Beş Aşamalı Mesleki Rehberlik ve Danışmanlık Süreci Doç. Dr. Tuncay Ergene ergene@hacettepe.edu.tr

İş Danışmanlığı Aşamaları 1. Basamak: İlişki kurma 2. Basamak: Problemin belirlenmesi 3. Basamak: Amaç oluşturma 4. Basamak: Danışma Müdahalesi 5. Basamak: Değerlendirme, Sonlandırma veya Sevk

İş Danışmanlığı Aşamaları 1. Basamak: İlişki Oluşturma 2. Basamak: Problemi Belirleme 3. Basamak: Amaç Oluşturma 4. Basamak: Danışma Müdahalesi 5. Basamak: Değerlendirme, Sonlandırma veya Sevk

1. Basamak: İlişki Kurma Etkili İlişkinin Özellikleri Empati Saydamlık Sözel olmayan iletişim Sözel iletişim Saydamlık Danışmanın tutarlılığı Açıklık ve kendini açma İlişkinin şimdi ve buradalığı Koşulsuz kabul Danışana karşı saygı

2. Basamak: Problemi Belirleme Kimlik bilgilerinin toplanması Ad Soyad, adres, ,üniversite, eğitim ve çalışma hayatı hikayesi Danışan tarafından sunulan problem Neden şimdi. Bir olaydan sonra mı ortaya çıktı Danışanın dış görünüşü, giyimi, bakımı: Fiziksel görünüm, giyim, bakım Gözle İletişimi ve beden dili Genel beden durumu ve duruşu Kişisel alışkanlıkları Genel etkinlik düzeyi İşbirliği ve danışmaya katılma düzeyi

2. Basamak: Problemi Belirleme 3. Sağlık durumu Engel durumu Madde bağımlığı Sınırlayıcı sağlık koşulları (Renk körlüğü, alerji) 4. Aile bilgisi Ailenin şu anki ve geçmişteki durumu 5. Sosyal ve gelişimsel durumu Kültürel ve dini geçmiş Sosyal etkileşimler Geçmiş problemler hakkında bilgi verme

2. Basamak: Problemi Belirleme 6. Yaşam rolleri Halihazır çalışma rolü Ev Hanımı Eş Ebeveyin Ağabey

2. Basamak: Problemi Belirleme 7. Mesleki Karar Üzerinde Etkisi Bulunan Unsurlar Yetenek düzeyi, akademik yetenek ve yeterlilik eksikliği İlgi düzeyindeki sınırlılıklar Düşük benlik algısı Mesleki kimlik Bilgi işleme becerileri Yeterli bilgi ve eğitimden yoksunluk Mesleki olgunluk düzeyi Sınırlılıklar

2. Basamak: Problemi Belirleme 8. Mesleki Gelişimi Etkileyen Problemler Hatalı iş uyumuna neden olan davranışlar İş psikopatolojisi İş ile ilgili hastalıklar Çarpıtılmış iş ile ilgili inançlar Yaşam sırasında karşılaşılan problemler

3. Basamak: Amaç Oluşturma Her hangi bir etkinlik gibi danışmanında bir amacı olmalıdır. Psikolojik danışmanın uygulamalar sırasında odaklandığı alanlar: Danışan Psikolojik danışma süreci Danışanın sahip olduğu problemler Psikolojik danışmadan beklenen sonuçlar Amaç belirleme sürecinde danışan ve danışmanın değerleri, inançları, yaşam biçimi kısaca dünya görüşü danışma amaçlarını belirleyen unsurlardır.

Danışmada Amaç Oluşturmanın İşlevleri Amaçların motive edici bir etkisi vardır. Amaçların eğitsel bir işlevi vardır. Amaçların psikolojik danışmada bir değerlendirme işlevi vardır. Amaçların müdahale değerlendirici bir işlevi vardır.

Süreç ve Sonuç Amaçları Süreç (Process) Amaçları Raport kurma Tehdit edici olmayan ortam oluşturma Uygun empati kurma Danışana karşı koşulsuz kabul ve saygı gösterme Sonuç (Outcome) Amaçları Danışanın kendine saygı düzeyini yükseltme Gelecek altı haftalık süre boyunca danışanın kendisini cesaretlendirici ifadelerini % 50 oranında artırmak.

Süreç ve Sonuç Amaçları Süreç amaçları tüm danışanlar için genellikle aynıdır. Sonuç amaçları danışandan danışana değişiklik gösterebilmektedir.

Sonuca İlişkin Amaç Oluşturmanın Üç Temel Özelliği Bir değişimi vurgular Davranış değişiminin hangi koşullarda oluşacağını belirtir Değişim düzeyi ve miktarı hakkında bilgi verir.

Amaç Oluşturmada Karşılaşılan Güçlükler Danışmandan kaynaklanan Danışandan kaynaklanan Çalışma koşulları ve ortamdan kaynaklanan İçinde bulunulan toplumsal koşullardan kaynaklanan

Amaç Oluşturma Amaç oluşturmanın danışanlar üzerindeki etkisi Çocuklarla amaç oluşturma Varoluşsal ve Manevi amaçlar oluşturma Amaç oluşturmada direnç

4. Basamak: Danışma Müdahalesi Bilişsel Duyuşsal Davranışsal Sistemik, müdahale yaklaşımları

5. Basamak: Değerlendirme, Sonlandırma ve Sevk Sonlandırmanın kuramsal belirleyicileri Sonlandırmanın Pratik belirleyicileri Danışan veya danışmanın sonlandırması ne anlama gelmektedir? Erken sonlandırma Sonlandırma raporu Gelişimin belirlenmesi Gelişimin özetlenmesi Değişimin genellenmesi İzleme çalışması Sevk Süreci Sonlandırma ve sonlandırma engelleri

Beş Aşamalı Mesleki Rehberlik ve Danışmanlık Süreci Doç. Dr. Tuncay Ergene ergene@hacettepe.edu.tr

AB SORUMLULUK REDDİ Bu yayın Avrupa Birliği’nin desteğiyle hazırlanmıştır. Bu yayının içeriği sadece Cambridge Education liderliğindeki WYG Türkiye, LSN, WYG International ve Project Group konsorsiyumunun sorumluluğundadır ve hiç bir şekilde Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu Projenin Sözleşme Makamı Merkezi Finans ve İhale Birimi’dir. EU DISCLAIMER This publication has been produced with the assistance of the European Union. The contents of this publication are the sole responsibility of the consortium led by Cambridge Education and including WYG Turkey, LSN, WYG International and Project Group and can in no way be taken to reflect the views of the European Union. Contracting Authority of this Project is Central Finance and Contracts Unit.