Özofagus Atrezisi Sonrası Yutma Fonksiyonu Numan DEMİR Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı Hacettepe Üniversitesi Yutma Bozuklukları Uygulama ve Araştırma Merkezi

YUTMA GÜÇLÜĞÜ Besinin ağza alınışından mideye geçişinde, her hangi bir evrede meydana gelen güçlüktür. Davranışsal, duyusal ve algısal parametreler de yutmayı etkiler. Logemann 1998 DEMİR N. 2014 2

Yutma Güçlüğünden Ne zaman Şüphelenmeliyiz? Tekrarlayan Akciğer Enfeksiyonları (3 ve üstü) Yutma esnasında öksürme, tıksırma Yutmayı başlatmada güçlük Kalıntı (ağız yada boğazda) Açıklanamayan kilo kaybı-kilo alamama. Sık kusma Nazal-oral (Reflü?) Beslenme alışkanlıklarında değişiklik Konuşma ve seste değişiklik Sürekli hasta olma hali DEMİR N. 2014

Yutma Güçlüğünden Ne zaman Şüphelenmeliyiz? Dudak ve yüzde ani renk değişikliği Ağızda yemek biriktirme Salya akıntısı Çiğneme Bozukluğu Anormal orofasyal aktivite Sürekli yada ara-sıra ateş? (24-48 saat içinde) Hırıltı Öğürme Gözlerde sulanma Nefesin kokması DEMİR N. 2014

REFLÜ VE MOTİLİTE PROBLEMLERİNİN BELİRTİLERİ Tıkanma ve boğulma hissi Öğürme ve kusma Beslenme esnasinda bol sıvı takviyesi Erken doyma (az miktarda besin alınımına rağmen) Oral faz ve beslenme süresinde uzama Beslenme esnasında burundan besin gelmesi Beslenme esnasında nefes alamama, kalp ritminde değişkenlik Ağız kokusu, acı su gelme Malnutrisyon, kaşektik görünüm.

Özofagus atrezisi Geç klinik semptomlar: Yutma güçlüğü (1-5 yaş arası semptom oranı yüksek) Anastomoz yeri ve cerrahinin kesin rolü açık değil fakat önemli olduğu varsayılıyor. Vakaların %10-60’ında yutma güçlüğü görülüyor. Hastaların büyük bir oranı beslenme esnasında besinle beraber yogun su takviyesi yapıyor. Kusma ve benzer semptomlar genelde reflü ile ilişkili. %25-75 vakada reflü görülüyor. Olguların birçoğunda gögüs duvarı deformitesine rastlanıyor. (kürek kemiğinde kanatlaşma, ön gögüs duvar deformiteleri ve skolyoz) R. j. Rintala. Seminars in pediatric surgery 2009.

Özofagus atrezisi Özofagal anastomozun geç komplikasyonları Özafagal darlık (%80’ e yakın vakada) Trake-özafagal fistül (%8-10) tamir sonrası 2-18 ay arası

Özofagus atrezisi Özofagus hareketinin kaybolması (aperistalsizm) Basınç regulasyonun bozulması Özofagus alt uç kontraksiyonlarında bozulma Yutma güçlüğü 3 gruptada görülebilir. Reflü özellikle aperistaltik grupta görülür. Lemoine C, j pediatr gastroenterol nutr. 2013

Özofagus atrezisi Özofagal motilite bozukluğu: Özofagus hareketindeki koordinasyon bozukluğu Özofagusun alt uç hareketleri genelde hiptonik(hastaların %58-100’ünde distal basınç 30 mm’nin altında) Aperistalsizm (tamir yeri altında ) Reflü inseksi oldukça yüksek.

YUTMA BOZUKLUKLARI TANI VE DEĞERLENDİRME Klinik test bataryaları Yatakbaşı değerlendirme teknikleri Videofloroskopik değerlendirme teknikleri- Modifiye Baryum Yutma Çalışması Videoendoskopik yutma çalışmaları (FEEST) Videomanaometrik incelemeler Ph-metre Sintigrafi Emg Ultrason Oskultasyon teknikleri vb. DEMİR N. 2014

