Osmanlı’nın Balkanlardaki Eserleri:

GAZİ ALİ PAŞA CAMİİ Bugün Dobruca’daki en güzel ve bakımlı camilerden birisidir. Babadağ’dadır. Tuna Komutanı Gazi Ali Paşa tarafından 1610 yılında inşa ettirilmiştir. Tek minareli bir yapıdır. Geniş bir son cemaat yeri vardır. Bahçesinde çeşmesi ve Gazi Ali Paşa’nın türbesi bulunur. Cami Türkiye ve Romanya tarafından ortaklaşa restore ettirilerek 1998 yılında iki ülke Cumhurbaşkanlarının katılımıyla yeniden kullanıma açılmıştır. Restorasyonda külliyeye bir de imam lojmanı eklenmiştir.

HÜNKAR CAMİİ Köstence merkezinde Müftiyat binasının yakınındadır HÜNKAR CAMİİ Köstence merkezinde Müftiyat binasının yakınındadır. Köstence’nin Kırım Savaşı’ndan sonra Kırım’dan göç edenlerin yerleştirildiği bir merkez olmasından sonra 1869 yılında Osmanlı Sultanı Abdülaziz tarafından yaptırılmıştır. Cami taştan, kare planlı ve düz kiremit çatılı olarak yapılmıştır. Camii günümüzde ibadete açıktır.

MECİDİYE CAMİİ Mecidiye Kasabasında Sultan Abdülmecid’in 1859 yılında yaptırdığı bir camidir. Alemleri İstanbul’da yaptırılarak götürülmüştür. Bahçe içinde tek minareli bir yapıdır. Cami Hakkında Fazla Bilgi Bulunmamaktadır.

MAHMUT YAZICI CAMİİ İsakça’da bulunan cami 1864 yılında inşa edilmiştir. Düz kiremit çatılı, dikdörtgen planlı bir camidir. 1995 yılında restore edilmiştir. Bugün asli fonksiyonu ile ayaktadır. Kasabada Osmanlı devrinde yapılan Sultan II.Osman Camii, Hasan Paşa Camii ve Hacı Mehmed Tahir Ağa Camii 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında yıkılmışlardır.

MANGALYA CAMİİ 1590 yılında henüz kimliği kesinlik kazanmamış bulunan Esma Sultan adına yapılmış bir camidir. Dobruca’daki en eski cami budur. Bugün ibadete açıktır.

MECİDİYE MEDRESESİ Medreseler konusunda akla gelen en önemli örnek kuşkusuz Mecidiye Seminarı’dır. Medrese XVII. Yüzyıl başlarında Babadağ’da Gazi Ali Paşa Medresesi olarak öğretime başlamıştır. Gazi Ali Paşa medrese için 8.000 hektarlık bir arazinin gelirini vakfetmiştir. Aralıklarla eğitime devam eden medrese 1889’da yeniden düzenlenmiş Mecidiye’nin giderek daha büyük bir merkez haline gelmesiyle 1901 yılında buraya taşınmıştır.

Mecidiye Seminarı olarak değiştirilen ve 8 sınıflı modern bir okul haline getirilen medrese 1920’li ve 1930’lu yıllarda en parlak zamanlarını yaşamış ve başta Mehmet Niyazi Bey olmak üzere pek çok önemli şahsiyeti Dobruca’nın fikir, eğitim ve din hayatına kazandırmıştır. Sosyalist dönemde öğrencileri giderek azalmış ve sonunda 1965 yılında öğrencisizlikten kapanmıştır. Bugün binası harap haldedir. Binanın restorasyonu için bazı girişimler olduysa da bir gelişme sağlanamamıştır.

SARI SALTUK BABA TÜRBESİ Dobruca’da türbe denildiği zaman ilk akla gelen yapı Sarı Saltuk Baba Türbesi’dir. Balkanların İslamlaşması tarihinin en önemli şahsiyeti olan Sarı Saltuk için Balkanların pek çok yerinde türbeler ve makamlar inşa edilmiştir. Bu yapıların içinde gerçek türbe olduğuna inanılan yer Babadağ’da mevcut olanıdır. Yapı uzun yılların tahribi sonucu hayli yıpranmış ise de son zamanlardaki restorasyon çalışmaları ile tekrar eski haline getirilmeye çalışılmaktadır. Yapı oldukça sade kare planlı ve kubbelidir. Tahribatı önlemek üzere, yapının tümünün üzerini örtecek biçimde düz kiremitli ve sakil görünümlü bir çatı yapılmıştır.

GAZİ ALİ PAŞA TÜRBESİ Gazi Ali Paşa Türbesi, Tuna Muhafızı Gazi Ali Paşa’nın yaptırdığı caminin bahçesinde yer almaktadır. 1619 yılında yapılan türbe cami ile birlikte restore edilerek 1998’de yeniden ziyarete açılmıştır. Özellikle Babadağ’daki Müslüman cemaatin büyük bir hürmet göstererek ziyaret ettiği bir türbedir. Altıgen planlı ve kubbeli bir yapıdır. Kitabesi cami avlusuna bakan köşede yer almaktadır.

BABADAĞ DOĞU ESERLERİ MÜZESİ   Doğu Eserleri Müzesi Tulça'nın Babadağ kasabasında Gazi Ali Paşa Camii'nin hemen yanında yer almaktadır. Eskiden medrese olan müzede bugün Osmanlı dönemi eserleri sergilenmektedir. Müze görevlisinden öğrenilen bilgilere göre binada yapılan düzenlemelerde binanın aslî yapısından uzaklaşılmış ve pek çok Osmanlı eseri bu düzenlemeler sonunda kaybolmuştur. Arka Sayfada bu müzede sergilenen eserler verilmiştir.

KÖSTENCE TARİH VE ARKEOLOJİ MÜZESİ   Romanya'daki Müze Kral Camii ile Hünkar Camii arasında yer almaktadır. Müzenin adını Türkçeye Köstence Tarih ve Arkeoloji Müzesi olarak çevirmek mümkün. Oldukça büyük bir müze. Roma ve yakın Romen tarihi üzerine yoğunlaşan bölümleriyle tarihi inkar eden bir havası var. Osmanlı dönemi eserleri ise açıklamasız ve gelişi güzel dizilmiş raflara. Çoğu da depoda çürümeyi bekliyor. Temo'nun ünlü kitabı İİttihat ve Terakki Cemiyetinin Teşekkülü ve Hidemat-ı Vataniye ve İnkılab-ı Milliye Dair Hatıralarım müzede sergilenmektedir. Arka Sayfada Köstence Tarih ve Arkeoloji Müzesindeki Osmanlı ve öncesi dönemlere ait eserler verilmiştir.

Kaynakça: Wikipedia.com tarih.gen.tr tarihciyiz.azbuz.com

Hazırlayanlar: Mustafa Kağan Önder Büşra Tiryakioğlu