Doç.Dr. Hasan Sabri Öztürk Tarım Ekonomisi Bölümü ZTO104 2012-2013 TOPRAK BİLGİSİ Doç.Dr. Hasan Sabri Öztürk Tarım Ekonomisi Bölümü ZTO104 2012-2013

1. Hafta- Giriş, Toprağın Tanımı, Bileşenleri TOPRAK NEDİR ? Toprak arzın yüzeyini ince bir tabaka halinde kaplayan kayaların ve organik maddelerin türlü ayrışma ürünlerinin karışımından meydana gelen içerisinde ve üzerinde geniş bir canlılar alemi barındıran bitkilere durak yeri ve besin kaynağı olan, belirli oranlarda su ve hava içeren üç boyutlu bir varlıktır.

İnorganik Ana materyal 2. Hafta- Yapı Maddeleri: Kayaçlar, Organik Ana Materyal, Taşınmış Ana materyal İnorganik Ana materyal Mineral Tortul Kayaçlar (Sediment) Magmatik (Püskürük) Metamorfik (Başkalaşım) Kayaçları Taşınmış Ana Materyal Organik Ana Materyal

KİMYASAL AYRIŞMA ETMENLERİ 3. Hafta- Toprak Oluşumunda Etken Fiziksel, Kimyasal ve Biyolojik Etmenler FİZİKSEL ETMENLER Sıcaklık değişmeleri (Isınma ısısı, genişleme, büzülme oranı, çatlama ) Hareket eden su, buz ve rüzgarın etkisi Biyolojik varlıkların etkisi KİMYASAL AYRIŞMA ETMENLERİ (Yükseltgenme, Hidroliz, Hidrasyon, Karbonasyon, Solusyon, İndirgenme) BİYOLOJİK ETMENLER

4. Hafta- Topraklara Karakter Kazandıran Etmenler Ana materyal Topoğrafya Zaman İklim Biosfer (Canlılar) Toprak= f(AxTxZxİxC)

5. Hafta- Toprak Profili, Horizonların Tanımları ve Adlandırılmaları Horizonların oluşması Ayrışma olayları B horizonunu oluşumu Yıkanma ile alt katlara taşınım Buharlaşma ile üst katmanlara taşınım A horizonunun oluşumu Ana Horizon ve Katmanlar O , A, E, B, C ve R

6. Hafta- Toprakların Sınıflandırılması Topraklar iklim bölgelerine göre; Normal (Zonal) , Geçit (İntrazonal), Normal olmayan (Azonal) Podzollaşma, Latasol Oluşumu, Kireçleşme Eski Amerikan Sınıflandırma Sistemi, Toprak taksonomisi Sistemin Katogarileri:Ordolar, alt ordolar, büyük toprak grupları, familyalar (horizon renk, kalınlık ve özellikleri ile ana materyal), Seriler ( ayırıcı toprak özellikleri, diziliş, benzer ana materyal), Tipler ( üst toprak tekstürü)

7. Hafta- Toprakların Fiziksel Özellikleri 1. Tane büyüklük dağılımı ( Bünye) 2. Toprak yapısı (Küresel, Blok benzeri, Prizma benzeri, Levhalı) 3. Tane Yoğunluğu ( ρ) 4. Hacim Ağırlığı 5. Boşluklar Hacmi (Porozite) 6. Özgül Yüzey Alanı 7. Toprak Kıvamı 8. Toprak rengi

9. Hafta-Toprakların Kimyasal Özellikleri Toprakların kimyasal bileşimi O, Si, Al, Fe, Ca, K, Na, Mg, Ti, C Toprak organik maddesinin doğası Toprak solusyonunun kimyası Toprak Reaksiyonu, asitliği ve alkaliliği Toprakların tamponluk özelliği İyon değişimi Katyon Değişim Kapasitesi (KDK)

10. Hafta - Toprak Biyolojisi 1. Toprağın mikrobiyolojik özellikleri: Toprak canlılarının sayımı, tanımlanması 2. Toprağın biyokimyasal özellikleri: Toprak enzimleri Toprak mikrobiyal biyokütlesi Toprak solunumu RİZOSFER Toprak Organizma İlişkileri Olumsuz etkileşimler: Rekabet, Zıt etkileşim, Mantar gelişiminin engellenmesi, Avcılık ve parazitik ilişkilerdir. Olumlu etkileşimler: Birlikte Bulunma, Zorunlu olmayan karşılıklı yararlanma, Karşılıklı zorunlu yararlanma, Toprak Canlıları

11. Hafta- Topraktaki Bitki Besin Maddeleri Besin Elementlerinin İşlevleri Havadan ve sudan alınanlar: Karbon (C), Hidrojen (H), Oksijen (O) Mutlak gerekli makro bitki besin elementleri Azot(N), Fosfor (p), Potasyum (K), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg), Kükürt (S) Mutlak gerekli mikro bitki besin elementleri Demir (Fe), Mangan (Mn), Bakır (Cu), Çinko (Zn), Molibden (Mo), Bor (B), Klor (Cl) BBE alımına etki yapan etmenler

Doğal Erozyon ( Jeolojik) Hızlandırılmış Erozyon 12. Toprak ve Su Koruma Doğal Erozyon ( Jeolojik) Hızlandırılmış Erozyon Su erozyonu Rüzgar erozyonu Yerçekimi erozyonu Buzul erozyonu Dalga Erozyonu Cığ erozyonu Rüzgar erozyonu Sıçrama hava akımları ile uçma (süspansiyon) ve yüzeyde sürüklenme Su Erozyonu yağmur damlası erozyonu, tabaka (yüzey) erozyonu, parmak erozyonu ve sel yarıntısı (oyuntu)

Toprak suyunun sınıflandırılması 13. Hafta-Toprak suyu Toprak suyunun sınıflandırılması Higroskopik su Kapillar su(bitki yararlanamaz) Kapillar su ( bitki yararlanır) Yerçekimi suyu (Sızan su)