıdır. Bu tür factoring işleminde factorün satıcı firmaya yaptığı ön ödeme kredi niteliğini almaktadır. Satıcının factore devrettiği alacaklar da factoring şirketinden kullandığı krediye karşılık verilen teminat niteliğinde olmaktadır.

Rücu Edilemez Factoring Rücu edilemez factoring, factorün alacağı ödenmeme riskini tamamen üstlendiği factoring çeşididir. Factoring şirketi satıcı firmanın vadeli alacaklarını satın almakta ve ona ön ödeme yapmaktadır. Vadeli alacakların vadesinde ödenmemesi durumunda factor müşterisine rücu edememekte ve bütün zararı kendisi üstlenmektedir Ön Ödemeli Factoring Ön ödemeli factoringde satıcı alacakları factor kuruluşa devrettiğinde alacaklarının vadesi gelmeden belirli bir kısmını tahsil edebilir. Tahsil edilecek kısım alacağın %80’i kadardır. Geriye kalan %20’lik alacak factor tarafından vade sonunda alacak tahsil edildiğinde müşteriye ödenmektedir. Uluslar arası factoringde peşin ödenen %80’lik alacak ile ilgili kur riski factore ait olmaktadır

Vade Ödemeli Factoring Satış kayıtlarının tam yönetimi, borçlulardan tahsilatın takibi ve kötü borçlara karşı korumayı kapsayan vade factoringi küçük çaplı satıcılar tarafından kredi sigortasına bir alternatif olarak kullanılmaktadır. Bu factoring çeşidinde ön ödeme kolaylığı yoktur. Bu nedenle finansman masrafı söz konusu değildir. Factorün geliri, satın aldığı borçlara ilişkin bir ücretten ibaret kalır. Borçlara ait ödemeler satıcıya ya fatura tarihinden veya borçların factore devir ve kopya faturaların tesliminden itibaren belirli bir süre sonra ya da her bir borçludan ödeme alındığında veya onaylı borçlar için borçlunun süre bitiminden önce acze düşmesi üzerine yapılır Bildirimli Factoring (Açık Factoring) Bildirimli factoring de satıcı firma borçlu firmaya alacağın factoring şirketine devredildiğini bildiren bir yazı gönderir.

Bildirimsiz Factoring (Gizli Factoring) Bildirimsiz factoring işleminde bildirimli factoringin tersine alacakların factoring şirketine devredildiği borçlu firmaya bildirilmez. Bu durumda factoring şirketi alacaklı olarak görülmediği için borçlu firmaya ihtarda bulunma ya da alacağı tahsil etme hakkına da sahip olamaz. Geleneksel Factoring (Tam Hizmet Factoringi) Geleneksel factoring, diğer tüm factoring çeşitlerinde yer alan unsurların bir araya gelmesi ile ortaya çıkmıştır. Geleneksel factoring genellikle satıcı firma ile factor arasında düzenli ve sürekli bir anlaşma niteliğinde olmaktadır.

Acente Factoringi Yeterince gelişmiş alacak yönetimi olması nedeniyle alacaklarının tahsilatında güçlükle karşılaşmamalarına rağmen bazı firmalar kredi riskine karşı kendilerini korumak isteyebilirler. Bu türden firmalar bir yandan factoring şirketine alacaklarını devrederek nakdi imkan sağlamak isterken diğer taraftan kendi alıcılarıyla ilişkilerinde başka bir firmanın devrede olmasını istemeyebilirler. Toptan Factoring Bu tür factoringde çok miktarda küçük çaplı müşterisi bulunan satıcı firmalar bütün satışlardan doğan alacaklarını factore devretmektedirler. Toptan factoringde borçlu borcunu doğrudan factore ödemeye yönlendirilmektedir.

Fatura İskontosu Bu tür factoring uygulamasında müşteri elinde bulunan kısa vadeli alacaklarını factore devretmekte ve nakdi imkan sağlamaktadır. Borçlulara ödemelerini factore yapmaları gerektiği bildirilmesine karşılık işlemler geri dönülebilir factoring esasına göre yapılmaktadır. Factor borç tahsilatından ve alıcı riskten sorumlu tutulmamaktadır. Factoring müşterisine factor tarafından idari hizmet verilmemektedir. Bu tür factoring işlemi satıcı firmaya alacaklarını factore iskonto ettirerek vadesinden önce finansman imkanı sağlar. Malın tesliminden hemen sonra fatura bedelinin %80’i iskonto faizinden düşüldükten sonra avans şeklinde satıcıya ödenmektedir

Bildirim Durumuna Göre Bildirimli Factoring (Açık Factoring) Bildirimsiz Factoring (Gizli Factoring) Diğer Factoring Çeşitleri Geleneksel Factoring (Tam Hizmet Factoringi) Acente Factoringi Toptan Factoring Fatura İskontosu

Factoring İşleminin İşlevleri Hizmet İşlevi Finansman (Kredi) İşlevi Güvence İşlevi

Factoring İşleminin Satıcıya Etkisi Olumlu Etkileri Olumsuz Etkileri

Factoring İşleminin Factor Açısından Değerlendirilmesi Factore Getirdiği Yükümlülükler Factore Sağladığı Faydalar Factorün Karşılaştığı Zorunluluklar

Factoring İşleminin Maliyeti Komisyon Ücreti Finansman Faizi

Factoring İşleminin Maliyeti Örnek Olay: Satıcı A firması, alıcı Z firmasına 100,000 YTL. tutarında 2 ay vadeli olarak mal satmıştır. Türkiye’de tam hizmet factoringi uygulayan factoring şirketi bu satış için A firmasıyla factoring anlaşmasına varmıştır. A firmasına bu alacak için yapacağı ön ödeme, fatura toplamının %80’dir. Factoring şirketi hizmetleri için %2 oranında factoring komisyonu almaktadır. Bu komisyonun peşin olarak değil sonradan alınması üzerine anlaşmaya varılmıştır. Factor, ön ödemeler için aylık % 6 oranında faiz uygulayacağını belirtmektedir. Alacakların %100’ünün tahsil edilememe riskine karşı ise %2’lik bir risk primi de talep etmektedir.

Factoring İşleminin Maliyeti Satış Tutarı : 100, 000 YTL. Vade süresi : 2 ay Ön Ödeme : %80 * 100,000 = 80,000 YTL. Ön Ödemenin Faizi: %6 * 2 * 80,000 = 9,600 YTL. Ön Ödeme Faizi Üzerinden BSMV: %5 * 9,600 = 480 YTL. Factoring Komisyonu: %2 * 100,000 = 2,000 YTL. Factoring Komisyonu Üzerinden BSMV: %5 * 2,000 = 100 YTL. Risk Primi: %2 * 100,000 = 2,000 YTL. Toplam Giderler = Ön Ödeme Faizi + Ön Ödeme Faizi Üzerinden BSMV + Factoring Komisyonu + Factoring Komisyonu Üzerinden BSMV + Risk Primi Toplam Giderler = 9,600 + 480 + 2,000 + 100 + 2,000 = 14,180 YTL.