AVRUPA BİRLİĞİNDE ÜYELİK

ÜYELİK KOŞULLARI Avrupa Birliği Antlaşmasının 49.maddesinde birliğe üyelik için gerekli olan 4 ana koşul öngörülmüştür: Devletin bir “Avrupa Devleti” olması AB’nin temel ilkelerine uygunluk AB organlarının onayı Üye devletlerin onayı

AVRUPA DEVLETİ Avrupa Birliğine bir devletin üye olabilmesi için öncelikle coğrafi açıdan Avrupa devleti olması gerekmektedir. Avrupa devleti olmak, kültürel bir kavram olarak kullanılmamaktadır. Buna göre, Avrupa Kıtası sınırları içerisinde olmayan bir devlet, kural olarak, birliğe üye olamaz. Coğrafik koşul, Avrupa olmakla birlikte sınırları net olarak belirlenmiş değildir. Örneğin, Kıbrıs ve Malta, Avrupa sınırlarında kabul edilmektedir. Aynı şekilde Rusya ve Türkiye, sınırları itibarıyla hem Avrupa hem de Asya devleti özelliği taşımaktadır.

TEMEL İLKELERE UYGUNLUK AB Antlaşmasının 6.maddesinde birliğin temel ilkeleri olarak şunlar sayılmıştır: Özgürlük Demokrasi İnsan hakları ve temel özgürlüklere saygı Hukuk devleti

AB ORGANLARININ ONAYI AB Konsey’inin üyeliğe kabule ilişkin olarak oybirliği ile alacağı bir kararla katılımı onaylar. Konsey bu kararı alırken Komisyon’a danışmak zorundadır. Üyeliğe kabul kararının Avrupa Parlamentosu’nca mutlak çoğunlukla onaylanması da gerekmektedir.

ÜYE DEVLETLERİN ONAYI Katılım Antlaşması’nın yürürlüğe girebilmesi için, antlaşmanın üye devletlerin tamamı tarafından onaylanması da zorunludur. Herhangi bir üye devletin katılım antlaşmasını onaylamaması halinde, antlaşma yürürlüğe girmeyecektir. Onaylama yöntemi hususunda AB mevzuatında herhangi bir düzenleme yoktur. Her üye devlet, kendi iç mevzuatına göre bu onay işlemini gerçekleştirir. Bazı devletlerde onaylama yetkisi Parlamentoya bırakıldığı halde, bazı devletlerde referandum yoluyla katılıma onay verilebilmektedir.

AB ÜYELİĞİNİN YARARLARI Ortak ticaret politikasından yararlanma Ortak para politikasına katılma Hizmetlerin serbest dolaşımını sağlama Kişilerin seyahat, çalışma ve ekonomik faaliyette bulunma özgürlüğüne kavuşması

MÜZAKERE SÜRECİ AB üyeliği, müzakere sürecinin sonunda gerçekleşir. Bu süreçte yerine getirilmesi gereken hususlar 4 başlık altında toplanabilir: Mevzuat uyumu Politika uyumu İnsan hakları uyumu Diyalog

MEVZUAT UYUMU Aday ülkelerin mevzuatının, 100.000 sayfadan oluşan AB mevzuatına uyumunun sağlanması şarttır. Birlik mevzuatı ve antlaşmaların müzakeresi söz konusu değildir. Üye olacak ülkenin bu düzenlemeleri aynen benimsemesi zorunludur. Ancak, aday ülkeye bazı muafiyetler tanınması da mümkündür. Örneğin, Birleşik Krallığın ortak para birimine katılmaması, Malta’ya diğer üye devlet vatandaşlarının yerleşme hakkının sınırlandırılması, İsveç’e uzun kamyonlarla taşıma yapabilme hakkı tanınması vs.

POLİTİKA UYUMU Aday ülkelerinin ulusal politikalarının AB ortak politikalarına (para politikası, tarım ve bölgesel politikalar vs.) uyumlaştırılması zorunludur.

İNSAN HAKLARI UYUMU İnsan haklarının korunması, AB hukukunun son yıllarda önem verdiği konuların başında gelmektedir. Bu kapsamda AİHS ile AB Temel Haklar Şartı’na uygun düzenlemeler ve uygulamalar yapılması gerekir. AB Adalet Divanı ve AİHM kararlarının iyi algılanması ve uygulanması, mahkemelerin bağımsızlığının sağlanması ve hakimlerin iyi eğitilmesi önem taşımaktadır.

DİYALOG Müzakere sürecine paralel olarak Birlik, her bir aday ülkeyle, yoğun bir siyasi ve kültürel diyalog içine girecektir. İnsanları bir araya getirerek  karşılıklı anlayışı geliştirme amacını içeren bu diyalog, aynı zamanda sivil toplumu da kapsar.

MÜZAKERE SÜRECİNDEKİ SORUNLAR Müzakerelerin Askıya Alınması: Aday ülkede ciddi ve sürekli bir şekilde temel hakların (Birliğin temelini oluşturan, özgürlük, demokrasi, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin ) ihlal edilmesi halinde müzakerelerin askıya alınması (komisyon veya üye devletlerin (1/3) önerisi ve Konsey (nitelikli çoğunluk) kararıyla mümkündür. Üyelikten Vazgeçme (Demirleme): Bütün Kopenhag kriterlerini gözönünde bulundurarak,  şayet bir aday ülke üyelik yükümlülüklerinin tümünü yüklenebilecek konumda değilse, ilgili aday ülkenin Avrupa yapılarına tam olarak mümkün olan en güçlü bağla demirlenmesi sağlanmalıdır.

KATILIM SONRASI KISITLAMALAR Koruma amaçlı olarak; Uzun Geçiş süreleri Derogasyonlar Özgün düzenlemeler Daimi koruma tedbirleri getirilebilir. Türkiye Açısından muhtemel sınırlama konuları Kişilerin serbest dolaşımı Yapısal politikalar Tarım