Doğa, çevre ve kent ÇEVRE SORUNLARI MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Çevre sorunları ve ekoloji kavramı Çevre sorunları dünyanın pek çok yerinde bu arada Türkiye’de son yirmi yılda güncel yaşama iyice girmiş durumdadır. Ormanların tahribi ve erozyon sorunu, hızlı nüfüs artışı, düzensiz şehirleşme ve yeşil alanların eksikliği, kıyıların bozulması, sanayide kullanılan kimyasal maddelerin insan sağlığına etkisi, nükleer enerji ve termik santrallerle ilgili sorunlşar sadece Türkiye’de değil, dünyanın pekçok ülkesinde çözümleri aranan sorunlar haline gelmiştir. Çevre sorunlarına bağlı olarak, 1970 yıllara kadar biyolojinin bir alt kolu olan ve bitki ve hayvanların çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bir dalı olan ekoloji, 1970li yıllardan itibaren artan çevre sorunlarına bağlı olarak insan ve diğer canlıların birbiriyle ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı olarak tanımlanmaya başlamıştır. Kısaca ekoloji insan – doğa ilişkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. Ekoloji bilimleri, çevre bilimlerinden farklılık göstermektedir. Çevre bilimleri, çevrenin tanımından yola çıkarak ormanclık, ziraat, tıp, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, fizik, kimya, hukuk, yer bilimleri gibi alanların katkısıyla gelişmektedir. Ekolojik ilkeler, çevre bilimleri için yukarıda sayılan bilim dallarından birisidir. Ancak ekoloji çevre bilimi için kullanılacak en doğal bilimsel çerçevedir. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE, SAĞLIK VE TOPLUM PROBLEMLERİ 1. İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ (SERA TESİRİ) 2. HAVA KİRLENMESİ 3. OKSİJEN AZALMASI 4. ASİT YAĞMURLARI 5. OZON TABAKASI DELİNMESİ 6. ÇEVRE KİRLENMESİ 7. SAÇILAN PETROLLER 8 GÜRÜLTÜ 9. GÖRÜNTÜ KİRLENMESİ 10. PETROL HARPLERİ 11. NÜFUS ARTIŞI MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

HAVA KİRLİLİĞİNE SEBEP OLAN FAKTÖRLER KİRLİLİK KAYNAKLARI SÜLFRİK MADDELER TANECİKLİ MADDELER (TOZ) HİDROKARBONLAR AZOT İÇEREN MADDELER KARBONMONOKSİT(CO) FOTOKİMYASAL OKSİDASYON RADYOAKTİF MADDELER SPESİFİK KİRLETİCİLER KİRLİLİK KAYNAKLARI I. DOĞAL KAYNAKLAR a) VOLKANİK PATLAMALAR b) ORMAN YANGINLARI c) BİTKİ & ORGANİK MADDELER AYRIŞMA II. YAPAY KAYNAKLAR a) FOSİL YAKIT TÜKETİMİ b) MADEN ÇIKARMA, b) MİNERAL PROSESLER (KÖMÜR, ASBEST, ÇİMENTO, CAM , SERAMİK vb..) c) METALURJİK PROSESLER d) KİMYASAL PROSESLER e) KAĞIT ÜRETİMİ f) NÜKLEER MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

DÜNYANIN SAĞLIK DURUMU AZALMA TAHMİNİ TREND Dünya ekosistem sağlığı: % 30 son 25 yılda Artan azalış Doğal ormanların alanı % 13 son 30 yılda Doğal su ekosistem endeksi % 50 son 25 yılda Daha hızlı azalma Deniz ekosistem endeksi % 40 son 25 yılda Verimli topraklar: % 25 son 25 yılda Aynı ya da daha büyük azalma Afrika % 30 Asya % 27 Latin Amerika % 18 MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Dünya Doğal Kaynaklarının Tükenmesiyle ilgili Bazı Trendler (WWR),

Kalkınma – Çevre Koruma Çelişkisi İnsanların yaşam kalitesini yükseltmek amaçlı kalkınma ve teknolojik gelişimler yarattıkları çevre sorunları nedeniyle insanın yaşam kalitesini düşürmeye başlamışlardır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Doğa, çevre ve kent KÜRESEL ISINMA MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Küresel İklim Değişimi nedir? Küresel Isınma nedir? Sera gazlarının atmosferde birikmesi ile yeryüzü ile yeryüzüne yakın atmosfer tabakalarında sıcaklığın artması Küresel İklim Değişimi nedir? Küresel ısınmaya bağlı olarak, diğer iklim elemanlarının değişmesi MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Binlerce, milyonlarca yıllık buzullar erimeye başladı. 1998 yılında Dünya sıcaklık ortalaması, 1961 – 1990 yılları arasındaki ortalama dünya sıcaklığından 0,57ºC fazla Kuzey Kutbu 1918 Patagonya Buzulları 1928 Patagonya Buzulları 2004 Kuzey Kutbu 2002 MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Klimanjaro’nun buzullarını eriten sebep nedir? Klimanjaro Dağı (1993 Yılı) Klimanjaro Dağı (2000 Yılı) Kaynak: Bergkamp, G. Orlando, B. And Burton I. (2003). Change. Adaptation of water management to climate change. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. page.3 Son 50 yılda Antarktika’da 2,5 °C’lik sıcaklık artışı ölçüldü. 1860 yılından günümüze küresel ortalama hava sıcaklıklarında 0,4 - 0,8ºC artış olmuştur. Bu geçen 1000 yılın herhangi bir döneminden daha büyüktür. Son buzul çağında yerküre ortalama sıcaklığı bu güne göre 5 ºC daha soğuktu. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Küresel ısınmaya biz sebep oluyoruz ! Sera gazlarını fazla üretiyoruz Ormanları yok ediyoruz, yakıyoruz. Denizlerdeki bitkisel planktonların yok olmasına sebep oluyoruz Hızlı sanayileşiyoruz Çarpık kentleşiyoruz Yanlış tarım yapıyoruz MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

