öz et

Sözü israf etmeyin

az anla ama ters anlama

ÖZET 1-Veri 2-Sebep 3-Sonuç 4-Önceki sebep …

Özetleme;bir yazıyı ya da konuşmayı muhtevasını bozmadan amacını bozmadan ana hatlarına dikkat ederek planını bozmadan kısaltmaktır.

-- Metindeki ana düşünceyi belirler: Özetlemede öğrenci: -- Metindeki ana düşünceyi belirler: ana fikir başlık yardımcı fikir konu

Özetlemede öğrenci: -- Önemli düşünceleri ayırt eder. -- Ayrıntıları görür. -- Düşünce(ler) arasında ilişki(ler) kurar. -- Metni kendi cümleleriyle anlatarak bütünleştirir.

Özetleme öğrenciyi: yönlendirir / yönlendirmelidir. -- anlamak için okumaya -- önemli fikirleri ayırt etmeye --bilgiyi kendi kelimeleriyle ifade etmeye yönlendirir / yönlendirmelidir.

basamaklarını takip etmelidir Özetlemede öğrenci -- Metindeki önemsiz bilgiyi tanıma ve çıkarma -- Metindeki ana fikri belirleme ve kendi kelimeleriyle ifade etme -- Her paragraftaki en temel düşünceyi seçme ve yeniden ifade etme -- Metnin ana fikri ile yardımcı fikirleri arasındaki ilişkileri,anlamını bozmadan çok kısa olarak bütünleştirme basamaklarını takip etmelidir

özet yapmayı kolaylaştırır. Ana fikir, özet yapmayı kolaylaştırır. Ana fikri rahat bulmanın yolu,metnin altını çizerek okumaktır.

dikkat edilmelidir. Metnin altı çizilirken –varsa- “Altı çizili,italik,gold …” yazılara dikkat edilmelidir. İşaretleme kalemi kullanın Altı çizilileri,işaretlileri mutlaka tekrar okuyun ÖSS ve LGS’de altı çizilileri yuvarlak içine aldırın.

Metnin altı çizilirken kenardaki boşluklara belli notlar alınmalı, okunan yerlere işaretleme yapılmalıdır. (Okuduğunuz bir metinde altını çizdiğiniz ve not aldığınız bölümler olup olmadığını varsa bunları nasıl yaptığınız hususunda kendinizi değerlendiriniz.)

Anlatım bozukluklarına kelime - anlam,yapı,tür - ile ilgili cümle - anlam,yapı - ile ilgili imla (yazım) ile ilgili cümle yorumuyla ilgili noktalama işaretleri ile ilgili dikkat edilmelidir.

geniş zaman ifadesinin Özetlemede geniş zaman ifadesinin ağırlıklı olmasına özen gösterilmelidir.

Okunmuş metne bakmadan özetleme yapılabiliyorsa metin kavranmış demektir.

Özetleme paragraf türü(olay paragrafı, fikir paragrafı,tahlil paragrafı, tasvir paragrafı)ne göre farklıdır: Özetlemede tahlil ve tasvir paragraflarında ana fikir açık açık verilmediğinde ya da yazının bütününden çıkarıldığından zorluk yaşanabilir. Fikir paragraflarında böyle bir sıkıntı olmaz / olmamalıdır.

dikkat edilmelidir Olay yazılarındaki özetlemede KONU OLAY (lar) YER(Çevre) ZAMAN KİŞİ(ler) ANA FİKİR dikkat edilmelidir

Özetleme Biçimleri: I- Eserin bütünü esas alınarak özetleme: Olay yazılarında daha çok kullanılır. II- Bölümlere göre özetleme Olay yazları ve fikir yazılarında kullanılır. III- Paragraf paragraf özetleme: Fikir yazılarında daha çok kullanılır.

Özetiniz “tavşanın suyunun suyunun suyu” olmasın.

sorular sormalıdır. Özetleme yapacak kişi, özetlemeden önce kendine * Bundan ne öğreneceğim? * Bunu nasıl anlatırım? * Bu,hangi işime yarayacak? sorular sormalıdır.

yazıyı okuduktan sonra Özet yapacak kişi, yazıyı okuduktan sonra * Bu,bana ne düşündürdü? * Bunu neye dönüştürdüm,neye dönüştürebilirim? düşünmelidir.

sorular çıkarmalıdır: Özet yapacak kişi, yazıyı okuduktan sonra metinden kendine sorular çıkarmalıdır: * Ben olsam ne sorardım ? * Ben olsam nasıl anlatırdım ?

İlginize Gayretinize Sabrınıza Teşekkür ederim

KOMPOZİSYON’dan Öğrencilerin imtihan kağıtlarını okuyorum. Çoğunda, bir yığın bilgi var. Fakat konu ile ilgisi yok ve karmakarışık. Kompozisyon,işte bunların zıttıdır. Çeşitli konularda düzensiz bir yığın bilgiye sahip olmak yeterli değildir. Öğrenci herhangi bir konuda gerekli ile gereksizi seçebilmeli,fikirlerini bir sıraya koymasını öğrenmelidir. Karışık bir taş,demir ve cam yığını bir araya geldi mi bir mimari eser vücuda gelmez. Yapı için elbette buna benzer malzemeye ihtiyaç vardır. Fakat mimari,her şeyden önce bir düzendir. Her taş bir planın içinde yerli yerine konulunca bina göklere yükselir ve bir saadetin şarkısını söyler. Batı dillerinden alınma kompozisyon kelimesi,”çeşitli şeylerin düzenli olarak bir araya getirilmesi” anlamını taşır ve çeşitli sahalarda,musikide,resimde,mimaride ve edebiyatta kullanılır. Kelimenin çeşitli sahalarda tatbiki de gösteriyor ki kompozisyon muhtevadan yahut malzemeden ziyade onların bir araya getirilişi ile ilgilidir. Öğrencilere çeşitli örnekler vererek dizi,sıra,istif veya düzenin önemini anlatmak lazımdır. Düşünce karışıklığının önüne ancak böyle geçebiliriz. Aslında her insan duyar,düşünür ve etrafında olanları fark eder. Fakat bunlar bizim içimize karmakarışık olarak girer. Her insan bir duygu,düşünce ve intiba deposudur. Konuşur veya yazarken,içinde bulunulan duruma göre,bu depodan bazı şeyleri seçer,cümle haline getiririz. Eğer onlar arasında bir bağ kuramazsak,yazılan veya konuşulan şeyler, başkalarına saçma gelir. Saçma kelimesi,düzenin zıttıdır. Kompozisyon derslerinin amacı,öğrencilerin kendi duygu ve düşünce dünyalarına bir çekidüzen vermektir. Bundan dolayı kompozisyon derslerini insan olmanın başlangıcı sayarım. Prof. Mehmet KAPLAN,(Hisar Dergisi'nden ,1975)