Klinik Testler-Yatakbaşı Değerlendirmeler Solunum değerlendirmesi Kranial sinir değerlendirmesi Yutma refleksi ve diğer oral reflekslerin değerlendirmesi Yutma bozukluğu şiddetinin değerlendirilmesi Orofasyal kas kuvveti Oral Basınç değerlendirmesi Orafasyal duyu ve koordinasyon testleri Postür ve yeme alışkanlıkları Larinks hareketi Diyet Özel skalalar (SAFE, MASA vb.) Blue die test 3ml ve 100ml su yutma testi. Klinik ve yatak başı değerlendirmelerde güvenirlik yüzdesi labarotuvar testlerine Oranla oldukça düşüktür. Bu testlerde sessiz aspirasyonun belirlenmesi oldukça zordur. DEMİR N. 2014 11

DEMİR N. 2014

Videofloroskopik değerlendirme teknikleri- Modifiye Baryum Yutma Çalışması DEMİR N. 2014

Normal Yutma Yutma Güçlüğü İNCE SIVI SIVI POSTÜR MANEVRA NEKTAR BAL KURABİYE KIVAM TAT DEMİR N. 2014

Videofloroskopik değerlendirme teknikleri- Modifiye Baryum Yutma Çalışması Temel semptomlar Kalıntı Penetrasyon Kalıntı Penetrasyon Aspirasyon Sessiz aspirasyon (%40) Geri kaçış Logemann J. 1998 Aspirasyon Geri kaçış DEMİR N. 2014

Reflü & motilite problemi Krikofarengeal Bar Motilite Reflü & motilite problemi DEMİR N. 2014

Videoendoskopik yutma çalışmaları (FEEST) DEMİR N. 2014

Videomanometrik çalışmalar Avantajları: Farklı noktalarda besin geçişi esnasında gerçekleşen basınç değişikliklerinin belirlenmesine olanak sağlar. Tersiyer hareketler ve reflü hakkında bilgi verir. VFS ile kombine kullanılabilir. Dezavantajları: Yutma aspirasyon-penetrasyon-kalıntı hakkında bilgi vermez. Klinik kullanımı az (Yutma bozukluklarında) DEMİR N. 2014

Özafagus manometri çalışmasının şematik reprezantasyonu GI Motility online (May 2006) | doi:10.1038/gimo30

Ph-metre Avantajları: 1.Reflü ve ataklarının sıklığının belirlenmesini sağlar. 2.Asid dengesi hakkında bilgi verir. Dezavantajları: 1.Yutma fizyolojisi hakkında bilgi vermez. 2. Uzun sürer ve oldukça konforsuzdur. DEMİR N. 2014

Sintigrafi Avantajları: Yutma sonrası kalıntıyı belirleme aspirasyon ve diğer sendromları saptamada yol göstericidir. Dezavantajları: Klinik kullanımı çok yaygın değil. DEMİR N. 2014

Ultrasonografik değerlendirmeler Avantajları: 1.Yutma esnasında dil, hyoid altı kaslar ve larinks hareketinin ölçülmesine olanak sağlar. 2.Kolay uygulanabilir, ölçümler açısından güvenirliği yüksektir. 3. Radyasyon yoktur. Dezavantajları: 1.Yutmayı daha çok biomekanik açıdan değerlendirir. 2.Aspirasyon ve diğer bulguları belirlemek zordur. 3.Yutma esnasında prob dezavantajı nedeniyle yutmanın tüm evreleri izlenemez. DEMİR N. 2014

Emg DEMİR N. 2014

Servikal Oskültasyon DEMİR N. 2014

YUTMA BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİ 1.Basamak: Beslenme şeklinin belirlenmesi 2. Basamak: Rehabilitasyonla ilgili objektif verilerin toplanması 3. Basamak : Yutma rehabilitasyonu DEMİR N. 2014

ORAL YOL? NG? PEG? Ne zamana kadar? DEMİR N. 2014

Oral Alıma Geçiş Nasıl Planlanmalı? Hangi Diyetle? Miktar ne olmalı? Riskleri nelerdir? Komplikasyonlar nasıl önlenebilir? Tam oral alıma geçiş ne kadar sürmeli? DEMİR N. 2014

Yutma Terapisi Oromotor Fonksiyon Terapisi Hyolarengeal mobilizasyon teknikleri Postüral kompansasyonlar Yutma manevraları Davranışsal stratejiler Termal taktil stimulasyon Kuvvetlendirme egzersizleri Elektirik stimulasyonu Ekspiratuar kas kuvvet eğitimi Besin yapı, miktar, tat ve viskozite ayarı Diğer.. DEMİR N. 2014

Ekip Çalışması DEMİR N. 2014

Teşekkürler… numan@hacettepe.edu.tr DEMİR N. 2014