İşte bu gazları atmosfere salarak küresel ısınmaya neden oluyoruz. Karbondioksit Kömür Petrol Doğal gaz Halokarbonlar Buzdolapları MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Klimalar İtici gazlar

Sadece onlar değil bu gazlar da var Metan Çöp Yığınları Hayvan Gübresi Pirinç Tarlaları Bataklıklar Yaşam düşmanı ozon Ozon Diazot monoksit Egzoz Gazları Azotlu Gübreler Anız Yakma MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Peki, “suçlu” gazların payları ne kadar? Karbondioksit % 50 Azot oksitler % 5 Ozon % 7 Metan % 13 Halokarbonlar (CFC,HCFC,HFC) % 17 MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Kaynak: Dialog-Zeitschr-3/1995, s.9

Geleceğimiz daha sıcak ve daha kurak olabilir. Aşırı sıcaklık ve yangınlar Kuraklık MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Artan doğal afetlerin ve yangınların nedenini biliyor muyuz? Seller Kasırgalar 2005 yılı Katrina ve Wilma, 2007 yılı Florida Kasırgaları MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Fosil yakıt tüketimi Enerji ve İklim Global Sıcaklik °C Fırtına hasarı

Kuzey kutbundaki buzulların erimesi (YAZ) (YAZ) RUSYA RUSYA KUZEY KUTBU KUZEY KUTBU GRÖNLAND ADASI GRÖNLAND ADASI ALASKA (U.S.A) ALASKA (U.S.A) KANADA KANADA Kuzey kutbundaki buzulların erimesi

Petrol Kirliliğin ana kaynaklarından biri Hidrokarbonlardan meydana gelen tortul kayalarda oluşan koyu renkli, yoğun yanıcı petrol Kirliliğin ana kaynaklarından biri

İklim Değişikliği Deniz kirliliği Sağlık Konuları Bir tanker enkazı İklim Değişikliği Deniz kirliliği Her yıl denize dökülen petrol, denizde yapılan sondaj çalışmaları ve lağım atıkları yüzünden tahmini olarak 3 milyon ton petrol denize dökülmeketedir. Fosil yakıtların yakılması karbondioksit üreterek sera etkisini arttıracak ve gelecekte iklim üzerinde büyük bir değişikliğe sebep olacak küresel ısınmaya yol açacaktır. Sağlık Konuları Petrolün yan atıkları (ozon, karbon monoksit,Azot oksit ve kükürt dioksit) insan sağlığını ciddi şekilde tehdit etmektedir. Atmosfere atılan sınai emisyonlar Petrol mağduru bir kuş

OKYANUS TANKER FACİALARINDA DÖKÜLEN PETROL-1 MİKTAR TANKER SENE KONUM (Ton) 257,000 Atlantic Empress 1979 Batı Hint Adaları 239,000 Castillo de Believer 1983 Güney Afrika 221,000 Amoco Cadiz 1978 Fransa 132,000 Odyssey 1988 Mid Atlantic 124,000 Torrey Canyon 1967 İngiltere, Channel 123,000 Sea Star 1972 Umman Körfezi 101,000 Hawaiian Patriot 1977 Hawaii Adaları 95,000 Independenta 1979 Türkiye 91,000 Urquiola 1976 İspanya MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

OKYANUS TANKER FACİALARINDA DÖKÜLEN PETROL-2 MİKTAR (ton) TANKER SENE KONUM 85,000 Braer 1993 Shetland Adaları 82,000 Irene's Serenade 1988 Yunanistan 80,000 Aegean Sea 1992 İspanya 77,000 Prestige 2002 İspanya 76,000 Khark 5 1989 Fas 68,000 Nova 1985 İran körfezi 62,000 Wafira 1971 Güney Afrika 58,000 Epic Colocotronis 1975 Batı Hint Adaları 57,000 Sinclair Petrolore 1960 Brezilya MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

FOSİL YAKITLARIN ÇEVREYE ZARARI (2000 $/GJ) Fosil Yakıt Zararları Kömür Petrol D. Gaz İnsanlara 4.48 3.83 3.09 Hayvanlara 0.71 0.72 0.40 Orman ve Bitkilere 1.85 1.49 1.21 Su Sistemlerine 0.28 1.25 0.21 Yapılara 1.22 0.77 Havaya 1.28 1.13 0.82 Yüzey Madenciliği 0.69 - İklim Değişikliği 2.39 1.34 0.94 Deniz Yükselmesi 0.32 0.49 0.29 Toplam Zarar 13.32 11.47 7.73 MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

DÜNYA FOSİL YAKIT TÜKETİMİ (2000) FOSİL YAKIT TÜKETİMİ MİLYON TON PETROL EŞDEĞERİ (MTOE) Kömür 2580 Petrol 3146 Doğal Gaz 2241 TOPLAM 7967 MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

FOSİL YAKITLARIN ÇEVREYE VERDİĞİ ZARAR (2000) Tahmini Çevresel Zarar Miyar USD $ Kömür 1128 Petrol 1188 Doğal Gaz 560 TOPLAM HASAR 2876 MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

AKICI FOSİL YAKIT ÜRETİM/TALEP (Petrol ve Doğal Gaz) Talep Tahmini Üretim Tahmini Dünya Üretimi/Talebi MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Source: Canadian Energy Supply and Demand 1993-2010. National Energy Board

