Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Proje Konuları Sunumu Prof.Dr.Özden GÖRÜCÜ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Ekonomisi Anabilim Dalı 20 Şubat 2012 Ankara

Ekosistem Hizmetlerinin Ödenmesi(PES) Yaklaşımının Avantajları Çevresel maliyetlerin içselleştirilmesi, Çevresel maliyetlerin içselleştirilmesi, Farklı arazi kullanıcıları yöneticiler arasındaki işbirliğinin kolaylaşması, Farklı arazi kullanıcıları yöneticiler arasındaki işbirliğinin kolaylaşması, Orman ve su kaynaklarının ortak yönetim amaçlarına ulaşmanın kolaylaşması, Orman ve su kaynaklarının ortak yönetim amaçlarına ulaşmanın kolaylaşması, Mali kaynakların yaratılması veya bu kaynakların güçlenmesinin önünün açılması, Mali kaynakların yaratılması veya bu kaynakların güçlenmesinin önünün açılması, Çevre ile dost yatırımlar için teşvik yaratılması Çevre ile dost yatırımlar için teşvik yaratılması

Kantitatif Analiz Yöntemlerine Başvurulmasının Nedenleri; Ekonomik değer belirleme metotlarının arazi yönetiminde yeterince kullanılmaması veya bilinememesi, Ekonomik değer belirleme metotlarının arazi yönetiminde yeterince kullanılmaması veya bilinememesi, Ekonomik değer belirleme metotlarının arazinin üretim işlevinin ekonomik analizinde kullanılabilme imkanlarının kestirilememesi. Ekonomik değer belirleme metotlarının arazinin üretim işlevinin ekonomik analizinde kullanılabilme imkanlarının kestirilememesi. Bu metotlar: Bu metotlar: Gider metodu(Costing), Gider metodu(Costing), Verimlilik(Productivity) metodu, Verimlilik(Productivity) metodu, Zarar maliyeti(Deficit costing) metodu, Zarar maliyeti(Deficit costing) metodu, Fırsat maliyeti metodu(Opportunity cost), Fırsat maliyeti metodu(Opportunity cost), Hedonic fiyatlama metodu(Hedonic pricing), Hedonic fiyatlama metodu(Hedonic pricing), Koşullu değerleme metodu(Contingent valuation)’dur, Koşullu değerleme metodu(Contingent valuation)’dur,

FIRSAT MALİYETİ Suyun maliyetlendirilmesinde yararlanılabilecek en önemli kantitatif yöntemlerden biri Fırsat Maliyeti yöntemidir. Bu yönteme göre,suyun gerçek maliyeti,su üretimi nedeniyle vazgeçilen ve kitlesel olarak üretilemeyen diğer ürün ve hizmetlerin(endüstriyel odun,ikincil ürünler,rekreasyon vb.) değeridir. Fırsat maliyeti, su üretimi için ekonominin katlandığı genel fedakarlık olarak da düşünülebilir.

Bununla birlikte fırsat maliyeti ile parasal maliyetin aynı şey olduğu da düşünülmemelidir. Parasal maliyet fırsat maliyetini yansıtmaz.Bu nedenle fırsat maliyetini gösterebilmenin yollarından biri olarak, Fırsat Maliyeti=Marjinal Dönüşüm Oranı=∆O/∆S ∆O:Odun üretimindeki değişim miktarı ∆S:Su üretimindeki değişim miktarı

Yukarıdaki ifadede yer alan Marjinal Dönüşüm Oranı; Bir maldan bir birim daha fazla üretmek için öteki malın üretiminden ne kadar fedakarlık etmek gerektiğini göstermektedir. Örneğin; 1 ton su üretiminin fırsat maliyetinin 1 m 3 odunun yada diğer ürün yada hizmetlerin vazgeçilen değeri olduğunu söylemek mümkündür.

Fırsat Maliyeti yönteminin avantajları: Maliyet hesaplaması zor olan mal veya hizmetlerin, hesaplanması kolay olan mal veya hizmetler yoluyla maliyet analizinin yapılması Maliyet hesaplaması zor olan mal veya hizmetlerin, hesaplanması kolay olan mal veya hizmetler yoluyla maliyet analizinin yapılması Mal veya hizmetler arasında üretim imkanları sınırı ve eğrisinin çizilmesinde kolaylık oluşturması Mal veya hizmetler arasında üretim imkanları sınırı ve eğrisinin çizilmesinde kolaylık oluşturması Artan fırsat maliyeti teorisi nedeniyle bir malın daha fazla üretilebilmesi için diğer malın üretiminden vazgeçilmesi gereken miktarın her aşamada artmasıdır. Artan fırsat maliyeti teorisi nedeniyle bir malın daha fazla üretilebilmesi için diğer malın üretiminden vazgeçilmesi gereken miktarın her aşamada artmasıdır.

Fırsat Maliyeti yönteminin dezavantajları: Mal veya hizmetlerin üretiminde kullanılan üretim faktörlerinin maliyet değerlerinin ölçülmesindeki darboğazlar Mal veya hizmetlerin üretiminde kullanılan üretim faktörlerinin maliyet değerlerinin ölçülmesindeki darboğazlar Üretim faktörlerinin tedarikinde karşılaşılan arz-talep dengesizlikleri Üretim faktörlerinin tedarikinde karşılaşılan arz-talep dengesizlikleri Yatırım ve tüketim mal yada hizmetleri arasındaki tercih ve ekonomik büyüme argümanlarının kararlaştırılmasındaki güçlüklerdir. Yatırım ve tüketim mal yada hizmetleri arasındaki tercih ve ekonomik büyüme argümanlarının kararlaştırılmasındaki güçlüklerdir.

SONUÇLAR Havza ölçeğinde ve makro düzeyde ortaya çıkarılacak maliyetlerin tamamının veya bir bölümünün ormancılık sektörüne geri ödenmesi, ormancılık sektörünün ülke ekonomisi içerisindeki payını arttıracaktır. Türkiye’de orman ve toplum arasındaki ilişkinin sosyoekonomik boyutları güçlenerek; kırsal kalkınma,kırsal istihdam ve kırsal yatırım(büyüme) argümanları gelişecektir.

Teşekkürler