ANTİPSİKOTİK İLAÇLARLA ZEHİRLENME

Antipsikotikler hiperdopaminerjik (özellikle D2 ve D3 reseptörlerinde) bir durum olan şizofreni hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlardır Antipsikotiklerin yüksek dozlarını takiben toksisite doz ile ilişkilidir, ancak yüksek doz olmaması halinde bile kişiye özel toksisite meydana gelebilir

Tipik Antipsikotik ilaçlar Fenotiyazinler Haloperidol Tiyoksantinler Loksapinler (genel reseptör blokajı)

Selektif antipsikotik ilaçlar Sülpirid Pimozid (D2 ve D3 blokajı) Ekstrapiramidal yan etkileri özellikle D2 blokajına bağlı olması önemlidir

Atipik antipsikotik ilaçlar Klozapin Risperidon Olanzapin Kuetiapin (5HT4 ve D4 blokajı)

Antipsikotik yan etkileri SSS: sedasyon, hipo\hipertermi, nöbetler, solunum depresyonu, havayolu refleksinin kaybolması, ekstrapiramidal semptomlar KVS: taşikardi, hipotansiyon, myokard depresyonu,QRS genişlemesi, QT uzaması, özgün olmayan repolarizasyon değişiklikleri

Diğer: amenore, galaktore, impotans, konstipasyon, kuru ağız, üriner retansiyon, midriazis-myozis(antikolinerjik-adrenerjik blokaj), kilo alımı

Ekstrapiramidal sendromlar AKUT DİSTONİ Saatler- birkaç gün Devamlı istemsiz kas kontraksiyonu, tortikollis Dopaminerjik kolinerjik dengesizlik Tedavi: antikolinerjik

AKATİZİ Saatler- günler Huzursuzluk, rahat olamama, motor hareketlilik Mezokortikal D2 antagonizması Tedavi: doz azaltma, benzodiazepinler, antikolinerjik

PARKİNSONİZM Haftalar Bradikinezi, yürümede zorluk, maske yüz, istirahat tremoru Postsinaptik D2 antagonizması Tedavi: doz azaltma, antikolinerjikler, dopamin agonistleri

TARDİV DİSKİNEZİ 3 ay- yıllar Geç başlangıçlı istemsiz koreiform hareketler, bukolingomastikator hareketler( yüzde tik, ağızda çiğneme, dilin dışarı çıkması) Bazal ganglionlarda D2 reseptör hipersensitivitesi Tedavi: sorumlu ilacı kesmek, kolinerjikler

Nöroleptik malign sendrom Yaşamı tehdit eden nörolojik acildir, en fazla risk zamanı 2-10 gündür Klinik: bilinç bozukluğu (deliriyum, koma), motor semptomlar (kurşun boru rijidite, dişli çark, disartri, koreiform hareketler) hipertermi, otonom bozukluklar (taşikardi, solunumsal düzensizlik, kardiak disritmi, hiper\hipotansiyon Striatum ve hipotalamusta D2 antagonizması

Temel tedavi destek tedavisidir, olaya neden olan ajan hemen kesilmelidir, yoğun bakım takibi önerilir, oksijen desteği verilmelidir ve solunum yetmezliği durumunda mekanik ventilasyon desteği zorunlu olabilir Yaşamı tehdit eden hipertermide buzlu su banyosu en hızlı ve etkin tedavidir, hipotansiyon öncelikle yüksek miktar izotonik mayi ile tedavi edilmelidir

NMS olan hastalarda venöz tromboembolizm, morbidite ve mortalitede önemlidir, 12-24 saatten uzun süre yatacak hastalarda profilaktik antikoagülan tedavi başlanır Benzodiazepinler (diazepam,klordiazepoksit) NMS hastalarında birinci basamak ilaçtır. Sedasyon ve kas gevşemesi için artan dozlarda verilmelidir.

santral etkili dopamin agonisti olan bromokriptin günlük 2,5-10 mg 3-4 defada oral verilir. Dantrolen(intraselüler kas gevşetici-malign hipertermide önemli) iv infüzyonla verilir (2,5-10 mg/kg) NMS nüks olasılığını en aza indirmek için hasta düzeldikten sonra doz azaltılarak kesilmelidir

Akut antipsikotik yüksek doz Antipsikotik yüksek dozunun en ciddi toksisitesi SSS ve KVS üzerinedir Azalmış solunum refleksi, antikolinerjik sendrom (taşikardi, terleme, tükrük salgısında azalma, üriner retansiyon, kızarmış deri, barsak seslerinde azalma, midriazis,myozis) Taşikardi (antikolinerjik etki ve arteriel hipotansiyona kompansatuar yanıt) Hipotansiyon( alfa1 adrenerjik blokaj) EKG bulguları: QRS genişlemesi, QT genişlemesi, nonspesifik değişiklikler

Antipsikotik zehirlenme tanısı klinik, FM, ve sınırlı yardımcı testlere dayanır. Hem klinik hem de EKG bulguları özgün değildir. Antipsikotiklerin plazma konsantrasyonu klinik bulgu ve semptomlarla uyumlu değildir ve tedavi yönetimine yardım etmez

Antipsikotikleri yüksek dozda alan hastalar için destekleyici tedavi temeldir. Hipoksi oluşmuşsa oksijen desteği uygulanmalı, bilinç bozukluğu olan hastalarda tiamin, naloksan, parenteral dekstroz düşünülmelidir. Entübasyon nadiren gerekebilir Tüm semptomatik hastalar monitorize edilmeli, güvenilir bir damaryolu açılmalı ve EKG çekilmelidir. Maruziyetten 6 saat sonra normal EKG si olan asemptomatik hastalarda komplikasyon riski düşüktür ve daha fazla monitorizasyona gerek yoktur.anormal EKGsi olan semptomatik hastalar en az 24 saat izlenmelidir

Nöbetler genelde kısa sürelidir ve ilaç tedavisi gerektirmez Nöbetler genelde kısa sürelidir ve ilaç tedavisi gerektirmez. İnatçı nöbetler benzodiazepinler ile tedavi edilebilir Santral antikolinerjik sendromda fizostigmin (1-2 mg yavaş iv infüzyon 2-5 dkda) kullanılabilir. Aritmi, kalp bloğu ve QRS genişlemesi olan hastalarda kullanılmamalıdır Çoklu doz aktif kömür kullanımı ya da antipsikotiklerin klerensini artırmak için idrar pHsının değiştirilmesinin tedavide yeri yoktur

KVS komplikasyonlarının tedavisi: hastalar monitorize izlenmelidir KVS komplikasyonlarının tedavisi: hastalar monitorize izlenmelidir. Hipotansiyon % 0.9 NaCl solusyonu takiben eğer vazopressör gerekirse indirekt agonist ve muhtemelen etkisiz olacak dopamin yerine norepinefrin veya fenilefrin gibi direkt etkili alfa agonistlerle tedavi edilmelidir.

QRS kompleksinin progresif genişlemesi Na kanal blokajı göstergesidir ve malign ventriküler disritmi olasılığını gösterir. NaHCO3 (1-2 meq\kg) ventriküler disritmi için ilk tercihtir ve disritmi veya QRS genişliği >0.10 olan hastalarda verilmelidir (kan pHsı 7.5 olana kadar) İkinci tercih antiaritmik lidokaindir (1-2 mg\kg) sınıf 1A, 1C, 3 antiaritmikler kullanılmamalıdır

Teşekkürler..