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Doğa, çevre ve kent KURAKLIK TEHDİTİ VE KÜRESEL AÇLIK MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Yasamayan kahramanlardan ve onlarin sahadetlerinin yasayanlarin omuzlarina yiktigi buyuk yuklerden ne kadar cekinsem de bir kehanette bulunmaksizin edemeyecegim. Bunu bir uyari da sayabilirsiniz. Bu gezegende 3 milyari askin insan yasamlarini surdurmek icin gunde 2 dolari bile bulamiyor. Ve dogan her gunle birlikte 40 bin cocuk -yani her saniyede bir cocuk!- suregen aclikla ilintili hastaliklara yakalaniyor. Ariel Dorfman bu makaleyi ABD'de yayimlanan haftalik haber dergisi TIME'in 20. yuzyilin yuz onemli insani arasinda yer verdigi Che Guevara anisina 14 Haziran 1999'da kaleme almisti. Makaleyi Ertugrul Kurkcu Ingilizce'den cevirdi. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Anadolu’da buğday yetişmeyecek mi? Gıda üretim düzeni bozulacak Örnek olarak; orta kuşak iklim bölgesinde bulunan buğday yetiştirme alanları kutuplara doğru kayacak. Bu durum bir çok ürün için de geçerlidir. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Bizleri bekleyen tehlikelerin gerçekten farkında mıyız? Açlık, yoksulluk ve hastalıklar Önce adalar, sonra kıyılar sular altında kalacak MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Doğa, çevre ve kent SAVAŞLAR MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Doğa, çevre ve kent ÇÖZÜM ARAYIŞLARI MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Sürdürülebilir Kalkınma Çözüm Yolu Kullanma – Koruma Dengesi çerçevesinde kullanmak ve çözümler ortaya koymak. Sürdürülebilir Kalkınma MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Emanete ihanet edildiğini görmek istemiyoruz ! Bu dünya bize atalarımızın mirası değil gelecek nesillerin bir emanetidir. Emanete ihanet edildiğini görmek istemiyoruz ! MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Herkesin yapabileceği bir şeyler var ! Petrol, kömür ve doğal gaz (fosil yakıtlar) kullanımını sınırlandıralım Enerjiyi tasarruflu kullanalım Güneş, rüzgâr ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelelim. Güneş pilli lamba MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Herkesin yapabileceği bir şeyler var ! 1,7 kg Oksijen 2,3 kg CO 2 1 saatte Ormanları koruyalım ve miktarını arttıralım Yetişkin bir ağaç 1 saatte 2,3 kg karbondioksiti alıp 1,7 kg oksijen verir. Plansız ve çarpık kentleşmeye izin vermeyelim MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Enerjiyi tasarruflu kullanın Enerji tasarruflu ampulleri kullanın. Enerji tasarruflu lamba akkor lamba göre % 80 kadar enerji tasarrufu sağlar. Tasarruf ampullerin kullanılması konusunda dünya çapında bir karar alınsaydı ; kömürle çalışan yüzlerce santral kapatılırdı. Buzdolabınızın kapağının iyi kapanıp kapanmadığını kontrol ederek enerji tasarruf edin. Buzdolabınızı güneş alacak yere, soba veya radyatör yanına yerleştirmeyiniz. Yeni bir buzdolabı 8-10 yaşında olandan çok daha az enerji tüketir. Üstü açık sıvı yiyecekler nem oranını arttırarak kompresörün daha fazla çalışmasına neden olur. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Buzdolabına sıcak malzeme koymayınız. Kaynak: www.eie.gov.tr

Enerjiyi tasarruflu kullanın Televizyon, bilgisayar, yazıcı, VCD, CD gösterici, gibi elektronik aletleri “bekleme durumunda” (stand-by) bırakmayın. Bu tip enerji tüketimine sızıntı adı verilmektedir ve aletin açık iken harcadığı enerjinin yaklaşık % 5'i kadardır. Energy Star etiketli yeni teknoloji TV ve VCR'lar kayıp enerjiyi %75'e kadar azaltmaktadırlar. Yüksek sıcaklıkta yıkamak yerine ılık veya soğuk suyla yıkamalı, durulama ise soğuk su ile yapılmalıdır. Çok kirli değil Ilık su MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Eğer mümkünse çamaşırlar dışarıda güneş ve rüzgardan yararlanarak kurutulmalıdır. Kaynak: www.eie.gov.tr

Tüketim alışkanlığınızı değiştirin. Geri dönüşümü mümkün olan şişe ve kutulardaki yiyecek ve içecekleri tüketin. Kağıtları geri dönüşüm çöp kutusuna atın. Çöplerin yüzde 50’si geri dönüşüme uğrasa, daha az karbondioksit gazı açığa çıkar. 5 dakikalık duşla yetinin. Daha az su tüketirsiniz. Damlayan bir musluk ayda 2250 litre, günde 75 litre su kaybına neden olur. Bu suyla yılda 900 kere duş yapılabilir. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Kaynak: www.eie.gov.tr

Havayı değil binalarımızı ısıtalım. Binaların yalıtımı ile %25 den %50’ye varan yakıt tasarrufu sağlar. Çatı, kapı ve pencerelerinizin yalıtımını yapınız. Pencereler ve kapılar, ısının dörtte birinin kaybına neden olmaktadır. Çift cam veya ısıcam ısı kaybını yarı yarıya azalmaktadır. Pencere bandı ve süngerler kullanınız. Evinizin dış cephesini koyu renkle boyamak sıcaklığı muhafaza eder. Evinizin duvarlarını yalıtın. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Kaynak: www.eie.gov.tr

Fosil yakıt tüketiminizi azaltın. Kaloriferin derecesini çok açmayın. 6 8 +ºC 20 Oda sıcaklığını 1°C arttırmak için yaklaşık % 6 oranında daha fazla yakıt gerekmektedir. Oda sıcaklığı 23 °C iken ısı kaybı 100 ise; 22 °C olursa % 6 tasarruf 21 °C olursa % 12 tasarruf 20 °C olursa % 18 tasarruf sağlanabilir. Fazla sıcakta pencereleri açmak yerine radyatör musluğunu kısınız. 2 saat açık duran pencerelerden 50-75 kW/m2 yıl ısı kaybı olduğu söylenebilir. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Oda ısısına duyarlı termostatik vanalar kullanın. Kaynak: www.eie.gov.tr

