H. Acun, F. Yaman Ağaoğlu, H. Acar, G. Kemikler İ.Ü. ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ

Medullablastom çocuklardaki beyin tümörlerinin yaklaşık %20’ni oluşturmaktadır. Baş boyun bölgeleri ışınlanan hastalarda tiroid bezinde çeşitli patolojik değişiklikler oluşabilir. Tedavide kranyo-spinal aks ışınlaması kullanılmakta olup bu ışınlamada kullanılan teknik geç etkileri etkilemektedir. Tiroid bezinin iyonize radyasyonla ışınlanması sonucu ikincil tiroid tümörleri gelişebilmekte olup kranyo-spinal aksı ışınlanan çocuklarda hipotirodi görülme oranı %20 ile %80 arasında değişmektedir Giriş

Amaç Kranyo-spinal ışınlama kullanılan medullablastoma tedavisinde, tiroid bezi kaçınılmaz olarak ışınlanmaktadır. Bu tür ışınlamada kranyum ve aks alanının birleşim bölgesinin yerleşimi tiroid dozunu etkilemektedir. Bu çalışmada amaç, medullablastom hastalarında uygulanan yüksek ve düşük birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında tiroid dozunu, Co-60 ve 6MV foton enerjisi için karşılaştırmaktır.

Gereç  Cirus Co-60 Teleterapi Ünitesi  Satürn 42 Lineer Hızlandırıcı cihazı  Oldeft HP Simülatör Cihazı  Alderson Rando Fantom  RW3 su eşdeğeri katı fantom  GR-200A termolüminesans rodları (1x1x4mm)  Fimel TLD Sistemi  Fimel LTM TLD okuyucu  Fimel fırın

Yöntem  TL rodlarının gruplanması  TL rodlarının lineeritesine bakılması  Rando fantomda t iroidin yerinin belirlenmesi  Fantom simülasyonu  Koruma bloklarının hazırlanması  Fantom ışınlanması

SSD=80cm 2 cm TL rodlarının gruplanması Seksen adet TLD rodu, 25x25 alan boyutunda 100 cGy doz verilerek art arda her gün ışınlandı. Her ölçümde standart sapmalar (sd) hesaplanarak 80 tane rod arasından ( ± %1.6sd) cevaba sahip olan 33 tane rod seçildi. Bu 33 rod yine 100 cGy’ de ışınlanarak okuma değerleri büyükten küçüğe doğru sıralandı. Bunun sonunda aynı ortalamaya sahip olacak şekilde üçlü gruplar halinde 11 grup elde edildi.

Tiroidin yerinin belirlenmesi 10. Fantom kesiti; üstten görünüşü10. Fantom kesiti; alttan görünüşü Tiroid noktaları

Fantom simülasyonu ; yüksek birleşim Fantom yüzüstü olarak açılı maske tutacağında düzgün durmadığı için fantom sırtüstü yatırıldı. Kranyum alanının alt sınırı ikinci servikal vertebranın(C2) altından geçecek şekilde belirlendi. Aks alanı önden çizilip arkadan ışınlandı.

Fantom simülasyonu; düşük birleşim Kranyum alanlarının alt sınırı beşinci servikal vertebranın(C5) altından geçecek şekilde belirlendi. Aks alanı önden izosantrik olarak çizilip tüm medullayı içine alacak şekilde arkadan ışınlandı.

Koruma blokları Yüksek birleşim bölgesi için kranyum alanı simülasyon filmi Düşük birleşim bölgesi için kranyum alanı simülasyon filmi

Bulgular Yüksek birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında, kranyum ve aks alanına 3600 cGy doz verildiğinde tiroidin aldığı ortalama dozlar (cGy). EnerjiTiroid dozu (cGy) Co MV1782

Bulgular Düşük birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında, kranyum ve aks alanına 3600 cGy doz verildiğinde tiroidin aldığı dozlar EnerjiTiroid dozu(cGy) Co MV1491

Tartışma Her iki enerji için de( Co–60 ve 6MV) düşük birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında tiroid dozu yüksek birleşim bölgeli ışınlamadaki tiroid dozundan daha düşük bulundu. Yüksek birleşim bölgeli ışınlamada 6MV ’de tiroid dozları Co-60’takinden daha y üksek bulunmuştur. Düşük birleşim bölgeli ışınlamada ise 2 enerji arasında tiroid dozu açısından büyük bir fark bulunmamıştır.

Tartışma Yüksek birleşim bölgeli ışınlamada birleşim yeri C2’nin altından geçip tiroidin büyük kısmı aks alanının çıkış dozunu aldığı için daha yüksek tiroid dozu bulunmuştur. Düşük birleşim bölgeli ışınlamada birleşim yeri C5’in altından geçtiği için tiroidin büyük kısmı kranyum alanlarının blokları tarafından korunmakta, kalan kısmı aks alanının çıkış dozunu kısmen almaktadır.

Sonuç Sonuç olarak, tiroid bezi radyasyona duyarlı olduğu ve özellikle küçük yaşlarda ışınlama sonraki yıllarda tiroid bozukluklarına yol açtığı için çocuklardaki kranyo-spinal aks ışınlamalarında tiroid dozu önem kazanmaktadır. Bu sebeple, düşük tiroid dozu açısından çocuklardaki kranyo-spinal aks ışınlamalarında düşük birleşim bölgeli ışınlama tekniğinin kullanılması tercih edilmelidir.