Zehirlenme ve Zehirlilik Denemeleri

Zehirlilik denemeleri ratlar ve köpeklerde yapılır. Tek doz (akut) ve tekrarlanan doz (subakut, subkronik ve kronik) denemeleri olmak üzere ikiye ayrılır. Denemeler ağız, deri, solunum veya göz yoluyla ya da suya katılarak yapılır. Sağaltım indeksi (ÖD 50 /ED 50 ) Sİ>4 ( o madde güvenli) Güvenlik genişliği (ÖD 1 /ED 99 )Gİ>1 ( o madde güvenli) Ekonomik İşbirliği Kalkınma Teşkilâtı (Organisation for Economic Co-operation and Development; OECD)

OECD ve toksisite testleri? Endüstride ileri 30 ülkenin katıldığı uluslararası bir kuruluştur. Amacı uluslararası problemlere karşı birlikte çalışmak, karşılıklı sorunları birlikte tartışmak, politikaları koordine etmektir. Sekretaryası Paris’te bulunur ve çok sayıda alt bölümleri vardır. Bu bölümler içerisinde çevre, sağlık ve güvenlik bölümü önemli bir yer tutmakta ve birçok konuda raporlar yayınlamaktadır.

Niçin Yeni Düzenlemelere İhtiyaç Vardır? Geleneksel toksisite testleri; Çok sayıda hayvan ve hayvan gruplarının kullanılması, Hayvanların tür, ırk, cinsiyet ve yaş gibi seçeneklere göre bir örnekliliğin sağlanması yüzünden hayvan hakları ihlallerine neden olmaktadır. Yeni düzenlemelere göre; OECD akut oral toksisitelerini 420, 423 ve 425 nolu test kılavuzlarına göre yapılmasını öngörmektedir. Geleneksel yöntemlere göre kullanılan hayvan sayısı üçte bir oranında azalmakta, hatta 420 nolu kılavuza göre yapıldığında hayvan ölümü zorunlu olmamaktadır.

Hayvanlarda Yapılan Deneme Sonuçlarının İnsanlara Uyarlanması Öngörüsel Toksikoloji Görülebilir etkiye yol açmayan en küçük miktar veya düzey (no-observed-adverse-effect level, NOEL) Görülebilir etkiye yol açan en küçük miktar veya düzey (lowest-observed-effect-level; LOEL) Örnek …Örnek Kabul edilebilir günlük alım (KGA) (mg/kg/gün) Güven Faktörü (1/100, 1/1000)

Örnek: Yeme katılarak verildiğinde bir maddenin ratlardaki etkisiz miktarı 100 ppm ise insanlar için günlük KGA nedir? (Rat CA=200 g ve günlük yem tüketimi 15 g’dır) 100 ppm= 100 mg/kg= 100 mg/1000 g 100 mg1000 g x15 g x= 1.5 mg 200 g’lık rat için 1.5 mg (1.5 mg/200 g) = 7.5 mg/1000 g = 7.5 mg/kg 100 Güven Faktörü uygulandığında 7.5 mg/kg x 1/100 = mg/kg/gün

Hayvanlarda Yapılan Deneme Sonuçlarının İnsanlara Uyarlanması Tolerans Düzeyi - Sınırlı tolerans (Etlerde 100 ppb ve sütlerde 10 ppb >) - İhmal edilebilir tolerans (Etlerde 100 ppb, sütlerde 10 ppb <) - Sıfır tolerans - Geçici tolerans Toleransın Belirlenmesi (T) = KGA X 60 TF TF (tüketim faktörü); 60 kg CA’ndaki bir insan bir günde 300 g et, 100 g karaciğer, 50 g böbrek, 1.5 L süt tüketebilir (DSÖ, 1989).

Örnek: KGA miktarı 0.01 mg/kg/gün olan bir maddenin yenilebilir organlar ile sütteki tolerans düzeyi nedir? Kas için= 0.01 x 60 / 0.3= 2 ppm Karaciğer için = 0.01 x 60 / 0.1= 6 ppm Böbrek için = 0.01 x 60 / 0.05= 12 ppm Süt için = 0.01 x 60 / 1.5 = 0.4 ppm Toleransın Belirlenmesi (T) = KGA x 60 TF

Besin Kirlenmesi (hemen hemen tüm ilaçlar) Kalıntıların nedenleri; Gereğinden fazla ilaç kullanımı Yem veya suyla birlikte aynı zamanda ilaç kullanımı Yanlış ilaç kullanımı İlacın kullanılmasındaki hatalar Kalıntıların etkileri; Allerji, zehirlenme, ölüm veya kanserojenik, mutojenik, teratojenik etki Bakteri, parazit, protoza vb direnç gelişimi İlaçların kullanım ömürlerinin kısalması Gıda endüstrisinde üretim hataları

3 Nisan 2015 besinlerde ilaç kalıntıları 10 Kesim öncesi yasal bekletme süresine ilişkin herhangi bir bilgi yoksa 28 gün beklenmelidir Yumurta ve sütün kullanılmama süresi 7 gün beklenmelidir Balıkların avlanılmama Süresi Birimi 500 / derece 500 / derece