Araçlar da fosil yakıt kullanır! Aracınızı gerekmediği zamanlarda kullanmayın. Toplu ulaşım araçlarını kullanın. Lastiklerinizin hava basınçları düşük ise yakıt tüketimi artar. Gereksiz yere ani fren ve gaza basmak benzin tüketimini % 5 arttırır. Camları açık olarak Saatte 100 Km'lik bir hızla otomobilinizi sürmeniz % 4 aşırı yakıt tüketimine sebep olur. Tatilinizi yakın yerlerde yapın. Böylece kişi başına harcanan yakıt azalmış olur. Mevsim sebze ve meyvesi tüketin. Dış ülkelerden ithal edilen ürünler çok yakıt tüketilmesine neden olur. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT Kaynak: www.eie.gov.tr

YENİ BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARI 1. NÜKLEER REAKTÖRLER 2. GÜNEŞ ENERJİSİ 3. RÜZGAR ENERJİSİ 4. BİYOKÜTLE 5. DENİZ / SU ENERJİSİ 6. JEOTERMAL ENERJİ MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

YENİ ENERJİ KAYNAKLARININ DEZAVANTAJLARI 1. KESİNTİLİ OLMALARI 2. TÜKETİM MERKEZLERİNDEN UZAKTA 3. YAKIT DEĞİL 4. DEPOLANMAZ (NÜKLEER HARİÇ) 5. TAŞINMAZ (NÜKLEER HARİÇ) SONUÇ: DEZAVANTAJLARI ORTADAN KALDIRACAK BİR BAĞLAYICIYA GEREK VAR MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

BAĞLAYICI SİSTEMİN NİTELİKLERİ 1. DEPOLANABİLİR OLMALI 2. TAŞINABİLİR OLMALI 3. YAKIT OLMALI 4. EKONOMİK OLMALI 5. YENİLENEBİLİR OLMALI 6. TEMİZ OLMALI SONUÇ: BAĞLAYICI SİSTEM SENTETİK YAKIT OLMALI MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

YAKIT SEÇİM KRİTERLERİ Araç yakıtı Enerji çevirim yöntemleri Kullanım verimi Çevreye uyumluluk Güvenlik Ekonomik (efektif maliyet) MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Neden Hidrojen Enerjisi ? Petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların KESİNLİKLE tükeneceğinin herkes tarafından iyi bilinmesi Bu yakıtları fiyatlarının gün geçtikçe artacağı Alternatif bir sentetik yakıta ihtiyaç duyulması Roketler için hidrojen’in mükemmel bir yakıt olması Hidrojenin son derece güvenli olması Fosil yakıtlardan farklı olarak, alevli yanmanın yanı sıra katalitik, kimyasal veya elektro-kimyasal çevrimlerle enerji üretebilmesi MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif arayışları Gerçek olmayan insan ilişkileri, sanal bağımlılık, kendimizin planlamadığı bir mesai, stresli çalışma ortamı, kafaya saksı düşme riski, deprem riski, ulaşımda-sanal ortamlarda yitirilen zamanlar, hızlı yaşama metabolizmanın tepkisi, sağlıksız beslenme, artan kanser, kalp, tansiyon gibi yıkıcı hastalıklar, tüketim çılgınlığı, TV, çocukların eğitimi, ekosistemin çöküşü, savaşlar, işgaller, küresel iklim değişikliği, ötelenen buzul çağı, ozon tabakası, pahalıya satılan organik ürünler, ekoloji tacirleri, GDO’lu gıdalar, doğadan kopuk bir yaşam... MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif arayışları Birlikte üretip, doyup, yaşayan, doğadan almaktan çok vermeyi düşünen bir projeye yaşamları uyarlamak…   Küreselleşmeyle başlayan sürecin kültürdeki olumsuz etkilerini ve olası çözümleri bulmaya çalışmak MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Kimi zaman yaşama atfettiğimiz anlamlar ve değerler farklı olsa da tüm bu zenginlikleri yaşamak, arayışların bitmediğini görmek çok güzel.. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Birkaç yüz (ya da daha fazla) kişiden oluşan ve özellikle küresel ekonomiye alternatif yaratma idealini paylaşan bir topluluğun başarı şansı büyük ölçüde artar. Böylece ekoköy modeli, bir deneme ve icat laboratuarı olarak kendiliğinden ortaya çıkar. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar - ekoköy Findhorn ve Damanhur’un birçok ortak yönü var. Her ikisi de çok belirgin tarihsel anlarda, 1960’lar ve 1970’lerin başında çok küçük girişimler olarak başladı. Her ikisi de geçmişte ve bugün bulundukları faaliyetlerinde çok güçlü ruhsal bir odaklanmaya sahip. Her ikisi de kendilerini ekonomik olarak çökertilmiş ve marjinalleştirilmiş alanlara yerleştirdiler. Elle tutulur şekilde hissedilebilen aktivite ve canlılık, her iki ekoköye girerken göze çarpan ilk şey. Topluluk üyelerinin sahip olduğu ve yine topluluk üyelerinin çalıştığı şirketler tarafından yeni binalar inşa ediliyor. Ziyaretçileri çeken fırınlar, tiyatrolar, dükkânlar ve kafeler var. Yerli, ekolojik peynirler, şaraplar (ne yazık ki sadece Damanhur için geçerli!), meyve ve sebzeler üretiliyor. El sanatları stüdyolarında güzel seramikler, tekstil ürünleri, heykeller ve mumlar yaratılıyor. Çocuklar ve yetişkinler için okullar ve eğitim merkezleri çoğalıyor. Basım evleri, yazı makineleri; solar panel üreticileri, atık su sistem tasarımcıları, danışmanlık şirketleri… Her yerde ekonomik canlılığın ve çeşitliliğin izleri var. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar - ekoköy Damanhur ve Findhorn bu probleme ikili bir cevap bulmuşlar: Üyelerinin birikimlerinin toplulukta kalmasını sağlamak amacıyla kendi bankalarını kurmak ve paranın yerel olarak sirküle olması için kendi para sistemlerini yaratmak. Damanhur’da bankacı rolü, topluluğun konut kooperatifi tarafından üstleniliyor. Bu oluşum, topluluk üyelerinin birikimlerini, yine topluluk üyeleri ve iş yerleri için arsa alımı, ev yapımı; workshop ve ofis alanı alımı gibi yatırımlara dönüştürebilmeleri için bir araç olarak yaratılmış. Çok yakın bir geçmişte de, bu oluşum, iş fırsatlarını belirleyen ve bu fırsatları değerlendirmek isteyen topluluk üyelerine kredi sağlayan ve tavsiyelerde bulunan bir rol oynamaya başlayarak, gerçek bir banka rolüne yaklaşmış. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar - ekoköy Her iki sistem de ulusal para birimi ile eşit şekilde alışveriş yapıyor. Damanhur’da tüm muameleler Creditos ile yapılırken, Findhorn’un sakinleri ve ziyaretçilerinin bir seçeneği var ve hem ulusal hem de topluluğun para birimini kullanabiliyorlar. Her iki toplulukta da tüm ürün ve servisler-eğitsel dersler, bina servisleri, kitaplar, yiyecek, tiyato biletleri, basım, bilgi teknolojisi servisleri vb. topluluğun para birimi ile satın alınabiliyor. Bu para birimlerinin topluluk ekonomisi açısından en güzel yanı, sadece yerel olarak harcanabilmeleri ve dolayısıyla birbirleri ile alışveriş etmek isteyen yerel topluluk üyeleri için hazır bulunmaları. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Amish insanları, modern yaşamın getirdiği hızlı tüketimden uzak kalarak, 17. yüzyıl sonundaki geleneksel toplum değerlerinin devamlılığına yönelik bir yaşam sergiliyorlar. Elektrik, otomobil, telefon gibi teknolojik araçları kullanmayı reddederek, şiddet içermeyen bir yaşamı seçiyorlar. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Amish grupları, bugün ABD’deki 22 farklı eyalette ve Kanada’da yerleşik bir yaşam sürüyorlar. En eski Amish grubu, yaklaşık 16-18 bin kişiden oluşuyor ve Amerika’nın Lancaster –Pelsinvaya eyaletinde… MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Amishler, farklı kıyafetlerin alçak gönüllüğü azalttığını, ayrımcılığa neden olduğuna inanıyorlar. Bu nedenle, siyah rengin ağırlıkta olduğu süsten uzak, basit çizgilerden oluşmuş kıyafetleri, renkli ama yazısız tişörtleri tercih ediyorlar. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Amishler, teknoloji kullanımını sınırlayarak insanlar arasındaki duygusal yakınlığın artacağına inanıyorlar. Kimi zaman yaşamımızı kolaylaştırmak adına ürettiğimiz makinalar, kalan zamanlarda güçlendirmeyi düşündürdüğümüz ilişkilerimizi fark edemediğimiz bir biçimde zayıflatabiliyor. Ayrıca yapay mekanlarda yapılan egzersizler yerine hem işlerini yapabilecekleri hem de bedenlerini sağlıklı kılan bir yolu -çiftçiliği- tercih ediyorlar. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar Çiftlikteki olağan işlerin yanı sıra yün ve dokuma ile ilgili işlerde de çalışıyorlar. 14-15 yaşlarındaki gençleri, yakın çevrelerindeki dükkanlarda el emeği ürünlerini satarken görebiliyorsunuz. Toprakla yaptıkları işleri bir temizlenme olarak görüyorlar. Genel olarak sekizinci sınıfın sonuna kadar matematik, okuma-yazma gibi basit derslerden oluşan bir eğitimi, tek bir sınıf içinde alıyorlar. Sonrasında, günlük yaşam pratiklerine katılarak eğitimlerini topluluk içerisinde devam ettiriyorlar. Erkek çocukları ticareti kız çocukları ise ev işlerini öğrenebilecekleri, el becerileri geliştirebilecekleri bir yaşamı tercih ediyorlar. Farklı desen ve renklerde, sadece elleriyle yaptıkları pek çok güzel şey... Kadınların bir araya gelerek 8-9 ayda yaptıkları örtüleri görünce yüzlerindeki mutluluğun nedenini anlıyorum. Bir şeyleri ortak yapmanın verdiği keyif, emek ve huzur.. Ev, Amish insanları için yaşamın merkezi. Evlerin büyüklükleri yaşayanların sayısına bağlı olarak değişiyor. Basit dekorlardan oluşan bu evler için aslolan temizlikleri ve işlevsel olmaları.  MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Alternatif yaşamlar topluluk içerisindeki dayanışmanın bozulmaması adına herhangi bir sosyal güvenceden yararlanmak istemiyorlar. Topluluktaki birlikteliğin kendileri için en önemli güvence olduğuna inanıyorlar. Batının bu uç noktasında doğuya yakın bir felsefe… Büyük çoğunluğu elektriği, televizyonu reddetmesine karşın pil ile çalışan hesap makinası gibi aletleri veya satış dükkanlarında elektriği sağlaması açısından gazla çalışan jeneratörleri kullanıyorlar. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Kalkınma – Çevre Koruma Çelişkisi İnsanların yaşam kalitesini yükseltmek amaçlı kalkınma ve teknolojik gelişimler yarattıkları çevre sorunları nedeniyle insanın yaşam kalitesini düşürmeye başlamışlardır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Sürdürülebilir Kalkınma Çözüm Yolu Kullanma – Koruma Dengesi çerçevesinde kullanmak ve çözümler ortaya koymak. Sürdürülebilir Kalkınma MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE ve YÖNETİM ÇEVRE YÖNETİM Bir canlının yaşamını, gelişmesini ve neslini sürdürebilmesine etki eden fiziksel, kimyasal ve biyolojik dış şartlardır. YÖNETİM Birden çok alternatifin bulunduğu ve en iyi alternatifin hangisi olduğuna dair belirsizliğin söz konusu olduğu durumlarda bir veya birden çok amaca ulaşmak için sınırlı kaynak kullanımıyla doğru karar vermekle ilgili bir bilim dalıdır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE YÖNETİMİ İnsanlar ve doğa arasındaki ilişkilerin yönetilmesidir. İnsanların yer kürenin doğal kaynaklarına olan talebini, doğanın talebi karşılama kapasitesi ile sürdürülebilir şekilde dengelemeyi amaçlamaktadır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE YÖNETİMİ (üç aşamalı değerlendirme) Faaliyetlerin muhtemel etkilerinin değerlendirilmesi (etki değerlendirilmesi) Faaliyetlerden dolayı geçmişte oluşmuş çevresel değişikliklerin ortadan kaldırılması için muhtemel yöntemler (düzeltici faaliyetler) Doğal olayların veya faaliyetlerin çevresel etkilerinin azaltılması için muhtemel yöntemler MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE YÖNETİMİNİN ANA BİLEŞENLERİ Politika:Bilimsel veriler ve çakışan politik ve ekonomik çıkarlarla ilgili değer yargılarına dayanan çevresel amaçları tanımlar. Mevzuat:Politikaların formüle edilmesi uygulanması için araçtır. İdari Yapılanma: Belirlenen çevresel amaçları geliştirmek ve hayata geçirmek için çerçeve ve ortam sağlar. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Konuyla ilgili yasal mevzuat ÇED Yönetmeliği 16/12/2003-25318 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 21/01/2004-25353 Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 18/03/2004-25406 Benzin Ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği (2003/17/AT ile değişik 98/70/AT)11/06/2004-25489 Ambalaj Ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 30/07/2004-25538 Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmenin Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 06/08/2004-25545 Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31/08/2004-25569 Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 29/09/2004-25598 Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 05/10/2004-25604 Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolu Yönetmeliği 07/10/2004-25606 Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları İle İlgili Yönetmelik08/11/2004-25637 Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği 16/12/2004-25672 Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği26/12/2004-25682 Su Kirliliği Kontrolu Yönetmeliği 31/12/2004-25687 Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği Yönetmeliği13/01/2005-25699 Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği 03/02/2005-25716 Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 17/02/2005-25730 Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 31/05/2005-25831 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (2002/49/EC)01/07/2005-25862 Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik 08/07/2005-25869 Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 22/07/2005-25883 Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (76/464/ AB) 26/11/2005-26005 Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği 08/01/2006-26047 Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği (76/160/AB)09/01/2006-26048 İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (79/869/AB ile değişik 75/440/AB) 20/11/2005-25999 Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına Dair Revize Yönetmelik Türkiye'de Koku Emisyonları ve İmisyonları Yönetimi MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

Taslak Yönetmelikler Büyük Endüstriyel Kaza Tehlikelerinin Kontrolü Yönetmeliği Taslağı Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği - Taslak Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği Taslağı STRATEJİK ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME YÖNETMELİĞİ İYONLAŞTIRICI OLMAYAN RADYASYONDAN KAYNAKLANAN ELEKTROMANYETİK ALANLARDAN HALKIN KORUNMASINA YÖNELİK YÖNETMELİK Taslağı Çevresel Gürültünün değerlendirilmesi ve yönetimi yönetmeliği taslağı Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Taslağı Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Emisyonlarının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik Taslağı Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağların Kontrolu Yönetmelik Taslağı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Taslağı KOKU KONTROLÜ Yönetmeliği Taslağı ve Kılavuzlar Hidrofloroklorokarbonların Azaltılmasına Dair Yönetmelik Taslağı MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE YÖNETİMİ ÇEVRESEL KARARLARIN ALINMASINDA KATILIMCILAR VE KRİTERLER ÇEVRE YÖNETMELİKLERİNİN TASARIMI VE UYGULANMASI ÇEVRE YÖNETİMİ PROGRAMLARI ÇEVRE PLANLAMADA TAHMİNLER VE DEĞERLENDİRMELER ETKİ DEĞERLENDİRMEDE KULLANILAN TEKNİKLER VE YASAL DÜZENLEMELER MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRESEL KARARLARIN ALINMASINDA KATILIMCILAR VE KRİTERLER Çevresel düzenlemeler ve etki değerlendirmesinde rol alan kuruluşlar ve bu kuruluşların karar verme sürecinde kullandıkları kriterlerin analizi Çağdaş çevrecilik anlayışı 1960larda ortaya çıkmıştır. Hava ve su kirliliğinin kontrolü için kullanılan önlemler birçok ülkede yaygınlaşmıştır. Yeni kanunlar ve düzenlemeler hükümetlere aldıkları kararların çevresel etkilerini düşünmeleri gerekliliğini getirmiştir. İnsan faaliyetlerinin çevresel etkilerine olan ilgi ve önemin artması yeni bir çalışma alanının ortaya çıkmasına neden olmuştur: ÇEVRE PLANLAMA VE YÖNETİMİ MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

BÖLÜM I İNSANLAR NİYE ÇEVREYİ KORUMAK İSTER? BUNUN NEDENİ ÇEVRE KORUMANIN İYİ BİR EKONOMİK YATIRIM OLMASI MIDIR? ÇEVRE KONTROLLERİ TÜRLERİN VE HABİTATLARIN KORUMASINDAKİ YASAL VE AHLAKİ ZORUNLULUKLAR NEDENİYLE Mİ UYGULANMAKTADIR? ÇEVRECİLİK VE ÇEVRE PLANLAMA VE YÖNETİMİ FARKLI TANIMLAMALAR MIDIR? MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRENİN KORUNMASINDA ANTROPOJENİK (İNSAN MERKEZLİ) ETKENLER: Kamu sağlığının korunması Doğal kaynakların etkin şekilde kullanılması Yerkürenin insan yaşamına ev sahipliği yapabilme yeteneğinin sürdürülmesi Estetik değerlere ve manevi tatmin yaratma özelliklerine sahip alanların korunması ÇEVRESEL ADALET İÇİN ÇAĞDAŞ HAREKET Bu hareket zararlı atık deşarjı yapan tesislerin etnik azınlığa sahip toplumların bulunduğu yerlerde kurulmasının protestosuyla birlikte ortaya çıkmakla birlikte, karar vericileri çevre koruma maliyet ve kazançlarının dağılımı konusunda daha dikkatli olmaya zorlamıştır. BİOCENTRİSM’İN (BİYO-ODAKLILIK) ORTAYA ÇIKMASIYLA İNSAN HARİCİ TÜRLERİN DİĞER KULLANIM/FAYDALANMA AMAÇLARININ YANISIRA İNSAN HAYATININ DESTEKLENİP ZENGİNLEŞTİRİLMESİNDE AYRICA GENETİK/KALITSAL ÖNEME DE SAHİP OLDUĞU ANLAYIŞI GELİŞMİŞTİR. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE YÖNETİMİNİN ANTROPOJENİK YÖNÜ Kamu sağlığının korunması Temiz su ve temel sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasında mühendislik hizmetlerinin sağlanmasın. Kaynakların etkin şekilde kullanılması Doğal kaynakların verimli şekilde kullanılmasıyla atıklardan kaçınılması. Doğal sistemlerin korunması İnsanlar ve insanlar için önemi olan diğer türler için gezegenimizin yaşanabilirliğinin korunması. Yaban hayatının korunması İnsanlar tarafından estetik ve rekreasyon özellikleri nedeniyle kullanılan alanların korunması. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ENDÜSTRİLEŞEN ŞEHİRLERDE KAMU SAĞLIĞI Kötü sağlık şartları sebebiyle 19. yüzyılın ortalarında Amerika’nın büyük şehirleri tifo, kolero ve tifüs gibi tekrar eden epidemik olaylarla karşı karşıya kaldı. Hastalıklarının nedeninin çok iyi bilinmiyor olması, epidemik olayların ele alınması çabalarında artışlara neden oldu. Temel bilgi kaynakları ilk etapta belirli çevre şartları ve hastalığın ortaya çıkmasındaki ilişkilerin dokümentasyonu çalışmalarından oluşmaktaydı. Modern Epidemiyoloji biliminin anahtarı olan bu yaklaşım, 1842’de Edwin Chadwick tarafından İngiliz işçilerin yaşam şartlarının sağlıklarını nasıl etkilediği hakkındaki önemli çalışmasının temelini oluşturmuştur. 20. yüzyılın başlarında birçok mühendis atıksuların arıtılmasını gereksiz bir masraf olarak görmekteydi. Bu dönemdeki sağlık mühendisliği uygulamalarının çoğu “seyreltme kirliliğin çözümüdür” anlayışına dayanmaktaydı. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

KAYNAKLARIN ETKİN KULLANARAK KORUNMASI Pichot Amerikan Ormancılık Servisi’ninbaşı ve ormanların bilimsel şekilde yönetilmesi konusunda önde gelen bir savunucuydu. Çevreye olan bu yaklaşımı aşağıdaki kendi oluşturduğu üç prensiple anlatılmaktadır: Kıtamızda bulunan mevcut doğal kaynakların burada yaşayan insanların yararına kullanılması. Koruma atıkların önlenmesini temsil etmektedir. Doğal kaynaklar sadece birkaç kişinin çıkarı için değil birçok insanın yararına geliştirilmeli ve korunmalıdır. Ekonomistler iş,doğal kaynak ve mal ve hizmetlerin etkin şekilde üretilmesinde kullanılabilecek diğer girdilerin tanımlanması konusunda eğitilirler. Ekonomistlerin fayda ve maliyetler arasındaki farkın maksimize edilmesi hedefi verimli etkinlik amacını açıklamaktadır. Son yıllarda yeni bir uzmanlık alanı ortaya çıkmıştır: çevre ekonomisi. Bu alandaki yaklaşımlardan biri endüstri ve belediyelerden gelen atıkların kabulü çevrenin uygun biçimde kullanılması şeklindedir. Birçok çevre ekonomisti atıklardaki azaltma miktarına, ekonomik fayda maliyet analizi yaparak karar verilmesi gerektiğine inanmaktadır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

DOĞAL SİSTEMLERİN KORUNMASI Çevre sorunları dünyanın pek çok yerinde bu arada Türkiye’de son yirmi yılda güncel yaşama iyice girmiş durumdadır. Ormanların tahribi ve erozyon sorunu, hızlı nüfus artışı, düzensiz şehirleşme ve yeşil alanların eksikliği, kıyıların bozulması, sanayide kullanılan kimyasal maddelerin insan sağlığına etkisi, nükleer enerji ve termik santrallerle ilgili sorunlar sadece Türkiye’de değil, dünyanın pek çok ülkesinde çözümleri aranan sorunlar haline gelmiştir. Çevre sorunlarına bağlı olarak, 1970 yıllara kadar biyolojinin bir alt kolu olan ve bitki ve hayvanların çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bir dalı olan ekoloji, 1970li yıllardan itibaren artan çevre sorunlarına bağlı olarak insan ve diğer canlıların birbiriyle ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı olarak tanımlanmaya başlamıştır. Kısaca ekoloji insan – doğa ilişkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. Ekoloji bilimleri, çevre bilimlerinden farklılık göstermektedir. Çevre bilimleri, çevrenin tanımından yola çıkarak ormancılık, ziraat, tıp, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, fizik, kimya, hukuk, yer bilimleri gibi alanların katkısıyla gelişmektedir. Ekolojik ilkeler, çevre bilimleri için yukarıda sayılan bilim dallarından birisidir. Ancak ekoloji çevre bilimi için kullanılacak en doğal bilimsel çerçevedir. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

YABAN HAYATININ KORUNMASI Yaban hayatının korunmasındaki birçok neden ekonomik ve ekolojik tabanlıdır. Örneğin, yaban hayatı bilim adamlarına doğal süreçleri inceleme olanağı sağlamaktadır ve birçok türün bir araya gelmesiyle; ziraat, endüstri ve tıp için son derece önemli ve faydalı kaynaklar sağlayan genetik bir çeşitlilik havuzu oluşmaktadır. Buna ek olarak, yaban hayatı avcılara ve diğer dış mekan rekreasyonunda bulunan kişilere farklı olanaklar sunmaktadır. Bu gibi nedenler yaban hayatının korunmasında önemlidir ve birçok çevre yönetim programları için temel oluştururlar. Burada bunlardan bahsedilmemekte, daha çok yaban hayatının korunması konusundaki felsefi ve manevi tartışmalar anlatılmaktadır. Yabani ve görsel öneme sahip alanların korunmasıyla ilgili mücadele genellikle boş vakitlerini doğada geçirmeye geliri yeten bireyler tarafından desteklenmektedir. Bunun aksine, çevresel adalet hareketinin ortaya çıkışı ortalama finansal kaynaklara sahip insanların ilgi alanını yansıtmaktadır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRESEL ADALET HAREKETİ Çevre programları, sık sık insanlar ve onların etkilediği gruplar üzerindeki eşit olmayan maliyetleri konu alır. Bu da fayda ve kazançların nihai dağılımlarının adil olup olmadığı sorularını ortaya çıkarmaktadır. Örneğin, eski motorlu taşıtlar üzerine pahalı emisyon kontrol araçlarını yerleştirmeyi gerektiren hükümet yaptırımları çoğunlukla fakir kesim üzerine orantısız yükler yüklediği için eleştirilmektedir. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÇEVRE HAKKINDA BİOCENTRİC BAKIŞ AÇILARI Çevre etiğinin tipleri İnsanların doğası gereği (insan oldukları için) ve çevrenin sağladığı faydalar açısından değerlendirildiği bir antropojenik etik. Bu etik sistemi geleneksel etikleri çevreye uygular. Hayvanların durumunun ahlaki olarak ele alındığı hayvan etiği. Bazı filozoflar bilinçli olan ve olmayan şeklinde hayvanları ayırır ve sadece bilinçli olanların ele alınması gerektiğini tartışırlar. Bitki ve hayvanlar dahil tüm yaşama saygı duyulması temeline dayalı bir etik. Tehlike altındaki türleri ahlaki olarak daha ön planda tutan bir etik. Bu etikte yaşama tür bazında saygı vardır. Biyotik toplumların ele alındığı arazi etiği. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

YENİ BİR UZMANLIK: ÇEVRE PLANLAMA VE YÖNETİMİ Çevre plancıları ve yöneticileri oldukça geniş bir yelpazedeki konular dahilinde çalışırlar ve aşağıdaki listede tipik çalışma şekilleri ve faaliyetleri hakkında genel bir fikir vermektedir. Öneri projelerin etkilerinin değerlendirilmesi, konstrüksiyon sırasında çevresel etkilerin azaltılması ve proje sonrası çevresel etkilerin izlenmesi faaliyetlerini de kapsayan yeni tesislerin geliştirilmesi işi. Burada kamu işleri ve özel şirketlere ait geliştirme projeleri de söz konusudur. Eski tesislerin faaliyetine son verilmesi; örneğin eskimiş nükleer güç santrallerinin tasviye edilmesi, kapanması öngörülen askeri alanlardaki toksik atıkların temizlenmesi ve ekolojik anlamda terk edilmiş arazilerin rehabilitasyonu (maden aramalarının yapıldığı arazi parçaları gibi). Kirlilik kontrol gerekliliklerine uygunluğun izlenmesi, materyallerin geri dönüşümü vasıtasıyla atık üretiminin azaltılması ve tesis performansının çevresel denetimlerinin yapılması gibi tesis operasyonları. Çevre kanunları ve politikalarının etkinliğini değerlendiren çalışmalarda gösterildiği şekliyle hükümet politika analizi ve çevre programlarının uygulanması. Arazilerin farklı amaçlarla kullanılmasının uygunluğunun analiz edilmesi ve arazi kullanımının kaynakları koruyup toprak kayması ve su baskınları gibi kamuyu tehdit eden doğal afetlerin azaltılması yönünde gerçekleştirilmesini kontrol altına alan politikaların geliştirilmesi faaliyetleri de dahil olmak üzere kentsel ve bölgesel gelişmelerin yapılması. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ETKİNLİK, EŞİTLİK VE HAKLAR ÜZERİNE DAYALI KARAR VERME Üretim Etkinliği ve Fayda Maliyet Analizi (FMA) FMA’nın gerekçelerinin ortaya konması FMA ve and dağılımsal sonuçları İnsan yaşamının değeri Mevcut değere inme FMA ve hakların kaliteli çevre için kullanılması Ahlaki ve Yasal Hakların Ayrımı Ahlaki etkenler Ahlaki prensipler Bakış açısına karşı tanımlayıcı haklar claims Bilinçli canlılar Hak sahipleri MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT

ÜRETİM ETKİNLİĞİ VE FAYDA MALİYET ANALİZİ (FMA) Bir ulusun kendi içinde ve uluslar arasında çevre korumanın fayda ve maliyetleri ne kadar adil olarak dağıtılıyor? Gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerini tehlikeye atmaları halinde bu yaklaşımlar yürütülmeli midir? Bazı ahlaki ve yasal haklar insanlarla ilgilidir; örneğin yurttaşların yaşanabilir çevrelerde sahip olma hakkı. Bazı haklar hayvanlarla ilgilidir. Bazı insanlar bazı hayvanların insani muameleyi hakettiklerine inanmaktadır. 1930larda Gifford Pinchot ve diğer öncü konservatistlerin doğal kaynakların etkin biçimde kullanılması hakkındaki fikirleri fayda-maliyet analizi (FMA) olarak bilinen prosedürün ortaya çıkmasıyla birlikte desteklenmiştir. Kamu kararının bir hedefi olarak etkin kaynak kullanımı çevre politikası ve doğal kaynak yönetimi literatüründe önde gelen bir konudur. Etkin kullanımın savunucuları FMA’nın daha sık kullanılması gerektiğini vurgulamaktadırlar. Bazen FMA’nın taraftarları çevresel ve doğal kaynak yönetim plan ve programlarının kabul edilebilirliğine karar verilmesi sürecinde etkin kaynak kullanımını bir kriter olarak kullanmaları konusunda karar vericileri ikna etmeyi başarmışlardır. MSI 224 DOĞA ÇEVRE VE KENT